Đây là cuộc liên lạc chính thức đầu tiên được biết đến giữa hai nhà lãnh đạo kể từ khi ông Trump nhậm chức. Lần gần nhất diễn ra cuộc điện đàm là vào tháng 1, ngay trước khi ông Trump bước vào Nhà Trắng.
Theo phía Bắc Kinh, cuộc gọi được thực hiện theo đề nghị từ phía Mỹ. Trong khi đó, Nhà Trắng từ chối đưa ra bình luận. Sau khi hãng tin Tân Hoa Xã đưa tin về cuộc điện đàm, hợp đồng tương lai chứng khoán Mỹ lập tức tăng vọt lên mức cao trong phiên.
Các nhà phân tích kỳ vọng cuộc điện đàm có thể mở đường cho một lối thoát trong cuộc đối đầu thương mại đang bế tắc, khi cả hai bên liên tục cáo buộc nhau vi phạm thỏa thuận đình chiến vốn đã giúp hạ nhiệt vòng xoáy thuế quan suốt thời gian qua.
Một điểm nóng mới đang nổi lên trong căng thẳng: đất hiếm. Washington cáo buộc Bắc Kinh không thực hiện cam kết nới lỏng kiểm soát xuất khẩu với nhóm kim loại chiến lược này – thành phần then chốt cho công nghệ điện tử tiên tiến. Đáp lại, Trung Quốc tỏ ra tức giận trước các biện pháp kiểm soát công nghệ mới từ Mỹ, bao gồm hạn chế phần mềm thiết kế chip và kế hoạch siết chặt thị thực đối với sinh viên Trung Quốc.
Ông Trump từ lâu đã cho rằng chỉ có đối thoại trực tiếp với ông Tập mới có thể tháo gỡ bất đồng. Tuy nhiên, phía Trung Quốc vẫn tỏ ra thận trọng, ưu tiên để các cố vấn đàm phán trước thay vì liên hệ trực tiếp ở cấp nguyên thủ.
Trong một động thái nhằm hạ nhiệt căng thẳng, Mỹ và Trung Quốc đã đạt được thỏa thuận tạm thời tại Geneva vào tháng trước, theo đó hai bên đồng ý giảm thuế trong vòng 90 ngày để tìm kiếm một giải pháp toàn diện hơn. Tuy nhiên, bài học từ quá khứ cho thấy mọi thỏa thuận cuối cùng đều có thể kéo dài và đầy trắc trở.
Năm 2018, khi ông Trump còn trong nhiệm kỳ đầu, hai bên từng tuyên bố “đình chiến” sau một vòng đàm phán. Nhưng chỉ sau đó không lâu, Mỹ lại quay lưng với thỏa thuận, khiến cuộc chiến thuế quan kéo dài thêm 18 tháng trước khi đạt được “thỏa thuận Giai đoạn 1″ vào tháng 1/2020.
Hiện tại, Trung Quốc nhiều khả năng sẽ tìm cách thúc đẩy Mỹ nới lỏng kiểm soát xuất khẩu các loại chip tiên tiến – yếu tố sống còn với tham vọng phát triển AI và quân sự của nước này. Tuy nhiên, đây sẽ là điểm nghẽn lớn tại Washington, khi cả hai đảng Dân chủ và Cộng hòa hiếm hoi đồng thuận rằng Bắc Kinh là mối đe dọa an ninh quốc gia.
Bên cạnh những căng thẳng kinh tế, các xung đột địa chính trị cũng đang gia tăng. Trong tháng này, Bộ Ngoại giao Trung Quốc đã lên tiếng phản đối tuyên bố của Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Pete Hegseth tại diễn đàn quân sự ở Singapore, trong đó ông Hegseth mô tả Trung Quốc là mối đe dọa cận kề đối với Đài Loan – hòn đảo mà Bắc Kinh luôn khẳng định chủ quyền.
>> Siêu cường châu Âu ‘thoát hiểm’ phút chót trước đòn thuế của ông Trump
