Một cuộc khảo sát toàn cầu mới đây cho thấy ngày càng có nhiều người Nhật tin rằng đất nước của họ đang đi xuống – mức tăng đáng kể so với chưa đầy một thập kỷ trước.

Kết quả được công bố trong bối cảnh lo ngại gia tăng về trì trệ kinh tế, bất mãn chính trị và hệ lụy xã hội từ làn sóng nhập cư.

Theo khảo sát mới nhất của hãng thăm dò Ipsos, 70% người được hỏi tại Nhật đồng ý rằng quốc gia đang “suy thoái” – tăng 30 điểm phần trăm so với cuộc khảo sát tương tự năm 2016, thuộc nhóm tăng mạnh nhất trong số 31 nước tham gia.

Chỉ có 2 quốc gia ghi nhận tỷ lệ cao hơn là Pháp và Thổ Nhĩ Kỳ. Nhật Bản cũng vượt xa mức trung bình 57% của toàn bộ các quốc gia trong khảo sát.

Ipsos nhận định kết quả này phản ánh một xu hướng toàn cầu, cảnh báo: “Chẩn đoán rất rõ ràng: sự bi quan sâu sắc đang lan rộng khắp thế giới”.

Báo cáo cho biết cảm giác “rạn nứt xã hội” đặc biệt rõ rệt tại các quốc gia phương Tây như Mỹ, Anh và Pháp, song hiện tượng này cũng đã lan tới những khu vực khác, bao gồm Nhật Bản.

Cuộc khảo sát chỉ ra 3 nguyên nhân chính khiến người dân có cảm giác quốc gia suy giảm: lo ngại về kinh tế trì trệ, sự vỡ mộng với tầng lớp chính trị và mối quan tâm ngày càng lớn đối với nhập cư – những vấn đề đang trở nên nổi bật hơn ở Nhật Bản trong những năm gần đây.

“Tôi hoàn toàn đồng tình với phần đông người dân”, bà Sumie Kawakami, giảng viên ngành khoa học xã hội tại Đại học Yamanashi Gakuin chia sẻ.

“Có một thế hệ người Nhật từng trải qua thời kỳ bong bóng kinh tế cuối thập niên 1980, từng sống trong giai đoạn hoàng kim mà mọi thứ đều có thể xảy ra”, bà nói với This Week in Asia. “Họ không cần lo nghĩ chi phí ăn ngoài hay đi chơi, du lịch nước ngoài dễ dàng và rẻ. Mọi thứ đều khả thi”.

Nhưng giờ đây, điều đó đã hoàn toàn thay đổi. Bà cho hay: “Nhật Bản tràn ngập khách du lịch nước ngoài vì đến đây quá rẻ – đồng yên suy yếu phản ánh rõ ràng sự tụt hậu tương đối của nền kinh tế. Tăng trưởng kinh tế trì trệ suốt nhiều năm – ban đầu người ta gọi đó là ‘thập kỷ mất mát’ rồi đến ‘2 thập kỷ mất mát’, và giờ đây, thập niên 1980 đã cách nay 40 năm”.

Bà chỉ ra người dân không cảm nhận được nền kinh tế đang phát triển. Họ chỉ thấy giá cả leo thang trong khi tiền lương không theo kịp. Điều đó có nghĩa là họ có ít thu nhập khả dụng hơn để làm những điều mình mong muốn.

Ngoài ra, khảo sát Ipsos cũng cho thấy 53% người Nhật đồng ý rằng xã hội của họ đang “tan vỡ” – tăng 21 điểm phần trăm so với năm 2019, dù vẫn thấp hơn mức trung bình toàn cầu là 56%.

Đa số người được hỏi cũng cho rằng nền kinh tế đang thiên vị giới giàu có và quyền lực, các đảng chính trị truyền thống không đại diện cho người dân và đất nước cần một “nhà lãnh đạo mạnh mẽ hơn” để lập lại trật tự cũng như định hướng.

Quan điểm về nhập cư có phần chia rẽ nhưng đang dịch chuyển. Khoảng 28% tin rằng Nhật Bản sẽ tốt hơn nếu ngừng nhập cư – tăng 14 điểm so với năm 2016 – và nhỉnh hơn mức 26% ủng hộ tăng cường nhập cư. Nhóm lớn nhất – 37% – không có ý kiến rõ ràng.

Ông Ken Kato, chủ doanh nghiệp nhỏ theo khuynh hướng bảo thủ tại Tokyo, là người phản đối mạnh mẽ nhập cư quy mô lớn.

Theo ông, tỷ lệ sinh giảm không phải là vấn đề cấp bách. Ông lập luận rằng những giai đoạn tăng trưởng trong quá khứ từng dẫn đến các đợt bùng nổ dân số.

“Điều đó hoàn toàn có thể lặp lại. Trong lúc đó, chúng ta có thể đạt được tiến bộ về công nghệ và AI để giải quyết những vấn đề ngắn hạn”, ông nói thêm.

Theo Japan Times