Ngày 19/8/2025, lễ khởi công giải phóng mặt bằng cho hai dự án đường sắt: gồm tuyến đường sắt tốc độ cao Bắc–Nam và tuyến đường sắt Lào Cai – Hà Nội – Hải Phòng sẽ chính thức diễn ra.
Trong đó, dự án đường sắt tốc độ cao Bắc–Nam được nhắc đến là một “siêu công trình” có tổng mức đầu tư lên tới khoảng 1,7 triệu tỷ đồng (tương đương khoảng 67 tỷ USD). Đây là con số vốn đầu tư cực kỳ lớn, vượt trội so với bất kỳ dự án khác được nêu tại thời điểm này.
Ngày 19/8 sẽ khởi công Khu tái định cư trên địa bàn phường Đồng Văn (vị trí số 2) phục vụ giải phóng mặt bằng cho Dự án đường sắt tốc độ cao trên trục Bắc-Nam.
Đây là một trong 34 điểm cầu chính của Lễ khánh thành, khởi công các dự án, công trình chào mừng kỷ niệm 80 năm ngày Quốc khánh dự kiến được tổ chức vào ngày 19/8.
Khởi công giải phóng mặt bằng là bước đi có ý nghĩa then chốt đối với toàn bộ dự án đường sắt tốc độ cao Bắc – Nam. Đây là khâu đầu tiên trong triển khai hạ tầng, quyết định tiến độ và chi phí của cả dự án. Ngoài ra, việc khởi động GPMB sớm còn mang nhiều ý nghĩa chiến lược cho công tác thu hút đầu tư. Thứ nhất, nó thể hiện cam kết mạnh mẽ của Chính phủ trong việc triển khai dự án, tạo niềm tin cho các doanh nghiệp trong và ngoài nước.
Về dự án Đường sắt tốc độ cao Bắc – Nam, đây là công trình hạ tầng trọng điểm quốc gia, có quy mô và vốn đầu tư lớn nhất từ trước tới nay tại Việt Nam. Tuyến đường sắt có tổng chiều dài khoảng 1.541 km, nối từ Ngọc Hồi (Hà Nội) đến Thủ Thiêm (TP.HCM), đi qua 20 tỉnh, thành phố. Tốc độ thiết kế tối đa của tàu dự kiến đạt 350 km/h, giúp rút ngắn thời gian di chuyển giữa hai đầu đất nước từ 30 giờ xuống còn khoảng 5 – 6 giờ.
Dự án được Quốc hội phê duyệt cuối năm 2024, dự kiến khởi công vào năm 2027 và hoàn thành trong giai đoạn 2035 – 2040, với tổng mức đầu tư khoảng 60 – 70 tỷ USD (tương đương 1,5 – 1,7 triệu tỷ đồng).
Hiện nay, đã có một số tập đoàn lớn trong và ngoài nước đề xuất tham gia đầu tư. Nổi bật nhất là VinSpeed (thuộc Vingroup), đưa ra phương án đầu tư khoảng 61,35 tỷ USD, trong đó 20% vốn tự có (~12,27 tỷ USD), 80% còn lại mong muốn được Nhà nước cho vay không lãi suất trong vòng 35 năm và hỗ trợ công tác giải phóng mặt bằng.
Tương tự, Thaco (Trường Hải Group) cũng đề xuất khoản đầu tư 61,35 tỷ USD, với 20% vốn tự có, còn lại huy động từ vốn vay trong và ngoài nước, yêu cầu Chính phủ bảo lãnh toàn bộ và hỗ trợ lãi suất trong 30 năm; Thaco lên kế hoạch triển khai theo hai giai đoạn: giai đoạn 1 (5 năm đầu) từ Hà Nội đến Hà Tĩnh và từ TP.HCM đến Nha Trang, giai đoạn 2 (2 năm tiếp theo) hoàn thành đoạn Hà Tĩnh – Nha Trang.
Ngoài ra, liên minh Mekolor (Việt Nam) – Great USA Inc. (Mỹ) đưa ra đề xuất gây chú ý với tổng vốn lên đến 100 tỷ USD, cam kết hoàn toàn tự huy động vốn tư nhân, không cần Chính phủ hỗ trợ hay bảo lãnh, đồng thời hứa hoàn thành trong vòng 5 năm sau khi giải phóng mặt bằng và được khai thác trong 49 năm, với tỷ lệ lao động Việt Nam chiếm tới 95%.
Bên cạnh các doanh nghiệp trong nước, nhiều đối tác quốc tế như Alstom (Pháp), các tập đoàn đến từ Nhật Bản, Hàn Quốc, Trung Quốc, cùng các tổ chức tài chính như Ngân hàng Thế giới (WB) và AIIB cũng bày tỏ quan tâm, sẵn sàng cung cấp công nghệ, vốn và kinh nghiệm triển khai.
