Ngày 19/4, Tổng thống Nga Vladimir Putin công bố lệnh ngừng bắn vào lễ Phục sinh. Nếu được duy trì, đây sẽ là lệnh ngừng bắn thực sự đầu tiên kể từ khi cuộc xung đột nổ ra.

Ông Putin cho biết “mọi hành động thù địch” sẽ dừng lại từ 6 giờ chiều ngày 19/4 (giờ Mátxcơva) đến nửa đêm 21/4. “Chúng tôi mong phía Ukraine sẽ làm như chúng tôi”, ông nói.

Tổng thống Nga Vladimir Putin. (Ảnh: AP)

Nhà lãnh đạo Nga nói thêm rằng lệnh ngừng bắn sẽ giúp Nga xác định mức độ chân thành của Kiev đối với việc tiến tới lệnh ngừng bắn.

Kiev thể hiện thái độ hoài nghi với tuyên bố của Nga, nhấn mạnh rằng Mátxcơva vẫn chưa đồng ý với đề xuất của Mỹ về lệnh ngừng bắn trong 30 ngày.

Đây là nhượng bộ thực sự đầu tiên của Nga kể từ khi Tổng thống Mỹ Donald Trump khởi động tiến trình đàm phán hòa bình cách đây 2 tháng.

Tuy nhiên, các nhà quan sát phương Tây cho rằng nhượng bộ lần này của Nga còn cách xa những gì Nhà Trắng đòi hỏi, cũng khác xa những gì Ukraine đã đồng ý trước đó.

Đề xuất đầu tiên của ông Trump là lệnh ngừng bắn hoàn toàn trong 30 ngày. Kiev đồng ý nhưng Mátxcơva thì không, nếu không kèm theo điều kiện.

Sau đó là thỏa thuận ngừng bắn trên biển, nhưng đi kèm với điều kiện nới lỏng lệnh trừng phạt, vì vậy nó không bao giờ được thực hiện.

Vậy tại sao Nga đột nhiên đề xuất ngừng bắn vào lúc này?

Mỹ không che giấu sự thất vọng ngày càng tăng khi tiến trình đàm phán không đạt được tiến triển. Ông Trump đe dọa sẽ “bỏ qua” nỗ lực dàn xếp thỏa thuận sau khi Ngoại trưởng Marco Rubio nói rằng Mỹ có thể không đàm phán nữa nếu không đạt được tiến triển.

Theo các nhà phân tích, việc Mỹ từ bỏ đàm phán không phải là vấn đề nghiêm trọng với Nga khi nước này đang chiếm ưu thế trên chiến trường. Trong diễn biến mới nhất, Bộ Quốc phòng Nga vừa tuyên bố lực lượng của họ đã đẩy lùi quân Ukraine khỏi một trong những cứ điểm cuối cùng của họ ở tỉnh Kursk của Nga, nơi quân đội Ukraine bất ngờ tấn công vào tháng 8 năm ngoái.

Tuy nhiên, sẽ là vấn đề với Nga nếu ông Trump đổ lỗi cho Mátxcơva khi không đạt được tiến triển, từ đó cũng ảnh hưởng đến việc làm tan băng quan hệ giữa hai nước.

Vì vậy, các nhà phân tích cho rằng lệnh ngừng bắn 1 ngày có thể chỉ đủ để giữ ông Trump, chứ Nga không thực sự chấp nhận nhượng bộ đáng kể nào.

Nga có thể cũng muốn thể hiện rằng họ là người gìn giữ hòa bình trong mắt tổng thống Mỹ, là bên đưa ra giải pháp chứ không phải gây ra vấn đề.

Hoài nghi lớn

Có thể sẽ là cơn ác mộng về hậu cần đối với lực lượng Ukraine khi họ đột nhiên phải ngay lập tức ngừng chiến đấu. Một số vị trí tiền tuyến có thể đang ở trong giai đoạn đụng độ dữ dội trước khi lệnh này được đưa ra. Việc ngừng bắn có thể cần nhiều ngày chuẩn bị.

Có thể khoảnh khắc này sẽ chứng minh một dấu hiệu hiếm hoi cho thấy cả hai bên có thể chấm dứt bạo lực trong một thời gian ngắn. Nhưng khả năng cao hơn là hai bên sẽ sử dụng các hành vi vi phạm và nhầm lẫn để chứng minh rằng bên kia không đáng tin cậy.

Tính đến tối 19/4, các quan chức Ukraine cáo buộc Nga vẫn tiếp tục không kích nhiều vị trí của lực lượng Ukraine ở các khu vực tiền tuyến.

Trước đây, lệnh ngừng tấn công cơ sở hạ tầng năng lượng trong 30 ngày cũng rơi vào hỗn loạn. Nhà Trắng tuyên bố “năng lượng và cơ sở hạ tầng” đã được bảo vệ, Điện Kremlin khẳng định họ đã ngay lập tức dừng tấn công cơ sở hạ tầng năng lượng, còn Ukraine cho biết lệnh ngừng bắn bắt đầu muộn hơn Nga 1 tuần. Hai bên cũng nghi ngờ và liên tục cáo buộc nhau vi phạm.

Nga từng đưa ra tuyên bố đơn phương tương tự vào tháng 1/2023, kêu gọi 1 ngày hòa bình để cho phép những người theo đạo Chính thống giáo đón Giáng sinh, nhưng Kiev và phương Tây cho rằng đó chỉ là sự tạm dừng chiến lược vì mục đích quân sự.

>> Ukraine đồng ý ‘90%’ với thỏa thuận hòa bình do Mỹ làm trung gian, chờ phản ứng của Nga