Bốn năm sau khi tình trạng khan hiếm xe do đại dịch đẩy giá ô tô lên mức kỷ lục, số lượng tài xế không thể trả nợ vay mua xe đang gia tăng, làm dấy lên lo ngại về cuộc khủng hoảng khả năng chi trả trong ngành công nghiệp ô tô.
Theo dữ liệu từ Edmunds, tỷ lệ xe được mua trong tình trạng “vốn âm” – tức là chủ xe nợ nhiều hơn giá trị xe – đã tăng lên 25% vào cuối năm 2024, so với 20% vào năm 2023. Đáng lo ngại hơn, khoản nợ trung bình của những khách hàng này đã lên mức kỷ lục 6.838 USD, với khoảng 25% số người vay nợ hơn 10.000 USD.
Tác động từ đại dịch và cuộc khủng hoảng giá xe
Giá xe hơi liên tục tăng trong thập kỷ qua, nhưng đạt đỉnh vào giai đoạn 2021-2022 do gián đoạn sản xuất và tình trạng thiếu chip trên toàn cầu. Khi cung không đủ cầu, nhiều đại lý đã đẩy giá xe lên cao hơn cả mức giá niêm yết (MSRP), tạo ra lợi nhuận khổng lồ trong ngắn hạn. Tuy nhiên, các chuyên gia cảnh báo rằng điều này sẽ dẫn đến một cuộc khủng hoảng khả năng chi trả khi thị trường ổn định trở lại.
Không phải tất cả các đại lý đều tăng giá, nhưng gần như tất cả đều đang chịu ảnh hưởng. Adam Lee, chủ sở hữu hệ thống Lee Auto Malls tại Maine, đã quyết định không chạy theo xu hướng tăng giá, nhằm duy trì lòng tin của khách hàng và đảm bảo sự bền vững lâu dài.
Giá xe đang hạ nhiệt, nhưng vấn đề vẫn chưa được giải quyết
Bốn năm sau, khi giá xe bắt đầu giảm, Lee và đội ngũ của ông đang tìm cách hỗ trợ khách hàng gặp khó khăn tài chính, thậm chí chấp nhận hy sinh lợi nhuận.
“Nếu khách hàng mang đến một chiếc xe cũ có giá trị tốt, chúng tôi cố gắng đưa ra mức giá thu mua cao nhất có thể”, Lee nói. Tuy nhiên, trong nhiều trường hợp, số tiền cần thiết để giúp khách hàng thoát khỏi tình trạng nợ quá lớn, khiến giao dịch không khả thi. “Khi đó, họ buộc phải rời đi mà không thể đổi xe, còn chúng tôi mất một đơn hàng”.
Tình trạng này càng trầm trọng hơn khi lượng xe tồn kho tại các đại lý tăng lên đáng kể, với hầu hết đang giữ hơn 75 ngày hàng tồn (trong khi mức lý tưởng chỉ khoảng 60 ngày). Điều này khiến giá xe giảm mạnh, kéo theo giá trị xe cũ đi xuống, khiến nhiều chủ xe rơi vào cảnh nợ nần chồng chất hơn.
Người tiêu dùng ngày càng chìm sâu trong nợ
Theo Jessica Caldwell, Giám đốc phân tích tại Edmunds, việc khách hàng nợ nhiều hơn giá trị xe vài nghìn USD không phải là vấn đề lớn. Tuy nhiên, khi một bộ phận lớn rơi vào cảnh nợ từ 10.000 đến 15.000 USD, tình hình trở nên đáng báo động.
Bà nhận định nguyên nhân là sự kết hợp giữa biến động thị trường và những quyết định tài chính sai lầm của người tiêu dùng.
Tom Santospago, cựu Giám đốc tại một trong các đại lý của Lee, hiện là đối tác quản lý hoạt động của hệ thống, cho biết không hiếm khách hàng đến mua xe khi vẫn còn nợ hơn 15.000 USD.
“Thực sự rất đáng buồn”, ông nói. “Họ đang chịu thiệt hại nặng nề”.
Theo Business Insider
