Tốt nghiệp đại học với tấm bằng danh giá nhưng lại gặp phải thị trường lao động ảm đạm, nhiều người trẻ Gen Z ở Trung Quốc đang rơi vào cảnh khó kiếm việc đến mức phải bỏ tiền thuê chỗ… giả vờ làm việc để giết thời gian.

Tại các “văn phòng giả” do công ty Pretend to Work vận hành, giới trẻ thất nghiệp trả khoảng 30 – 50 NDT/ngày (tương đương 109.000 – 183.000 đồng) để ngồi làm việc trong không gian được bài trí như công sở thật, kèm máy tính, đồ ăn nhẹ, bữa trưa và đồ uống miễn phí.

Dù con số này không lớn với người Mỹ, nhưng ở Trung Quốc, mức lương bình quân hằng năm của khu vực phi tư nhân chưa tới 16.000 USD, nên nếu “đi làm giả” từ thứ Hai đến thứ Sáu, chi phí có thể ngốn tới 1.820 USD/năm.

Những văn phòng này đang xuất hiện tại nhiều thành phố lớn như Thâm Quyến, Thượng Hải, Nam Kinh, Vũ Hán, Thành Đô và Côn Minh. Chúng trở thành điểm hẹn của các bạn trẻ thất nghiệp để làm dự án khởi nghiệp, tìm việc hoặc đơn giản là ngồi cùng những người đồng cảnh ngộ.

Được biết tỷ lệ thất nghiệp ở thanh niên Trung Quốc đang ở mức cao ngất ngưởng, lên tới 14,5% ở nhóm 16 – 24 tuổi. Theo các chuyên gia, dù việc bỏ tiền ra để “giả vờ đi làm” nghe có vẻ phản tác dụng, nhưng môi trường này giúp họ kết nối và tìm cơ hội tốt hơn so với việc bị cô lập ở nhà.

Christian Yao, giảng viên cao cấp tại Đại học Victoria ở New Zealand, nhận định: “Hiện tượng giả vờ làm việc rất phổ biến. Do chuyển đổi kinh tế và khoảng cách giữa đào tạo cũng như nhu cầu thị trường, giới trẻ cần những không gian như vậy để suy nghĩ về bước tiếp theo hoặc làm các công việc tạm thời”.

Khủng hoảng thất nghiệp của Gen Z

Tình trạng khó kiếm việc của giới trẻ Trung Quốc đã kéo dài nhiều năm, và đại dịch chỉ khiến nhu cầu tìm cơ hội mới trở nên cấp bách hơn. Năm 2023, theo giáo sư kinh tế Zhang Dandan (Đại học Bắc Kinh), tỷ lệ thất nghiệp thực tế ở giới trẻ có thể lên tới 46,5%. Sau 3 tháng liên tiếp chạm kỷ lục, Chính phủ đã ngừng công bố số liệu này.

Con số trên bao gồm khoảng 16 triệu lao động trẻ Trung Quốc chọn “nằm phẳng” – chỉ làm vừa đủ sống, từ chối chạy đua với những công việc áp lực cao.

Chính phủ Trung Quốc cũng đang vào cuộc để thay đổi tỷ lệ thất nghiệp đáng lo ngại của giới trẻ. Năm 2011, Bộ Giáo dục cảnh báo sẽ cắt bỏ những ngành học ghi nhận tỷ lệ có việc làm dưới 60% trong 2 năm liên tiếp.

Để tránh nguy cơ này, một số trường bị cáo buộc yêu cầu sinh viên khai man tình trạng việc làm, thậm chí “tuyển” chính cựu sinh viên của mình để làm đẹp số liệu.

Dù tỷ lệ không có việc làm đang được cải thiện, việc trở thành người thất nghiệp lại phổ biến ở Trung Quốc đến nỗi một bộ phận giới trẻ tự hào coi điều đó như một “danh hiệu”.

Họ tự gọi mình là “người chuột” – dành thời gian cả ngày nằm trên giường, lướt điện thoại, ngủ và đặt đồ ăn ngoài. Xu hướng này lan rộng trên Weibo, RedNote và Douyin, phản ánh tâm lý chán nản và kiệt sức trước viễn cảnh thiếu cơ hội.

Advita Patel, chuyên gia huấn luyện nghề nghiệp và Chủ tịch Viện Quan hệ Công chúng Anh, nhận xét: “Đây không chỉ là sự buông xuôi của Gen Z, mà là một hình thức phản kháng âm thầm trước tình trạng kiệt sức, mất niềm tin và một thị trường lao động khắc nghiệt. Khi liên tục gửi hồ sơ mà chỉ nhận về sự im lặng hoặc từ chối, sự tự tin và sức khỏe tinh thần bị bào mòn nghiêm trọng”.

Theo Fortune