Theo khảo sát hàng tháng của Bank of America (BofA), mức độ lạc quan của nhà đầu tư đã giảm mạnh trong tháng 3. Kỳ vọng của nhà đầu tư đối với đà tăng trưởng của kinh tế toàn cầu cũng rơi xuống mức tồi tệ thứ hai trong lịch sử, và họ đang cắt giảm tỷ trọng Mỹ mạnh nhất kể từ khi cuộc khảo sát này bắt đầu vào năm 1994.
Những người tham gia khảo sát cho biết họ đã bán tháo cổ phiếu, góp phần khiến thị trường chứng khoán điều chỉnh mạnh, trong khi dòng tiền bị rút ra và giữ ở trạng thái chờ đợi, tương tự như việc Warren Buffett tích lũy kỷ lục 334 tỷ USD tiền mặt.
Nhà đầu tư hoảng loạn
Không còn nghi ngờ gì nữa, 171 nhà quản lý quỹ tham gia khảo sát, với tổng tài sản quản lý khoảng 425 tỷ USD, đang lo lắng trước những lời đe dọa áp thuế không nhất quán của Tổng thống Donald Trump.
Vào tháng 2, chỉ 2% nhà đầu tư dự báo nền kinh tế toàn cầu sẽ suy yếu trong 12 tháng tới, cho thấy phần lớn vẫn khá lạc quan. Nhưng đến tháng 3, con số này đã nhảy vọt lên 44%, mạnh nhất trong một tháng kể từ tháng 3/2020, thời điểm đại dịch COVID-19 bùng phát tại Mỹ.
BofA nhận xét rằng tâm lý nhà đầu tư có mối tương quan chặt chẽ với diễn biến của chỉ số S&P 500. Nhóm nghiên cứu của ngân hàng này viết: “Triển vọng tiêu cực đối với tăng trưởng toàn cầu là tin xấu cho thị trường chứng khoán“.
Trước đó, sau chiến thắng của ông Trump vào tháng 11, kỳ vọng về việc chính quyền mới sẽ ưu tiên cắt giảm thuế và nới lỏng quy định đã thúc đẩy một đợt tăng mạnh trên thị trường chứng khoán. Tuy nhiên, thực tế cho thấy ông Trump dường như đang coi chính sách thuế quan không chỉ là một công cụ đàm phán mà còn để giải quyết thâm hụt thương mại của Mỹ, gây ra sự bất ổn lớn về chính sách thương mại.
Trong khảo sát của BofA, 55% nhà quản lý quỹ cho rằng suy thoái do chiến tranh thương mại là “rủi ro lớn nhất” đối với thị trường, mức cao nhất kể từ thời điểm lo ngại về “làn sóng COVID mới” vào tháng 4/2020. Tiếp theo là lo ngại về việc lạm phát buộc Cục Dự trữ Liên bang (Fed) phải tăng lãi suất, cũng như tác động từ chính sách của Bộ Năng suất Chính phủ (DOGE) do Elon Musk đứng đầu.
Hơn 70% người tham gia khảo sát dự báo nền kinh tế Mỹ sẽ rơi vào trạng thái “stagflation”, tức là tăng trưởng chậm lại trong khi lạm phát vẫn tiếp tục gia tăng. Tuy nhiên, không có ai trong số họ dự báo một cuộc suy thoái thực sự.
Liệu thị trường có cơ hội phục hồi?
Mặc dù tâm lý bi quan đang bao trùm, điều quan trọng cần lưu ý là các khảo sát này thường phản ánh lý do khiến thị trường bán tháo hơn là dự báo xu hướng tương lai. Chỉ trong một tháng, tỷ lệ tiền mặt trong danh mục của các nhà quản lý quỹ đã tăng 60 điểm cơ bản lên mức 4,1%, chấm dứt tín hiệu “bán ra” theo chiến lược ngược xu hướng (contrarian sell signal) của BofA.
Tín hiệu này từng được kích hoạt vào tháng 12, khi tỷ trọng tiền mặt trong danh mục của các nhà đầu tư xuống dưới ngưỡng 4%. Kể từ đó, chỉ số Nasdaq Composite và S&P 500 đều rơi vào vùng điều chỉnh, giảm hơn 10% trước khi phục hồi nhẹ.
Rõ ràng, các nhà đầu tư đã quyết định giảm tỷ trọng cổ phiếu Mỹ. Cụ thể, tỷ lệ nhà đầu tư giữ vị thế “dưới chuẩn” (underweight) đối với cổ phiếu Mỹ đã tăng lên 23%, so với mức “trên chuẩn” (overweight) 17% của tháng trước. Đây là cú sụt giảm mạnh nhất trong lịch sử khảo sát của BofA. Đồng thời, 69% nhà đầu tư cho rằng thời kỳ “sự vượt trội của Mỹ”, tức là chứng khoán Mỹ vượt xa phần còn lại của thế giới, đã kết thúc. Trong khi đó, tâm lý lạc quan đối với nền kinh tế Trung Quốc lại ngày càng gia tăng.
Dẫu vậy, cuộc khảo sát cũng cho thấy các nhà đầu tư vẫn tin rằng Fed đang đi đúng hướng trong việc đạt được “hạ cánh mềm”, tức là kiềm chế lạm phát mà không gây ra suy thoái, và kỳ vọng Fed sẽ cắt giảm lãi suất từ 2 đến 3 lần trong năm nay.
Và, mặc dù các chuyên gia của BofA, dẫn đầu bởi chiến lược gia trưởng Michael Hartnett, nhận định tâm lý tiêu cực đối với chứng khoán Mỹ đã tạo ra một đợt “sụp đổ trong thị trường giá lên” (bull crash), họ cũng chỉ ra rằng tốc độ và quy mô điều chỉnh hiện tại có thể là dấu hiệu tích cực cho thị trường trong thời gian tới.
Và nhà đầu tư huyền thoại Warren Buffett cũng từng đưa ra lời khuyên nổi tiếng trong thư gửi cổ đông Berkshire Hathaway năm 1968: “Hãy sợ hãi khi người khác tham lam, và tham lam khi người khác sợ hãi”.
Theo Fortune
