Trong nhiều năm qua, Mỹ đã áp đặt hàng loạt lệnh trừng phạt nặng nề lên các ngành công nghiệp Iran, đặc biệt nhắm vào hoạt động vận chuyển dầu — nguồn tài chính chính yếu giúp Tehran phát triển chương trình hạt nhân. Hôm thứ Tư, Bộ Tài chính Mỹ tiếp tục mở rộng lệnh trừng phạt với động thái được đánh giá là “quy mô nhất kể từ năm 2018”.
Một nhóm phóng viên CBS News đã khởi hành từ Singapore, cảng biển nhộn nhịp bậc nhất thế giới, để đi hơn 80 hải lý vào vùng biển quốc tế, truy dấu hoạt động của “hạm đội bóng tối”.
“Chừng nào còn nguồn cung, thì luôn có bên sẵn sàng mua dầu giảm giá”, ông Charlie Brown, cựu sĩ quan Hải quân Mỹ, hiện là cố vấn cấp cao của tổ chức United Against Nuclear Iran, nhận định.
Nguồn cung là Iran. Bên mua là Trung Quốc. Mối quan hệ đôi bên cùng có lợi này từ lâu đã khiến Washington tức giận, và nó đang diễn ra ngay trước mắt tại vùng quần đảo Riau ngoài khơi Malaysia — khu vực có diện tích tương đương thành phố New York.
“Đây chính là trung tâm đỗ đậu của ‘hạm đội bóng tối’,” ông Brown nói. Ông đã theo dõi đội tàu này suốt nhiều năm.
Ông chỉ ra một con tàu tên Tifani là “một tàu nổi tiếng trong hạm đội bóng tối, thường xuyên hoạt động tại khu vực này”.
Những tàu chở đầy dầu rời Vịnh Ba Tư, vượt eo biển Malacca và đến quần đảo Riau, nơi chúng sang mạn cho các tàu khác để chuyển hàng đến Trung Quốc — quốc gia hiện mua tới 90% lượng dầu xuất khẩu của Iran.
Trên hành trình của phóng viên CBS, đã có ít nhất 4 cuộc chuyển dầu giữa tàu đang diễn ra công khai. Tất cả tàu trong “hạm đội bóng tối” đều tắt hệ thống định vị (transponder) để tránh bị phát hiện.
“Cả hai tàu đều dùng bạt hoặc lưới che phần đuôi tàu, nơi ghi tên và số nhận diện — rõ ràng là hành vi cố tình ngụy trang,” ông Brown mô tả.
Phân tích sau đó xác định được một con tàu là Stellar Oracle, chuyên chở dầu Iran và đã bị Mỹ đưa vào danh sách trừng phạt từ tháng Năm.
Gần đó, một tàu chở dầu khác có tên giả Alps cũng đang chuyển dầu thô Iran – loại hàng hóa đã bị Mỹ cấm – sang tàu Eon. Mặc dù Eon chưa từng có tên trong danh sách trừng phạt trước đây, nhưng hành động này khiến nó trở thành đối tượng vi phạm mới.
Theo một báo cáo Quốc hội Mỹ công bố năm ngoái, hoạt động buôn dầu bất hợp pháp này có thể đã mang về cho Iran tới 70 tỷ USD, giúp củng cố chế độ cầm quyền và tài trợ cho chương trình vũ khí hạt nhân của nước này.
Dù chính quyền Trump đã liên tục siết trừng phạt trong năm nay, hiệu quả vẫn rất hạn chế. Trung Quốc không công nhận các lệnh trừng phạt đơn phương từ Mỹ và tuyên bố việc giao thương với Iran là hoàn toàn hợp pháp.
Chỉ trong một ngày, CBS đã ghi nhận tới 12 vụ chuyển dầu giữa tàu trong khu vực quần đảo Riau – con số kỷ lục cho thấy Iran và Trung Quốc không những không giảm mà còn tăng cường quy mô hoạt động buôn dầu lậu.
Theo CBS News
