Các chuyến bay vận tải quân sự Nga được ghi nhận đang vận chuyển nhiều thiết bị quân sự quan trọng, trong đó có radar thuộc hệ thống phòng không S-400 và S-300, tới các căn cứ tại miền đông Libya dưới quyền kiểm soát của tướng Khalifa Haftar – đồng minh thân cận của Moscow.

Động thái này diễn ra trong bối cảnh cựu Tổng thống Syria Bashar al-Assad vừa tỵ nạn sang Moscow tuần trước, đánh dấu sự sụp đổ của những đồng minh lâu năm của Nga tại khu vực.

Các căn cứ quân sự của Nga tại Syria, đặc biệt là cảng Tartus – nơi đóng vai trò tiếp tế và sửa chữa duy nhất của hải quân Nga tại Địa Trung Hải – từng là trung tâm cho hoạt động triển khai quân sự của Nga tại Trung Đông và châu Phi.

Theo các nhà phân tích, Moscow đang tìm cách duy trì ảnh hưởng tại khu vực thông qua việc củng cố quan hệ với Libya, đặc biệt trong bối cảnh Mỹ và NATO đang hiện diện mạnh mẽ tại đây.

Thứ trưởng Ngoại giao Nga Mikhail Bogdanov xác nhận Moscow đã tiếp xúc với lãnh đạo nhóm Hayat Tahrir al-Sham – lực lượng đứng sau sự sụp đổ của chế độ Assad – để thảo luận về tương lai các căn cứ quân sự Nga tại Syria.

Nga củng cố vị thế tại Libya thông qua nhóm Wagner – lực lượng bán quân sự có mối quan hệ chặt chẽ với tướng Khalifa Haftar, người đứng đầu Quân đội Quốc gia Libya kiểm soát miền đông đất nước. Các căn cứ của Haftar, đặc biệt là căn cứ không quân, đã trở thành điểm trung chuyển quan trọng của lực lượng Wagner tới các quốc gia châu Phi.

Theo Wall Street Journal, năm ngoái, Moscow đã đàm phán với tướng Haftar về việc sử dụng dài hạn các cảng Benghazi và Tobruk – chỉ cách Hy Lạp và Italy chưa đầy 400 dặm. Một quan chức Mỹ tiết lộ Nga đang cân nhắc nâng cấp cơ sở hạ tầng tại Tobruk để có thể tiếp nhận tàu chiến.

Libya trở thành mục tiêu của Nga trong bối cảnh nước này vẫn chưa ổn định sau cuộc nổi dậy lật đổ nhà lãnh đạo Moammar Gadhafi năm 2011. Cuộc nội chiến bùng phát năm 2019 đã chia rẽ đất nước thành hai phe Đông-Tây đối địch. Trong tình hình đó, sự hiện diện của Nga giúp phe Haftar đối phó với các nhóm được Thổ Nhĩ Kỳ hậu thuẫn ở miền Tây.

Tuy nhiên, Khalifa Haftar đang chịu áp lực từ phương Tây về việc hạn chế sự hiện diện của Nga. Nhiều nỗ lực can thiệp của Mỹ, bao gồm chuyến thăm của Giám đốc CIA William Burns, vẫn chưa mang lại kết quả.

Các chuyên gia quân sự nhận định Libya khó có thể thay thế vị trí chiến lược của Syria. Cựu sĩ quan không quân Nga Gleb Irisov, từng phục vụ tại căn cứ Khmeimim ở Syria, cho rằng việc trung chuyển qua Libya sẽ giới hạn đáng kể khối lượng thiết bị Moscow có thể vận chuyển tới châu Phi.

Hiện chưa rõ liệu các hệ thống vũ khí, bao gồm các bộ phận của S-400, sẽ được triển khai lâu dài tại Libya hay chỉ là điểm dừng chân tạm thời trước khi về Nga, theo một quan chức Mỹ.

Theo WSJ