Đại học Harvard đã nộp đơn kiện chính quyền của Tổng thống Donald Trump vào ngày 21/4 (giờ Mỹ) để phản đối việc bị đe dọa cắt hàng tỷ USD tiền tài trợ nghiên cứu từ Chính phủ Liên bang. Đây được xem là bước đi mạnh mẽ của Harvard nhằm chống lại những hành động can thiệp ngày càng sâu của Chính phủ vào quyền tự chủ của các trường Đại học hàng đầu ở Mỹ.
Trong đơn kiện gửi lên tòa án, Harvard cho rằng chính quyền Trump đã lạm dụng quyền lực để ép trường phải làm theo một loạt yêu cầu. Chúng bao gồm: Kiểm tra xem giảng viên có đạo văn hay không, báo cáo lên Chính phủ nếu có du học sinh bị cáo buộc vi phạm và chỉ định một người giám sát bên ngoài để đảm bảo việc giảng dạy có sự “đa dạng về quan điểm”.
Chủ tịch Harvard, Tiến sĩ Alan M. Garber, tuyên bố trong một thông cáo: “Chính phủ đang tìm cách kiểm soát chưa từng thấy và hoàn toàn không phù hợp đối với các hoạt động học thuật. Hậu quả sẽ nghiêm trọng và kéo dài”.
Chính quyền Trump biện minh rằng các trường Đại học, bao gồm Harvard, đã cho phép ngôn ngữ bài Do Thái trong khuôn viên trường. Tuy nhiên, trong đơn kiện dài 51 trang, Harvard lập luận rằng Chính phủ đã lợi dụng vấn đề này để can thiệp vào nội dung giảng dạy.
Trong tuyên bố của mình, Tiến sĩ Garber nói: “Là một người Do Thái và là một công dân Mỹ, tôi hiểu rõ những lo ngại chính đáng về tình trạng bài Do Thái đang gia tăng”. Tuy nhiên, ông nhấn mạnh rằng Chính phủ có nghĩa vụ pháp lý phải làm việc với nhà trường về cách thức đối phó với vấn đề này thay vì tìm cách kiểm soát trường “tuyển ai và dạy điều gì”.
Tài trợ bị đóng băng, nghiên cứu đình trệ
Trước đó, vào ngày 14/4, Harvard đã gửi thư thông báo từ chối thực hiện các yêu cầu mà trường cho là không hợp lệ. Đáp lại, chính quyền Trump lập tức ra lệnh đóng băng một phần ngân sách tài trợ – chủ yếu từ Viện Y tế Quốc gia (NIH), ảnh hưởng nghiêm trọng đến Trường Y tế Công cộng T.H. Chan, nơi gần một nửa ngân sách phụ thuộc vào tài trợ liên bang.
Các dự án nghiên cứu về bệnh lao, xơ cứng teo cơ ALS và nhiễm xạ đã bị dừng ngay lập tức.
Đơn kiện của Harvard được giới học thuật xem như tiếng nói phản kháng mang tính biểu tượng. Hơn 800 giảng viên đã ký tên trong thư ngỏ yêu cầu trường phải hành động. Sinh viên trên khắp khuôn viên trường bày tỏ sự phấn khích khi nhận được email thông báo từ Chủ tịch Garber.
“Không khí ở đây chẳng khác nào ngày thi đấu với Yale. Mọi người tự hào vì Harvard đã đứng lên”, sinh viên năm hai Lorenzo Ruiz chia sẻ.
Ted Mitchell, Chủ tịch Hội đồng Giáo dục Mỹ bày tỏ sự ủng hộ: “Chúng tôi hoan nghênh hành động của Harvard và mong muốn một phán quyết rõ ràng từ tòa án để bảo vệ quyền tự do học thuật”.
Đáng chú ý, Harvard đã thuê hai luật sư có mối liên hệ với chính quyền Trump để đại diện trong vụ kiện: William A. Burck – cựu cố vấn đạo đức cho Trump Organization và Robert K. Hur – từng giữ vai trò công tố viên Liên bang dưới thời ông Trump.
Harvard yêu cầu tòa án đẩy nhanh tiến độ giải quyết vụ việc, với hy vọng đưa cuộc đối đầu về quyền tự chủ Đại học lên bàn cân pháp lý càng sớm càng tốt. “Nhà trường sẽ không đánh đổi sự độc lập hay từ bỏ những quyền được Hiến pháp bảo vệ”, Tiến sĩ Garber khẳng định trong thông điệp gửi đến cộng đồng Harvard.
Tham khảo NYT
>> Dow Jones lao dốc gần 1.000 điểm sau khi ông Trump ép Chủ tịch Fed ‘hạ lãi suất ngay lập tức’
