Tổng thống Mỹ Donald Trump mới đây tuyên bố có thể xem xét dỡ bỏ các lệnh trừng phạt đối với Iran, với điều kiện nước này duy trì hòa bình và không tiếp tục đe dọa an ninh khu vực.
“Chúng tôi đang áp đặt các lệnh trừng phạt. Nhưng nếu họ có thiện chí, nếu họ có thể sống hòa bình và chứng minh rằng họ sẽ không gây hại thêm, tôi sẽ cân nhắc gỡ bỏ trừng phạt”, ông Trump nói trong cuộc phỏng vấn với Fox News ngày 29/6.
Tuyên bố này được đưa ra chỉ hai ngày sau khi ông Trump nói rằng mình đã cân nhắc tạm dừng trừng phạt nếu có một lệnh ngừng bắn, nhưng cuối cùng quyết định giữ nguyên sức ép – đồng thời chỉ trích Lãnh tụ tối cao Iran Ali Khamenei vì tuyên bố “chiến thắng” trước Israel.
Tuần trước, Trump cũng từng gây tranh cãi khi nói ông “không ngại” việc Trung Quốc tiếp tục mua dầu từ Iran – khiến nhiều người suy đoán rằng Mỹ có thể nới lỏng kiểm soát. Tuy nhiên, Nhà Trắng sau đó khẳng định phát biểu này không đồng nghĩa với việc Mỹ giảm nhẹ các biện pháp trừng phạt.
Trong buổi phỏng vấn ghi hình hôm thứ Sáu, Trump tiếp tục cáo buộc Iran chỉ còn cách sở hữu vũ khí hạt nhân “vài tuần” và cho biết các cuộc không kích của Mỹ đã “phá hủy hoàn toàn” một cơ sở ngầm quan trọng trong chương trình hạt nhân của Tehran. Dù vậy, ông cũng thừa nhận tác động chỉ mang tính tạm thời: “Tham vọng hạt nhân của họ đã bị đẩy lùi – ít nhất là trong một khoảng thời gian”.
Tuy nhiên, những nhận định này vấp phải phản bác từ Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Quốc tế (IAEA). Ông Rafael Mariano Grossi – Tổng giám đốc IAEA – cho biết trên chương trình Face the Nation của đài CBS rằng: “Không thể nói là mọi thứ đã bị xóa sổ. Rõ ràng là có thiệt hại nghiêm trọng, nhưng không phải là tổn thất toàn phần”.
Grossi cho biết Iran vẫn sở hữu đủ năng lực công nghệ và công nghiệp để tái khởi động chương trình làm giàu uranium trong “vài tháng” nếu họ quyết định như vậy. Tuy nhiên, ông cũng nhấn mạnh rằng việc đánh giá thiệt hại sau tấn công không phải là nhiệm vụ của IAEA và cơ quan này chỉ có lượng thông tin hạn chế về tình trạng hiện tại của chương trình hạt nhân Iran.
Điều kiện mới cho đàm phán?
Trong khi đó, Thượng nghị sĩ Cộng hòa Lindsey Graham – người có quan điểm diều hâu trong chính sách đối ngoại và là đồng minh thân cận của Trump – cho rằng Mỹ nên yêu cầu Iran công nhận quyền tồn tại của Israel như một điều kiện tiên quyết để nối lại đàm phán.
“Trước tiên, Iran cần phải nói: chúng tôi công nhận Israel có quyền tồn tại. Nếu họ không thể nói điều đó, thì sẽ chẳng bao giờ có được một thỏa thuận đáng giá,” ông Graham tuyên bố trên chương trình This Week của đài ABC.
