Vùng Kyoto – nơi sản xuất khoảng 25% sản lượng tencha (lá trà được hấp, sấy và nghiền mịn thành bột matcha) của Nhật Bản – đã hứng chịu những đợt sóng nhiệt gay gắt vào mùa hè năm ngoái, trong bối cảnh 2024 là năm nóng nhất lịch sử tại nước này.
Hệ quả là vụ thu hoạch vừa qua (tháng 4–5/2025) ghi nhận sản lượng sụt giảm nghiêm trọng.
Nông dân Masahiro Yoshida – người kế nghiệp nghề trồng trà đến đời thứ 6 – cho biết sản lượng tencha năm nay chỉ đạt 1,5 tấn, giảm 25% so với mức trung bình 2 tấn những năm trước.
“Mùa hè năm ngoái quá nóng, khiến cây trà bị tổn thương và không cho ra nhiều lá như thường lệ”, ông chia sẻ từ cửa hàng nhỏ của mình ở thành phố Uji, phía Nam Kyoto – vùng đất nổi tiếng với trà đạo truyền thống Nhật Bản.
Cơn sốt matcha lan ra toàn cầu, cung không kịp cầu
Nhu cầu matcha trên toàn cầu đã bùng nổ trong những năm gần đây, đặc biệt trong giới trẻ Millennials và Gen Z, nhờ hình ảnh lành mạnh, giàu chất chống oxy hóa và lượng caffeine cao hơn các loại trà xanh thông thường.
Từ latte, smoothie cho đến món tráng miệng, matcha xuất hiện khắp các quán cà phê hiện đại tại Mỹ, châu Âu, Đông Nam Á. Trên mạng xã hội, các video pha chế matcha lan truyền mạnh mẽ, càng khiến nhu cầu bùng nổ. Tình trạng khan hiếm buộc một số nhà phân phối như Tealife (trụ sở tại Singapore) phải giới hạn lượng hàng bán ra.
“Chúng tôi hầu như lúc nào cũng cháy hàng”, ông Yuki Ishii – người sáng lập Tealife – chia sẻ, cho biết nhu cầu matcha của khách hàng đã tăng gấp 10 lần trong năm qua.
Dù sản lượng tencha của Nhật Bản đã tăng mạnh trong thập kỷ qua – đạt hơn 5.300 tấn vào năm 2024, tăng gần 2,7 lần so với 10 năm trước – nhưng các chuyên gia dự báo sản lượng năm nay sẽ tiếp tục sụt giảm.
“Rất nhiều người kỳ vọng năm nay sẽ có vụ mùa bội thu để giảm phần nào tình trạng thiếu hụt, nhưng có vẻ mọi chuyện đang đi ngược lại”, ông Marc Falzon – nhà sáng lập Ooika Co. (Mỹ), chuyên nhập trà từ vùng Uji – nhận định.
Theo Bộ Nông nghiệp, Lâm nghiệp và Thủy sản Nhật Bản, kim ngạch xuất khẩu trà xanh của nước này (bao gồm cả matcha) trong năm 2024 đã tăng 25%, đạt 36,4 tỷ yên (khoảng 252 triệu USD), trong khi khối lượng xuất khẩu tăng 16%.
Tại một phiên đấu giá tháng 5 ở Kyoto, giá tencha đã vọt lên mức 8.235 yên/kg – tăng 170% so với cùng kỳ năm trước và cao hơn hẳn mức kỷ lục cũ 4.862 yên thiết lập vào năm 2016, theo số liệu từ Hiệp hội Trà Nhật Bản Toàn cầu.
Cũng theo ông Falzon, các nhà sản xuất Nhật Bản đang tìm cách mở rộng diện tích trồng matcha, nhưng điều này không thể giải quyết tình trạng khan hàng hiện tại, vì những ruộng trà mới cần ít nhất 5 năm mới bắt đầu cho thu hoạch.
“Tôi cho rằng chúng ta sẽ còn chứng kiến nhiều đợt tăng giá mạnh hơn nữa”, ông Falzon cảnh báo.
Theo Reuters
