Các công ty khởi nghiệp xe điện từng bùng nổ nhờ tận dụng lãi suất thấp, nguồn đầu tư tiền mặt dồi dào và sự lạc quan của Phố Wall. Tuy nhiên giờ đây họ lại đang phải đối mặt với điều kiện thị trường quá khắc nghiệt, thậm chí phải cố gắng đấu tranh để tránh rơi vào cảnh phá sản.
Trong 5 năm qua, hầu hết các công ty startup EV (trừ Rivian) đều đã IPO thông qua các công ty SPAC (công ty mua lại có mục đích đặc biệt). Sau khi tăng giá mạnh, trở thành cổ phiếu hot nhờ sự hào hứng của thị trường, hiện nay nhiều cổ phiếu đang xuống đáy.
Cổ phiếu của Rivian, Lucid và Nikola đều giao dịch gần mức thấp nhất trong 52 tuần, với cổ phiếu của Nikola – từng có giá trị cao hơn Ford Motor – giao dịch với giá dưới 1 USD một cổ phiếu. Điều đó khiến công ty có nguy cơ bị hủy niêm yết khỏi Nasdaq, điều mà các giám đốc điều hành đang cố gắng tránh thông qua việc chia tách cổ phiếu ngược cần được các cổ đông chấp thuận.
Cổ phiếu của Rivian đã giảm khoảng 56% trong năm nay nhưng vẫn là công ty khởi nghiệp xe điện nổi tiếng nhất.
Cổ phiếu của Lucid đã giao dịch dưới 8 USD trong hầu hết năm qua. Cổ phiếu đóng cửa hôm 10/5 ở mức 2,62 USD, giảm hơn 60% trong 12 tháng qua.
Các công ty khởi nghiệp xe điện khác như Lordstown Motors và Electric Last Mile Solutions đều đã phá sản, trong khi Fisker đang trên bờ vực nộp đơn xin phá sản và đã tạm dừng sản xuất xe.
Các giám đốc điều hành của Rivian Automotive, Lucid, Nikolai vừa qua đã đồng loạt công bố kế hoạch chi tiết để giảm chi phí trong khi cố gắng phát triển hoạt động và kiếm được lợi nhuận đầu tiên. Những nỗ lực đó bao gồm từ cắt giảm việc làm và thay đổi sản xuất đến sắp xếp lại nhà cung cấp và thay đổi các ưu tiên.
Cuộc đua diễn ra khi việc áp dụng xe điện diễn ra chậm hơn nhiều so với dự đoán của nhiều người và sau khi các công ty đã chi hàng tỷ USD trong việc cố gắng đẩy nhanh việc ra mắt các mẫu xe nhằm đạt được lợi thế dẫn đầu trong các phân khúc.
Trong số ba nhà sản xuất ô tô đó, Rivian đang ở vị thế mạnh nhất. Công ty cho biết họ có đủ tiền mặt để thực hiện đợt ra mắt mẫu xe R2 vào đầu năm 2026.
“Mùa đông xe điện”
Các nhà phân tích Phố Wall đã gọi tình trạng hiện tại của thị trường xe điện là “mùa đông EV”, sự kết thúc của cái gọi là cơn sốt EV hay một đợt thoái lui tạm thời mà các nhà sản xuất ô tô sẽ cần phải vượt qua để đạt được lợi ích lâu dài.
Việc áp dụng xe điện trên toàn cầu đang diễn ra chậm hơn nhiều so với dự kiến, cũng như sự cạnh tranh ngày càng gia tăng từ nước ngoài và tình hình kinh tế đầy biến động đã khiến thị trường xe điện gặp khủng hoảng. Ngay cả Tesla, công ty dẫn đầu về xe điện của Mỹ, cũng đang vật lộn trong quá trình tái cơ cấu toàn cầu, bao gồm việc sa thải khoảng 10% lực lượng lao động của mình.
Trên thực tế, Rivian đã thực hiện kế hoạch cắt giảm chi phí trong nhiều tháng. Họ đã buộc phải thu hẹp nhân sự, trang bị lại nhà máy ở Illinois (Mỹ) để tăng hiệu quả và tạm dừng việc xây dựng một nhà máy mới trị giá hàng tỷ USD ở Georgia. Biện pháp cuối cùng đó dự kiến sẽ giúp tiết kiệm hơn 2,25 tỷ USD chi tiêu vốn, giúp công ty có thể tập trung hơn vào việc sản xuất dòng xe R2 thế hệ tiếp theo tại nhà máy hiện tại ở Illinois.
Tính đến cuối tháng 3/2024, Rivian còn 7,86 tỷ USD tiền mặt, các khoản tương đương tiền và đầu tư ngắn hạn, với tổng thanh khoản là hơn 9 tỷ USD.
Về phần mình, Lucid đã kết thúc quý đầu tiên với khoảng 4,6 tỷ USD tiền mặt, các khoản tương đương tiền và khoản đầu tư, với tổng thanh khoản khoảng 5,03 tỷ USD.
Rivian và Lucid đều báo cáo khoản lỗ quý I/2024 lớn hơn mức Phố Wall dự kiến, theo ước tính do LSEG tổng hợp.
Trong khi đó, Nikola mới chỉ ghi nhận mức lỗ 9 cent trên mỗi cổ phiếu trong ba tháng đầu năm, nhưng doanh thu 7,5 triệu USD vẫn chưa được bằng một nửa so với những gì giới phân tích kỳ vọng.
