Tổng thống Mỹ Donald Trump và Thủ tướng Canada Mark Carney đã có cuộc điện đàm đầu tiên vào ngày 28/3, trong bối cảnh căng thẳng thương mại giữa hai nước ngày càng leo thang. Ông Trump mô tả cuộc gọi là “cực kỳ hiệu quả”, cho biết hai bên đã đồng thuận về nhiều vấn đề quan trọng.
Trên nền tảng Truth Social, ông Trump viết: “Đó là một cuộc gọi cực kỳ hiệu quả, chúng tôi đồng ý về nhiều vấn đề”. Trong khi đó, ông Carney nhấn mạnh rằng Chính phủ Canada sẽ áp dụng các biện pháp thuế quan trả đũa nhằm “bảo vệ người lao động và nền kinh tế quốc gia”.
Cuộc đối thoại diễn ra sau khi ông Trump tuyên bố sẽ áp mức thuế bổ sung 25% đối với ô tô nhập khẩu từ nước ngoài – một động thái nhằm thúc đẩy ngành công nghiệp ô tô Mỹ. Quyết định này đã làm gia tăng căng thẳng, bất chấp thỏa thuận thương mại tự do USMCA mà hai nước từng ký kết trong nhiệm kỳ đầu của ông Trump.
Theo thông báo từ Văn phòng Thủ tướng Canada, hai nhà lãnh đạo đã có “cuộc trao đổi mang tính xây dựng” và thống nhất khởi động các cuộc đàm phán toàn diện về quan hệ kinh tế và an ninh song phương. Một cuộc gặp trực tiếp được lên kế hoạch sau cuộc bầu cử liên bang Canada vào ngày 28/4 tới.
Phát biểu vào tối ngày 27/3, ông Carney – cựu Thống đốc Ngân hàng Trung ương Anh và Canada – tuyên bố mối quan hệ cũ giữa Canada và Mỹ “đã kết thúc”, đồng thời cam kết thúc đẩy một “cuộc đàm phán lại toàn diện” về thương mại song phương. Ông cho biết Canada sẽ triển khai các biện pháp trả đũa thương mại nhằm “gây tác động tối đa tại Mỹ và tác động tối thiểu tại Canada”.
Kể từ ngày 13/3, Chính phủ Canada đã áp thuế 25% đối với hàng hóa nhập khẩu từ Mỹ trị giá 29,8 tỷ CAD như một phần trong chiến lược trả đũa.
Cũng trong bài đăng trên mạng xã hội, ông Trump cho biết hai bên đã nhất trí cùng giải quyết các vấn đề liên quan đến “chính trị, kinh doanh và các yếu tố khác” để đem lại lợi ích cho cả hai quốc gia.
Ông Carney cho biết thêm, hai bên cũng đồng ý đẩy nhanh các cuộc đàm phán giữa các bộ trưởng Canada và Bộ trưởng Thương mại Mỹ Howard Lutnick nhằm giải quyết những lo ngại cấp bách.
Ông Carney vừa đảm nhận cương vị lãnh đạo Đảng Tự do từ ngày 9/3, sau khi cựu Thủ tướng Justin Trudeau từ chức do sự bất mãn ngày càng gia tăng từ công chúng đối với chính phủ đương nhiệm.
Trước khi ông Carney nhậm chức, cựu Tổng thống Trump từng nhiều lần gọi Thủ tướng tiền nhiệm Justin Trudeau là “thống đốc” và đưa ra những tuyên bố gây tranh cãi về việc sáp nhập Canada vào Mỹ. Sự kiện ông Carney lên nắm quyền được xem là cơ hội thiết lập lại quan hệ song phương giữa hai quốc gia.
Lập trường cứng rắn và mang tính đối đầu của chính quyền Trump đối với quốc gia láng giềng phía Bắc đã dẫn đến làn sóng ủng hộ gia tăng dành cho Đảng Tự do tại Canada. Một số cuộc khảo sát gần đây cho thấy đảng này đang có cơ hội chiến thắng trong cuộc bầu cử sắp tới – một diễn biến đáng chú ý sau thời gian dài tụt lại trong các bảng thăm dò dư luận.
Theo kết quả khảo sát của Viện Angus Reid công bố hôm 27/3, 56% cử tri cho biết họ chuyển sang ủng hộ Đảng Tự do từ đầu năm đến nay, chủ yếu nhờ vào sự xuất hiện của nhà lãnh đạo mới. Báo cáo cũng cho biết, một bộ phận cử tri có cùng tỷ lệ cho rằng các phát ngôn và đe dọa từ ông Trump chính là yếu tố thúc đẩy sự thay đổi quan điểm chính trị của họ.
Trong khi các thành phần tuân thủ thỏa thuận USMCA hiện tạm thời được miễn thuế ô tô theo tuyên bố mới của ông Trump, giới chuyên gia cảnh báo rằng chính sách thuế mới có thể gây ra tác động đáng kể đối với nền kinh tế Canada.
Theo dữ liệu từ Phòng Thương mại Canada, tổng kim ngạch thương mại giữa hai quốc gia hiện đạt khoảng 1 nghìn tỷ đô la Canada mỗi năm – cho thấy tầm quan trọng của mối quan hệ kinh tế song phương và mức độ ảnh hưởng của bất kỳ thay đổi nào về chính sách thương mại từ phía Washington.
Tham khảo Financial Times (FT)
