Ứng cử viên Tổng thống đảng Cộng hòa Donald Trump đã cam kết sẽ mang đến một “thời kỳ phục hưng sản xuất” tại Mỹ, nhằm tạo sự khác biệt với ứng cử viên đảng Dân chủ Kamala Harris trước khi ngày bầu cử đến gần.

Tại một cuộc vận động tranh cử ở Savannah thuộc bang Georgia vào ngày 24/9, cựu Tổng thống Mỹ tuyên bố sẽ “giành lấy việc làm từ các quốc gia khác” và áp dụng mức thuế cao lên hàng hóa sản xuất từ nước ngoài để bảo vệ ngành công nghiệp Mỹ.

Trong suốt chiến dịch tranh cử vào Nhà Trắng, ông Trump cũng hứa sẽ thắt chặt quy định đối với “người nhập cư bất hợp pháp” và tăng ảnh hưởng của Tổng thống trong các quyết định của Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed).

Tuy nhiên, một nghiên cứu do Viện Kinh tế Quốc tế Peterson (PIIE) công bố hôm 26/9 đã cảnh báo về những tác động nghiêm trọng đối với nền kinh tế lớn nhất thế giới nếu các kế hoạch của ông Trump trở thành hiện thực.

Cụ thể, tăng trưởng kinh tế sẽ yếu đi, lạm phát cao hơn và tỷ lệ thất nghiệp gia tăng. Một số tác động dự kiến kéo dài đến năm 2040.

Hai kịch bản kinh tế

Khi còn làm Tổng thống, ông Trump đã áp thuế lên hơn 300 tỷ USD hàng nhập khẩu từ Trung Quốc, cho rằng động thái này sẽ cắt giảm thâm hụt thương mại của Mỹ với quốc gia châu Á và đồng thời thúc đẩy tăng trưởng việc làm.

Nếu tái đắc cử, ông đe dọa sẽ áp thuế 10% đối với tất cả hàng hóa nước ngoài và mức thuế lên tới 60% đối với hàng hóa Trung Quốc.

Nghiên cứu của PIIE đã phân tích 2 kịch bản kết hợp để minh họa cho các kết quả có thể xảy ra nếu ông Trump thực hiện một số chính sách cùng một lúc.

Trong kịch bản “thấp”, khoảng 1,3 triệu người nhập cư không có giấy tờ sẽ bị trục xuất, thuế quan được áp dụng nhưng các quốc gia khác sẽ không trả đũa trong khi tính độc lập của Fed bị ảnh hưởng.

Trong kịch bản “cao”, mức tăng thuế quan vẫn diễn ra, nhưng lần này các quốc gia sẽ có hành động trả đũa, hơn 8 triệu lao động sẽ bị trục xuất và Fed có nguy cơ bị chính trị hóa.

“Cả 2 kịch bản này đều gây ra cú sốc lạm phát lớn và sự sụt giảm đáng kể việc làm tại Mỹ, đặc biệt là trong sản xuất bền vững và nông nghiệp”, báo cáo nêu rõ. Các kịch bản chủ yếu khác nhau về mức độ thiệt hại gây ra cho hộ gia đình, doanh nghiệp và nền kinh tế nói chung, báo cáo cho biết thêm.

Tác động đối với Mỹ và toàn cầu

Những dự báo của PIIE được đo lường từ các chỉ số cơ bản của Mỹ trong giai đoạn năm 2025 – năm 2040, với tốc độ tăng trưởng GDP thực tế trung bình hàng năm là 1,9%; tăng trưởng việc làm hàng năm 1,5% và lạm phát hàng năm ở mức 1,9%.

Theo kết quả nghiên cứu, đến cuối nhiệm kỳ 4 năm của ông Trump vào năm 2028, GDP thực của Mỹ – tổng giá trị hàng hóa được sản xuất trong một năm – sẽ giảm 2,8% so với mức cơ bản trong kịch bản thấp và giảm 9,7% trong kịch bản cao.

Mặc dù GDP sẽ phục hồi “một chút sau đó”, PIIE dự đoán nó vẫn thấp hơn mức cơ bản cho đến năm 2040.

Tương tự như vậy, việc làm tại quốc gia này sẽ dao động trong khoảng từ 2,7% – 9% so với mức cơ bản vào năm 2028 và nằm trong khoảng từ 0,4% – 3,4% đến năm 2040.

Đối với người tiêu dùng, lạm phát vào năm 2026 sẽ tăng vọt từ 4,1 điểm phần trăm trong kịch bản thấp và 7,4% trong kịch bản cao so với mức cơ sở.

Báo cáo cho hay: “Đến năm 2028, giá tiêu dùng của Mỹ nói chung sẽ cao hơn từ 20% – 28%”.

Nghiên cứu cũng cho rằng nếu Trung Quốc quyết định trả đũa, GDP Mỹ có thể giảm hơn 0,2% so với mức cơ bản vào năm 2026 và lạm phát tăng 0,6% vào năm 2025.

Ngoài ra, nếu các Chính phủ khác quyết định trả đũa “theo cách tương tự” đối với mức thuế 10%, lạm phát có khả năng tăng 1,3 điểm phần trăm vào năm 2025 – cao hơn mức cơ bản.

Với hậu quả từ cuộc chiến thương mại như vậy, PIIE cảnh báo, tất cả các đối tác thương mại lớn của Mỹ như Canada, Đức, Nhật Bản và Mexico sẽ chứng kiến GDP của họ thấp hơn so với mức cơ bản cho đến năm 2040.

Marcus Noland của PIIE bình luận: “Bạn có thể tranh luận với một số giả định, nhưng bạn sẽ không thay đổi được kết quả. Mặc dù một số nhà quan sát có thể coi thuế quan chỉ là một ‘cơ chế đàm phán’, nhưng lịch sử của Mỹ cho thấy một khi đã áp thuế quan, rất khó để rút lại”.

Bên cạnh đó, “các quốc gia có thể ngần ngại trả đũa Mỹ”, Noland tiếp tục. “Có lẽ điều đó đúng. Nhưng xét đến những kịch bản không có sự trả đũa, kết quả vẫn rất tệ”.

Theo SCMP, AP