Thách thức bủa vây
Thời điểm chiến tranh bùng phát, hàng chục nghìn trong số gần 400.000 nhân viên công nghệ của Israel đã được triệu tập vào lực lượng quân đội dự bị, buộc các doanh nghiệp phải nhanh chóng tái cơ cấu hoạt động khi đất nước hứng chịu loạt tên lửa tấn công từ Gaza và Lebanon.
Dù các hoạt động dần ổn định, nhiều hãng hàng không quốc tế vẫn cắt giảm chuyến bay đến Israel, gây khó khăn cho việc gặp gỡ khách hàng nước ngoài và khiến nhà đầu tư thận trọng hơn.
Ngoài ra, tâm lý tiêu cực toàn cầu đối với Israel cũng làm gia tăng rủi ro kinh doanh với các công ty nước này. Một số tổ chức xếp hạng tín nhiệm quốc tế đã hạ bậc tín dụng của Israel do tình hình bất ổn kéo dài.
Chính phủ Israel đã tung ra các biện pháp tài khóa để hỗ trợ nền kinh tế ngay sau khi xung đột bùng nổ vào tháng 10/2023. Theo các chuyên gia kinh tế, chính sách này giúp ngăn chặn suy thoái kinh tế trong giai đoạn đầu của chiến tranh, nhưng cũng tạo áp lực tăng thuế để bù đắp chi phí.
Động lực tăng trưởng trong năm 2024 đến từ các khoản đầu tư mạnh mẽ vào lĩnh vực an ninh mạng, chiếm 40% tổng vốn huy động, dù chỉ chiếm 7% trong tổng số công ty công nghệ. Nhiều chuyên gia công nghệ của Israel từng phục vụ trong các đơn vị quân sự tiên tiến, giúp họ tích lũy kinh nghiệm thực chiến khi phát triển sản phẩm. Các công ty an ninh mạng của Israel được đánh giá cao vì sản phẩm của họ đã chứng minh hiệu quả ngay trên chiến trường, góp phần giúp họ thống lĩnh thị trường toàn cầu.
Số lượng công ty công nghệ quốc phòng hoạt động tại Israel trong năm 2024 tăng gấp đôi, dù chỉ đóng góp một phần nhỏ vào tổng mức tăng trưởng đầu tư. Trong bối cảnh nhu cầu quốc phòng toàn cầu tăng cao do chiến tranh ở Ukraine và nội chiến tại Israel, các công ty khởi nghiệp cũng đang chuyển hướng tập trung vào lĩnh vực này. Nguồn vốn huy động của các công ty công nghệ quốc phòng đạt 165 triệu USD vào năm 2024, tăng mạnh từ 19 triệu USD của năm trước.
Ông Hasson nhận định: “Thực tế là các công nghệ của Israel được kiểm chứng ngay trên chiến trường, kết hợp với sự hiểu biết sâu sắc về nhu cầu khách hàng và khả năng triển khai nhanh chóng, đã tạo nên lợi thế cạnh tranh độc nhất của các công ty Israel.”
“Quốc gia khởi nghiệp” vẫn đứng vững
Bất chấp xung đột Gaza và thách thức nêu trên, Israel đang tiếp tục khẳng định vị thế là một trong những trung tâm khởi nghiệp công nghệ hàng đầu thế giới. Ngành công nghệ vẫn là trụ cột vững chắc của nền kinh tế Israel trong suốt cuộc xung đột kéo dài 15 tháng, dù cuộc chiến đã làm suy yếu kinh tế và hạ dự báo tăng trưởng năm 2024 xuống còn 0,5%.
“Khu vực công nghệ cao của Israel vẫn duy trì sự sáng tạo và năng động mạnh mẽ”, bà Karnit Flug, cựu Thống đốc Ngân hàng Israel và hiện là thành viên cấp cao tại Viện Dân chủ Israel, cho biết. “Dù đã phục hồi đôi chút từ khi chiến tranh bắt đầu, tốc độ phục hồi vẫn chưa đạt như kỳ vọng”.
Theo WSJ, các công ty khởi nghiệp công nghệ Israel đã thu hút được 10,6 tỷ USD đầu tư trong năm 2024, tăng 28% so với năm trước. Con số này vượt xa dự báo của các chuyên gia trong bối cảnh căng thẳng địa chính trị hiện nay.
“Một năm trước, chúng tôi không thể nghĩ đến kết quả này”, Avi Hasson, Giám đốc điều hành Startup Nation Central nhận định. Tổ chức phi lợi nhuận này có trụ sở tại Tel Aviv, chuyên theo dõi và công bố các số liệu về đầu tư công nghệ.
Ngành công nghệ đóng vai trò then chốt trong nền kinh tế Israel, đóng góp 20% GDP và tạo việc làm cho 10% lực lượng lao động. Theo Startup Nation Central, riêng trong ba quý đầu năm, ngành này đã đóng góp 2,2% vào tăng trưởng GDP, giúp nền kinh tế tránh được nguy cơ suy thoái.
Tuy nhiên, mức đầu tư hiện tại vẫn chỉ bằng 1/3 so với đỉnh điểm gần 30 tỷ USD vào năm 2021. Xu hướng này tương đồng với thị trường Mỹ, nơi vốn đầu tư mạo hiểm đạt 209 tỷ USD trong năm 2024, tăng 29% so với năm trước nhưng vẫn thấp hơn nhiều so với mức 354,6 tỷ USD của năm 2021, theo số liệu từ PitchBook.
Trước đó, các startup Israel từng chứng kiến đầu tư giảm xuống còn 8,3 tỷ USD trong năm 2023, một phần do những tranh cãi về cải cách tư pháp và tác động ban đầu từ cuộc tấn công ngày 7/10/2023.
Theo Wall Street Journal (WSJ)
