Những công kích không ngừng từ Tổng thống Donald Trump nhằm vào Chủ tịch Fed Jerome Powell đã gay gắt đến mức một nhà kinh tế nổi tiếng lên tiếng kêu gọi Powell nên từ chức để bảo vệ uy tín của thể chế.

“Các đòn tấn công vào Chủ tịch Powell giờ đây đang lan rộng sang toàn thể Fed. Càng ở lại, ông ấy càng làm trầm trọng thêm quá trình xói mòn này, và điều đó đe dọa nghiêm trọng đến tính độc lập của Fed”, Mohamed El-Erian — cựu CEO của tập đoàn trái phiếu PIMCO — nói trong một cuộc phỏng vấn với CNN hôm thứ Ba.

El-Erian, hiện là Chủ tịch Trường Queens College thuộc Đại học Cambridge, thừa nhận quan điểm của ông là “không phổ biến” nhưng cho rằng Powell sẽ trở thành “vịt què” ngay khi Trump công bố người thay thế – điều có thể xảy ra sớm hơn so với tiền lệ. Từ chức ngay lúc này, theo ông, có thể giúp Fed tránh được nhiều tháng bị tấn công liên tục.

“Kịch bản lý tưởng là Powell ở lại đến tháng 5 khi nhiệm kỳ kết thúc, và Nhà Trắng ngưng chỉ trích Fed”, El-Erian nói. “Nhưng rõ ràng chúng ta không sống trong thế giới lý tưởng đó”.

Ông nói thêm rằng phần lớn những cái tên được đề cử thay Powell đều là những người “có uy tín” trong cộng đồng tài chính. “Thị trường có thể biến động trong ngắn hạn, nhưng vẫn tốt hơn so với phương án để các đòn tấn công leo thang”.

Tuy nhiên, nhiều cựu quan chức Fed và chuyên gia kinh tế hàng đầu lại phản đối kịch liệt quan điểm này.

“Tôi hoàn toàn không đồng ý”, cựu Phó Chủ tịch Fed Alan Blinder nói với CNN. “Đó giống như nói rằng khi bị bắt nạt, cách tốt nhất là đầu hàng. Tôi muốn thấy – và cũng kỳ vọng – rằng Powell sẽ chiến đấu đến cùng”.

“Nếu ông ấy từ chức, điều đó sẽ tạo ra một tiền lệ cực kỳ tệ hại cho tương lai”, Blinder, hiện là giáo sư kinh tế tại Đại học Princeton, nói thêm.

Ed Mills, Giám đốc điều hành và chuyên gia phân tích chính sách tại Raymond James, cũng đồng tình: “Nếu Powell từ chức lúc này, người ta sẽ nghĩ ông ấy bị ép phải rời ghế. Hình ảnh đó là thảm họa”.

Suốt nhiều tháng qua, Trump liên tục chỉ trích Powell — người do chính ông bổ nhiệm — vì từ chối cắt giảm lãi suất. Ông cho rằng lãi suất cao đang khiến nước Mỹ phải trả hàng nghìn tỷ USD tiền lãi cho nợ công, thậm chí còn nhiều hơn ngân sách quốc phòng.

“Tôi nghĩ ông ấy làm việc quá tệ. Dù sao ông ấy cũng sẽ hết nhiệm kỳ sau 8 tháng nữa”, Trump phát biểu hôm thứ Ba tại Phòng Bầu dục. “Người dân không mua nổi nhà vì ông ta là một kẻ ngốc, cứ giữ lãi suất cao và có thể làm vậy vì mục đích chính trị”.

Các cựu và đương kim quan chức Fed khẳng định ngân hàng trung ương Mỹ cần được quyền tự quyết trong việc điều chỉnh lãi suất, dựa trên các yếu tố kinh tế thực tế chứ không phải áp lực chính trị.

“Nếu chính quyền muốn kiểm soát chính trị đối với Fed, tôi không hiểu từ chức sẽ giúp gì,” Bill English – cựu quan chức cấp cao của Fed, hiện giảng dạy tại Đại học Yale – viết trong email gửi CNN.

Ngay cả nội các Trump cũng bảo vệ Fed

Bài học lịch sử cho thấy việc ngân hàng trung ương chịu ảnh hưởng chính trị và giữ lãi suất thấp một cách phi lý từng dẫn tới lạm phát trầm trọng.

“Uy tín của Fed — cụ thể là sự sẵn sàng đưa ra quyết định khó khăn dựa trên dữ liệu và phân tích phi đảng phái — là tài sản quốc gia quý giá. Rất khó xây dựng nhưng lại dễ dàng đánh mất”, hai cựu Chủ tịch Fed là Ben Bernanke và Janet Yellen viết trong một bài xã luận trên New York Times.

Ngay cả một thành viên nội các của ông Trump cũng lên tiếng bảo vệ tính độc lập của Fed.

“Chính sách tiền tệ cần được đặt trong hộp kính và bảo vệ như một viên ngọc quý,” Bộ trưởng Tài chính Scott Bessent nói hôm thứ Ba trên kênh Fox Business. Dù cho rằng Fed nên xem lại một số chức năng phi tiền tệ, ông vẫn gọi Powell là “công chức tốt”.

“Tôi không thấy lý do gì để ông ấy từ chức ngay bây giờ. Nếu muốn ở lại đến tháng 5, ông ấy nên làm vậy. Nếu muốn ra đi sớm, cũng không sao”, Bessent nói.

“Tôi sẽ không bao giờ rời bỏ con tàu”

Tuy nhiên, việc Powell từ chức có thể dẫn tới tác động ngược — lãi suất thậm chí tăng chứ không giảm.

“Nếu ông ấy từ chức, khả năng lãi suất tăng sẽ cao hơn,” Ed Mills từ Raymond James cảnh báo. Tuần trước, khi dấy lên tin đồn Trump có thể sa thải Powell, thị trường Mỹ chao đảo: chứng khoán và đồng USD giảm, trong khi lợi suất trái phiếu tăng. Trump sau đó nói ông “rất khó có khả năng” sa thải Powell — “trừ khi ông ta phải ra đi vì gian lận”.

Yellen, hiện là Bộ trưởng Tài chính của Tổng thống Biden, nói với CNBC rằng những biến động vừa qua là “hương vị” ban đầu của kịch bản Fed bị can thiệp.

“Thị trường cần Fed độc lập”, bà nhấn mạnh.

Về phần mình, ông Powell từng tuyên bố dứt khoát rằng ông sẽ không từ chức.

Hồi tháng 4, khi được hỏi về khả năng từ nhiệm, ông nói: “Tôi hoàn toàn có ý định hoàn tất nhiệm kỳ của mình”.

“Tôi sẽ không bao giờ, không bao giờ, không bao giờ tự nguyện rời khỏi vị trí này cho đến khi nhiệm kỳ kết thúc. Không có hoàn cảnh nào khiến tôi không hoàn thành nhiệm kỳ — trừ khi tôi chết”, Powell nói với một phóng viên Wall Street Journal năm 2022.

Theo CNN