Số liệu từ Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Trung Quốc (CDC) cho biết, từ giữa tháng 6 đến cuối tháng 7/2025, số ca nhiễm virus Chikungunya tại Phật Sơn, tỉnh Quảng Đông đã vượt 7.000 người. Trong đó, riêng quận Shunde chiếm đến hơn 95% số ca, trở thành điểm nóng về dịch tễ.
Virus Chikungunya lây truyền chủ yếu qua muỗi vằn, đặc biệt phổ biến vào mùa hè, khi mưa lớn và ẩm ướt. Tình trạng đô thị hóa càng làm gia tăng nước đọng, điều kiện lý tưởng cho muỗi sinh sản. Trung Quốc vốn chưa có miễn dịch cộng đồng với loại virus này, khiến căn bệnh bùng phát cực kỳ mạnh trong thời gian ngắn.
Chikungunya được Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) xếp vào nhóm bệnh truyền nhiễm nghiêm trọng. Tuy tỷ lệ tử vong rất thấp (chỉ nhỏ hơn 0,1%), nhưng bệnh lại cực kỳ gây tổn thương tới thể chất, với các triệu chứng điển hình bao gồm: sốt cao đột ngột (39 – 40°C); đau khớp dữ dội ở bàn tay, đầu gối, vai, cổ tay, thường đau tới mức không đi lại được; đau cơ, phát ban, và cả buồn nôn.
Đáng nói, cơn đau khớp có thể kéo dài nhiều tháng, thậm chí đến 1 – 2 năm nếu bệnh nhân có nền xương khớp yếu. Một số chuyên gia gọi đây là “COVID phiên bản cơ xương khớp” do mức độ nghiêm trọng hậu nhiễm. Tuy nhiên, phần lớn bệnh nhân có thể phục hồi trong vòng 7 tới 10 ngày nếu được nghỉ ngơi và điều trị đúng cách.
Hiện tại, Trung Quốc đang áp dụng những biện pháp phòng chống giống với những biện pháp phòng tránh Covid-19. Trước đà dịch bệnh lây lan nhanh, chính quyền Phật Sơn đã áp dụng loạt biện pháp khẩn cấp, huy động drone phun thuốc diệt muỗi quy mô lớn và phạt đến 10.000 nhân dân tệ với người dân không diệt muỗi đúng cách. Ngoài ra, chính quyền cũng tăng cường kiểm tra các điểm nước đọng, khu công nghiệp, chợ dân sinh và phát miễn phí màn chống muỗi, thuốc xịt cho người dân vùng bệnh.
Những bệnh nhân nhiễm virus được đưa đi cách ly có điều kiện trong vòng 7 ngày, chủ yếu để ngăn muỗi đốt lan truyền virus. Người dân được yêu cầu mặc quần dài, dùng kem chống muỗi, đóng cửa sổ vào buổi tối, đặc biệt là trong thời điểm mùa mưa cao điểm.
CDC Hoa Kỳ đã ban hành cảnh báo du lịch cấp độ 2 đối với các điểm đến ở Quảng Đông, yêu cầu du khách không để lộ da, đặc biệt vào sáng sớm và chiều muộn, những thời điểm muỗi hoạt động mạnh nhất. Khách du lịch cũng cần tránh những khu vực nước đọng như ao hồ hay công trường xây dựng. Đặc biệt, phụ nữ nếu đang mang thai, có bệnh nền hoặc trẻ em nên hoãn du lịch đến vùng dịch.
Hiện tại, vaccine phòng chống virus Chikungunya đã được phát triển và phê duyệt tại Mỹ, tuy nhiên vẫn chưa được phổ biến tại Trung Quốc. Đồng thời một số báo cáo cho thấy vaccine thậm chí còn gây tác dụng phụ ở người cao tuổi.
Các nhà dịch tễ học cảnh báo, biến đổi khí hậu toàn cầu, cộng với tốc độ đô thị hóa nhanh chóng tại Trung Quốc, đang tạo điều kiện lý tưởng để các bệnh truyền nhiễm qua muỗi như Chikungunya hay Zika tiếp tục bùng phát trong tương lai gần.
Dù hiện nay Trung Quốc đã phần nào kiểm soát được đà tăng ca nhiễm, nhưng mức độ đau đớn kéo dài của Chikungunya khiến bệnh được đưa vào diện theo dõi đặc biệt. Tại Phật Sơn, nhiều bệnh nhân vẫn phải nghỉ việc dài ngày vì đau khớp dữ dội, ảnh hưởng không nhỏ đến nền kinh tế địa phương.
Dịch Chikungunya tại Phật Sơn, Quảng Đông đã trở thành vấn đề an ninh y tế toàn cầu, đòi hỏi chính quyền và người dân phải vào cuộc mạnh mẽ, như từng làm với COVID-19.
Theo: WHO, China Weekly, CDC Hoa Kỳ.
