Ngày 5/12, tỷ phú Elon Musk, người giàu nhất thế giới, đã khuấy động mạng xã hội với một bài đăng liên quan đến vấn đề nhân khẩu học của Singapore. Musk chia sẻ lại bài viết của một người dùng mạng xã hội X, đề cập đến việc quốc gia Đông Nam Á này sử dụng robot để bù đắp tình trạng thiếu hụt nhân lực. Người dùng này lưu ý rằng đến năm 2030, gần 25% dân số Singapore sẽ trên 65 tuổi. Musk không ngần ngại cảnh báo: “Singapore (và nhiều quốc gia khác) đang tuyệt chủng”.
Bài đăng của Musk nhanh chóng gây chú ý, kích thích tranh luận trên nhiều nền tảng, đặc biệt là Reddit. Một số ý kiến cho rằng chính sách nhập cư của Singapore có thể thay đổi bản sắc dân tộc của quốc gia này, trong khi một số khác dự đoán rằng “200 năm nữa, người Singapore sẽ là những người nhập cư mới của ngày hôm nay”.
Thách thức nhân khẩu học tại Singapore
Theo số liệu chính thức, tổng tỷ suất sinh (TFR) của Singapore đã giảm xuống mức thấp kỷ lục 0,97 vào năm 2023, tức mỗi phụ nữ trung bình sinh ít hơn một con trong suốt cuộc đời. Chính phủ Singapore nhận định rằng đại dịch Covid-19 đã làm trầm trọng thêm xu hướng này khi gây bất ổn kinh tế và làm gián đoạn kế hoạch kết hôn, sinh con của nhiều cặp vợ chồng.
Leong Chan-Hoong, thành viên cấp cao tại Trường Nghiên cứu Quốc tế S. Rajaratnam, gọi đây là một “thách thức hiện sinh”. Ông cảnh báo rằng nếu không giải quyết được vấn đề, cấu trúc xã hội và quốc gia sẽ chịu tác động lâu dài.
Hiện tượng suy giảm tỷ lệ sinh không chỉ diễn ra ở Singapore. Các quốc gia phát triển như Đức, Italy, Nhật Bản và Trung Quốc cũng đang đối mặt với tình trạng tương tự. Hàng loạt trường mẫu giáo ở Trung Quốc phải đóng cửa do thiếu trẻ em, còn Nhật Bản và Hàn Quốc liên tục đưa ra các biện pháp khuyến khích sinh sản nhưng chưa đạt hiệu quả đáng kể.
Elon Musk từ lâu đã bày tỏ quan ngại về vấn đề này. Ông cảnh báo rằng nếu nhân loại không tăng cường sinh sản, nền văn minh sẽ đối mặt với nguy cơ sụp đổ. Theo ông, nền kinh tế không thể tồn tại nếu không có lực lượng lao động. Với 11 người con, Musk tự nhận mình là một minh chứng sống cho giải pháp đối mặt với cuộc khủng hoảng dân số toàn cầu.
Công nghệ và tự động hóa – câu trả lời của Singapore
Tuy nhiên, lo ngại của Musk có phần thái quá khi xét đến những nỗ lực công nghệ của Singapore để giải quyết tình trạng thiếu hụt nhân lực. Quốc gia này đã đẩy mạnh đầu tư vào công nghệ sâu và tự động hóa. Năm 2023, đầu tư vào công nghệ sâu của Singapore tăng 31%, chiếm 25% tổng giá trị giao dịch, cao hơn mức trung bình toàn cầu.
Singapore cũng ra mắt Trung tâm Đổi mới Bán lẻ Công nghệ cao Hive 2.0, nơi các công ty khởi nghiệp triển khai công nghệ robot và tự động hóa để giảm chi phí hoạt động và giải quyết bài toán nhân lực. Những bước tiến này đã giúp Singapore vươn lên vị trí thứ 7 trong bảng xếp hạng hệ sinh thái khởi nghiệp toàn cầu năm 2023, theo Startup Genome.
Theo bà Low Yen Ling, đại diện Bộ Thương mại và Công nghiệp Singapore, đổi mới công nghệ không chỉ giúp giảm chi phí mà còn tăng doanh số và giải quyết các thách thức hậu cần. Điều này cho phép Singapore duy trì sự ổn định kinh tế và tự chủ hơn trong bối cảnh dân số già hóa.
Bài học từ Singapore
Vấn đề nhân khẩu học là bài toán chung của thế giới, và không một giải pháp đơn lẻ nào có thể giải quyết triệt để. Trong khi Elon Musk nhấn mạnh tầm quan trọng của việc tăng tỷ lệ sinh, Singapore đã chứng minh rằng công nghệ và tự động hóa có thể đóng vai trò quan trọng trong việc giảm nhẹ tác động của khủng hoảng dân số.
Dù những cảnh báo của Musk có cơ sở, thực tế cho thấy các quốc gia như Singapore vẫn đang kiên cường đối mặt với thách thức này, mở ra hy vọng cho một tương lai bền vững hơn.
Theo Reuters
