Theo đó, giới chức Mỹ và chuyên gia quốc phòng nhận định rằng chỉ có duy nhất một loại vũ khí có thể phá hủy được Nhà máy làm giàu nhiên liệu hạt nhân Fordow. Đó là bom xuyên boongke GBU-57A/B, còn được gọi là Massive Ordnance Penetrator (MOP).

Tuy nhiên, ông Trump dường như chưa hoàn toàn bị thuyết phục và đã trì hoãn việc ủy quyền các cuộc tấn công, trong khi cũng chờ đợi khả năng rằng mối đe dọa từ sự can thiệp của Mỹ sẽ khiến Iran phải đàm phán.

Đây là loại bom nặng 30.000 pound (tương đương gần 13,6 tấn), trong đó chứa 6.000 pound (gần 2,7 tấn) thuốc nổ mạnh, được thiết kế đặc biệt để xuyên qua các công trình kiên cố nằm sâu trong lòng đất. Theo thông tin từ Không quân Mỹ, MOP được phát triển nhằm “định vị và phá hủy vũ khí hủy diệt hàng loạt của đối phương trong các hầm ngầm kiên cố”.

Mặc dù được phát triển từ năm 2004 và hoàn tất thử nghiệm từ lâu, cho đến nay MOP vẫn chưa từng được sử dụng trong thực chiến. Theo chuyên gia Masao Dahlgren thuộc Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế (CSIS), loại vũ khí này có lớp vỏ ngoài “cực kỳ dày và cứng” để bảo vệ khối thuốc nổ khỏi bị kích nổ sớm khi đâm xuyên đất đá với vận tốc lớn.

“Vỏ bom phải đủ cứng để xuyên sâu, thuốc nổ phải đủ bền để không phát nổ trước thời điểm mong muốn, và ngòi nổ cần phải đủ thông minh để biết khi nào là lúc cần kích hoạt”, Dahlgren giải thích. “Đây là một chương trình vũ khí cực kỳ phức tạp”.

Cơ sở Fordow – mục tiêu bất khả xâm phạm?

Nhà máy hạt nhân Fordow, nằm sâu trong lòng núi đá ở Iran, được cho là đóng vai trò then chốt trong chương trình hạt nhân của nước này. Dù quy mô thực tế của cơ sở này chưa được tiết lộ chính thức, nhưng các ước tính cho thấy nó nằm ở độ sâu từ 80 đến 90m dưới lòng đất.

Theo Viện Dịch vụ Hoàng gia Anh (RUSI), ngay cả bom MOP cũng có thể không đủ sức xuyên phá Fordow, trừ khi nhiều quả được bắn vào cùng một điểm mục tiêu. “Fordow có thể nằm đúng ngưỡng giới hạn về khả năng xuyên phá của loại bom này”, Dahlgren nhận định.

Để phá hủy hoàn toàn Fordow – cơ sở mà tình báo Israel ước tính sâu tới 90m (300 feet) dưới lòng đất – Hoa Kỳ sẽ cần làm mềm đất bằng bom thông thường, sau đó thả một quả bom hạt nhân chiến thuật từ máy bay ném bom B2 để xóa sổ toàn bộ cơ sở này. Tuy nhiên, đây là kịch bản mà Trump không xem xét.

Những đánh giá này được đưa ra bởi Cơ quan Giảm thiểu Mối đe dọa Quốc phòng (DTRA) – một bộ phận của Bộ Quốc phòng đã thử nghiệm GBU-57.

DTRA đã xem xét những hạn chế của các loại vũ khí quân sự Mỹ đối với một số cơ sở ngầm. Tình hình này nhấn mạnh tính chất phức tạp của một cuộc tấn công như vậy và những gì cần thiết để đạt được thành công: việc thả các quả GBU-57 có thể làm chậm khả năng Iran có được uranium cấp độ vũ khí trong vài năm, nhưng không thể chấm dứt hoàn toàn chương trình.

Việc vô hiệu hóa Fordow – dù bằng con đường ngoại giao hay quân sự – được coi là trọng tâm để ngăn chặn Iran sở hữu vũ khí hạt nhân sau khi Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Quốc tế (IAEA) phát hiện địa điểm này đã làm giàu uranium lên 83,7% – gần với mức 90% cần thiết cho vũ khí hạt nhân.

Bất kỳ nỗ lực nào nhằm phá hủy Fordow đều đòi hỏi sự tham gia của Mỹ vì Israel không sở hữu loại vũ khí có thể tấn công một cơ sở sâu như vậy hoặc máy bay để vận chuyển chúng.

Theo hai quan chức quen thuộc với cuộc họp giao ban của DTRA, khó khăn trong việc sử dụng GBU-57 để nhắm mục tiêu Fordow nằm ở đặc điểm của cơ sở này – nó được chôn sâu bên trong một ngọn núi – và thực tế là quả bom này chưa bao giờ được sử dụng trong một tình huống tương tự trước đây.

“Nó sẽ không phải là một cú đánh duy nhất và kết thúc”, cựu phó giám đốc DTRA, Thiếu tướng Randy Manner (đã nghỉ hưu), nhận định về những hạn chế của GBU-57, đồng thời nói thêm rằng Fordow có thể được xây dựng lại nhanh chóng. “Nó có thể làm chậm chương trình từ 6 tháng đến một năm. Nghe thì có vẻ hay trên TV nhưng đó không phải là thực tế”.

Mặc dù Israel tuyên bố đã thiết lập ưu thế trên không so với Iran, một cuộc tấn công thành công vẫn sẽ đòi hỏi phải vô hiệu hóa trước các thiết bị gây nhiễu GPS và các hệ thống phòng thủ khác, đồng thời GBU-57 phải xuyên đủ sâu vào lòng đất để vô hiệu hóa cơ sở.

Iran đã xây dựng cơ sở làm giàu hạt nhân ở Fordow dưới lòng đất để bảo vệ nó khỏi mối đe dọa từ các cuộc tấn công trên không. Năm 1981, Israel đã ném bom một cơ sở hạt nhân gần Baghdad nằm trên mặt đất để ngăn Iraq phát triển vũ khí hạt nhân.

Trong những năm gần đây, Israel đã đưa ra nhiều kế hoạch khác nhau để phá hủy Fordow mà không cần sự giúp đỡ của Hoa Kỳ. Trong một trường hợp, Israel đề xuất chở lính đặc nhiệm bằng trực thăng để họ có thể đột nhập vào cơ sở và cho nổ tung – một lựa chọn mà ông Trump đã bác bỏ.

Không quân Mỹ và “phương tiện chuyên chở duy nhất”

Bom MOP chỉ có thể được triển khai từ máy bay ném bom tàng hình B-2 Spirit – loại máy bay ném bom hạng nặng do Northrop Grumman chế tạo. Đây là phương tiện duy nhất trong biên chế hiện tại của Không quân Mỹ có thể mang theo và thả loại bom này.

Chiếc B-2 được thiết kế để xâm nhập hệ thống phòng không tinh vi nhất, có thể bay hơn 6.000 hải lý (gần 11.000 km) mà không cần tiếp nhiên liệu. Phi hành đoàn chỉ gồm hai người, điều khiển từ căn cứ không quân Whiteman tại Missouri. Trong năm 2024, B-2 từng được sử dụng để tấn công các kho vũ khí ngầm của lực lượng Houthi tại Yemen, trong chiến dịch do Mỹ phát động nhằm đáp trả các vụ tấn công ở Biển Đỏ.

Số lượng bom GBU-57A/B trong kho vũ khí Mỹ hiện vẫn là thông tin chưa được công bố đầy đủ. Boeing – đơn vị phát triển hệ thống này – đã bàn giao 20 quả cho Không quân Mỹ vào năm 2009, và theo các nguồn mở, tính đến năm 2015 số lượng này chưa thay đổi. Tuy nhiên, theo ước tính của Dahlgren, hiện nay Mỹ sở hữu khoảng 30 quả bom MOP.

Với Fordow, khả năng thực hiện một cuộc tấn công hiệu quả – nếu xảy ra – sẽ phụ thuộc rất lớn vào độ chính xác, sức xuyên phá và cả số lượng bom được triển khai cùng lúc. Dù MOP là một kỳ tích về kỹ thuật quân sự, nhưng vẫn chưa thể chắc chắn rằng nó đủ sức phá hủy hoàn toàn một cơ sở được Tehran xây dựng từ đầu với mục đích “chống bom xuyên boongke”.

Theo CNN, Guardian