Hơn 1.000 du học sinh tại Mỹ đã bị hủy thị thực (visa) hoặc chấm dứt tư cách pháp lý trong vài tuần gần đây và một số người trong số họ đã đệ đơn kiện chính quyền của Tổng thống Donald Trump khi cho rằng Chính phủ nước này đã tước quyền cư trú của họ một cách đột ngột mà không qua thủ tục pháp lý cần thiết.
Các hành động của Chính phủ liên bang nhằm chấm dứt tư cách pháp lý của sinh viên quốc tế đã khiến hàng trăm học giả có nguy cơ bị giam giữ và trục xuất. Những sinh viên này đến từ các trường Đại học tư thục như Harvard và Stanford hay các trường công lập lớn như Đại học Maryland và Đại học Bang Ohio và cả những trường nghệ thuật tự do quy mô nhỏ.
Theo tuyên bố của các trường Đại học, thư từ với các quan chức nhà trường và hồ sơ tòa án, ít nhất 1.024 sinh viên tại 160 trường Cao đẳng, Đại học và hệ thống trường Đại học đã bị thu hồi thị thực hoặc chấm dứt tình trạng pháp lý kể từ cuối tháng 3.
Trong các vụ kiện chống lại Bộ An ninh Nội địa Mỹ (DHS), các sinh viên này lập luận rằng Chính phủ không có lý do chính đáng để hủy visa hoặc chấm dứt tình trạng pháp lý của họ.
Visa có thể bị hủy vì nhiều lý do, nhưng các trường Đại học cho biết một số sinh viên bị nhắm đến vì những vi phạm nhỏ như lỗi giao thông, thậm chí có những lỗi đã xảy ra từ lâu. Trong một số trường hợp, sinh viên cho biết họ không rõ lý do mình bị nhắm tới.
“Thời điểm và sự đồng loạt trong các trường hợp chấm dứt này khiến người ta gần như chắc chắn rằng DHS đã áp dụng một chính sách toàn quốc, dù có văn bản hay không, nhằm chấm dứt hàng loạt tư cách pháp lý của sinh viên”, các luật sư của ACLU tại Michigan viết trong đơn kiện thay mặt cho sinh viên tại Đại học Wayne State và Đại học Michigan.
Tại New Hampshire, một Thẩm phán liên bang tuần trước đã ban hành lệnh cấm tạm thời trong vụ kiện của Lưu Tiếu Điềm (Xiaotian Liu), một sinh viên ngành khoa học máy tính người Trung Quốc tại Đại học Dartmouth, người đã bị Chính phủ Mỹ chấm dứt tư cách pháp lý. Các luật sư cũng đã đệ trình các vụ kiện tương tự tại tòa án liên bang ở Georgia và California.
Trong một số trường hợp nổi bật, bao gồm vụ giam giữ nhà hoạt động Mahmoud Khalil của Đại học Columbia, chính quyền của Tổng thống Donald Trump lập luận rằng họ có quyền trục xuất người không phải công dân Mỹ vì có liên quan đến các hoạt động ủng hộ Palestine. Nhưng trong phần lớn các vụ hủy visa, các trường Đại học Hoa Kỳ cho biết không có dấu hiệu nào cho thấy các sinh viên bị ảnh hưởng đã tham gia vào các cuộc biểu tình.
“Những gì đang xảy ra với du học sinh thật ra chỉ là một phần trong sự giám sát chặt chẽ hơn nhiều mà chính quyền của ông Trump đang áp đặt lên người nhập cư ở tất cả các nhóm”, Michelle Mittelstadt, Giám đốc truyền thông của Viện Chính sách Di cư cho biết.
>> Nhiều quốc gia khuyến cáo công dân về việc đến Mỹ
Sinh viên ở các quốc gia khác phải đáp ứng một loạt yêu cầu để có được visa du học, thường là visa F-1. Sau khi được nhận vào một trường tại Hoa Kỳ, sinh viên phải trải qua quá trình xin visa và phỏng vấn tại một đại sứ quán hoặc lãnh sự quán Mỹ ở nước ngoài.
Sinh viên có visa F-1 phải chứng minh họ có đủ tài chính để theo học tại Hoa Kỳ. Họ phải duy trì tình trạng học tập tốt và thường bị hạn chế trong việc làm ngoài trường trong thời gian học.
Visa nhập cảnh do Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ quản lý. Sau khi đến Mỹ, tư cách pháp lý của sinh viên quốc tế do Chương trình Sinh viên và Trao đổi khách mời (SEVP) thuộc Bộ An ninh Nội địa giám sát.
Trong những tuần gần đây, nhiều lãnh đạo trường Đại học phát hiện tư cách pháp lý của một số sinh viên quốc tế đã bị hủy khi nhân viên kiểm tra cơ sở dữ liệu do DHS quản lý. Trước đây, các trường cho biết tình trạng pháp lý thường chỉ được cập nhật sau khi họ thông báo rằng sinh viên không còn học tại trường nữa.
Trong quá khứ, sinh viên nước ngoài bị hủy visa vẫn được giữ tư cách cư trú hợp pháp và tiếp tục được học tập tại Mỹ.
Việc không có visa nhập cảnh hợp lệ chỉ hạn chế khả năng rời khỏi Mỹ và quay trở lại của họ, điều mà các du học sinh này có thể nộp đơn xin lại với Bộ Ngoại giao. Nhưng nếu một sinh viên mất tư cách cư trú hợp pháp, họ có nguy cơ bị các cơ quan di trú giam giữ. Một số sinh viên đã rời khỏi Mỹ, từ bỏ việc học để tránh bị bắt.
Các nhà lãnh đạo giáo dục Đại học lo ngại việc bắt giữ và hủy visa có thể khiến sinh viên nước ngoài chùn bước trong việc theo học tại Mỹ.
Theo bà Sarah Spreitzer, Phó Chủ tịch phụ trách Quan hệ Chính phủ tại Hội đồng Giáo dục Hoa Kỳ, việc thiếu rõ ràng về lý do bị hủy visa có thể tạo cảm giác sợ hãi trong cộng đồng sinh viên,
“Các hành động rất công khai mà ICE và DHS đang thực hiện đối với một số sinh viên như việc đưa họ khỏi nhà hoặc bắt giữa nơi công cộng thường chỉ xảy ra khi có vấn đề an ninh nghiêm trọng liên quan đến visa sinh viên bị hủy. Nguy cơ bị trục xuất nhanh chóng là điều hoàn toàn mới”, bà Spreitzer nói.
Trong các thông báo gửi đến sinh viên, các trường Đại học cho biết họ đang yêu cầu Chính phủ giải thích lý do dẫn đến việc hủy bỏ tư cách pháp lý. Một số trường cũng nhắc nhở sinh viên thận trọng khi đi lại, khuyến nghị họ mang theo hộ chiếu và giấy tờ nhập cư. Lãnh đạo các trường bày tỏ sự lo lắng và bất an ngày càng tăng.
“Đây là thời điểm chưa từng có và những nguyên tắc định hướng thông thường của chúng ta trong một xã hội dân chủ đang bị thách thức”, Hiệu trưởng Đại học Massachusetts Boston, ông Marcelo Suarez-Orozco viết trong email. “Với tốc độ và quy mô thay đổi như hiện nay, chúng ta cần phải suy nghĩ kỹ lưỡng về cách chuẩn bị, bảo vệ và ứng phó tốt nhất”.
Ông Suarez-Orozco cho biết tư cách cư trú hợp pháp đã bị hủy đối với 2 sinh viên và “5 thành viên khác trong cộng đồng Đại học của chúng tôi, bao gồm cả các sinh viên mới tốt nghiệp đang tham gia những chương trình đào tạo”.
