Từ đầu năm đến nay, chỉ số Hang Seng Biotech đã tăng hơn 60%, vượt xa mức tăng 17% của nhóm cổ phiếu công nghệ Trung Quốc – vốn từng bùng nổ nhờ ứng dụng AI đột phá của DeepSeek hồi tháng 1.
Động lực chính phía sau cú bứt phá này là hai thương vụ chuyển nhượng bản quyền thuốc có giá trị tỷ USD giữa các hãng dược nước ngoài và công ty Trung Quốc. Cùng với đó, các thương vụ IPO đình đám trong ngành đã thổi bùng lại niềm tin vào năng lực đổi mới sáng tạo của lĩnh vực biotech Trung Quốc – một lĩnh vực từng bị xem là “non trẻ” cách đây một thập kỷ.
“Công nghệ sinh học Trung Quốc giờ đây không còn là một câu chuyện mới nổi, mà đã trở thành một lực lượng mang tính đột phá trong đổi mới thuốc toàn cầu,” ông Yiqi Liu, chuyên gia phân tích cấp cao tại Exome Asset Management (New York) nhận định. “Khoa học là thật, bài toán kinh tế thuyết phục, và hệ sinh thái R&D đang bắt đầu tạo ra thành quả rõ rệt”.
Các thương vụ tỷ đô, đà tăng phi mã
Ngày 19/5, Pfizer thông báo sẽ chi tới 1,25 tỷ USD để mua bản quyền một loại thuốc điều trị ung thư đang thử nghiệm từ công ty Trung Quốc 3SBio, đồng thời rót thêm 100 triệu USD mua cổ phần của doanh nghiệp này. Chưa đầy hai tuần sau, Bristol-Myers Squibb tiết lộ kế hoạch chi tới 11,5 tỷ USD để mua lại quyền khai thác một loại thuốc khác từ BioNTech – chính là loại thuốc mà công ty Đức này đã mua bản quyền từ Biotheus, một startup Trung Quốc, vào năm 2023.
Những thương vụ này nhanh chóng làm bùng nổ cổ phiếu ngành biotech. 3SBio tăng tới 283%, vượt xa chỉ số toàn cầu về cổ phiếu công nghệ sinh học. Trong khi đó, RemeGen – công ty phát triển thuốc kháng thể – cũng tăng hơn 270% sau khi tiết lộ đang đàm phán với nhiều hãng dược đa quốc gia.
Theo ông Dong Chen, chiến lược gia trưởng khu vực châu Á tại Pictet Wealth Management (Hong Kong), ngành biotech Trung Quốc đang bước vào “thời khắc DeepSeek” của riêng mình – ám chỉ sự bùng nổ tương tự như lĩnh vực AI đầu năm nay – và tiềm năng vẫn còn rất lớn.
Định giá cao, IPO bùng nổ
Dòng vốn tiếp tục chảy mạnh vào các đợt IPO gần đây của các công ty biotech Trung Quốc. Ngày 15/4, cổ phiếu Duality Biotherapeutics – chuyên phát triển thuốc điều trị ung thư – đã tăng hơn gấp đôi ngay trong ngày giao dịch đầu tiên tại Hong Kong. Tương tự, Jiangsu Hengrui Pharmaceuticals – hãng dược có vốn hóa lớn nhất Trung Quốc – cũng tăng 25% khi chào sàn hôm 23/5, dù được định giá ở mức cao nhất trong khung chào bán. Tính đến nay, Duality đã tăng 189% kể từ IPO, còn Jiangsu tăng 31%.
Tuy nhiên, một số chuyên gia cảnh báo đà tăng có thể đã đi quá nhanh. Theo nhóm phân tích của Bank of America tại Hong Kong, một số nhà đầu tư đang bắt đầu chốt lời, đặc biệt là các quỹ chuyên về y tế, trong khi một số khác chuyển hướng sang các cổ phiếu y tế có mức chi trả cổ tức đều đặn và tăng trưởng doanh thu ổn định.
Báo cáo cũng cho biết, một số nhà đầu tư vẫn cho rằng loạt thương vụ gần đây chỉ là hiện tượng nhất thời và không sẵn sàng áp dụng hệ số định giá cao cho các doanh nghiệp này.
Dù căng thẳng thương mại Mỹ – Trung tiếp tục leo thang, giới chuyên gia cho rằng lĩnh vực biotech của Trung Quốc đang hưởng lợi nhờ làn sóng “hồi hương” nhân tài. Theo ông Nicholas Chui, quản lý quỹ cổ phiếu Trung Quốc tại Franklin Templeton (Hong Kong), sự quay về của các nhà nghiên cứu Trung Quốc ở nước ngoài đang góp phần nâng cấp đáng kể năng lực R&D trong nước.
Jefferies cũng tỏ ra lạc quan về triển vọng ngành, cho rằng các đòn thuế mới từ Mỹ sẽ không cản trở các công ty biotech Trung Quốc, do phần lớn trong số họ đã có quan hệ hợp tác với đối tác Mỹ và hoạt động chủ yếu như các nhà cung cấp dịch vụ, chứ không phải xuất khẩu sản phẩm trực tiếp.
“Các công ty công nghệ sinh học Trung Quốc đang ngày càng đóng vai trò trung tâm trong chuỗi đổi mới toàn cầu – không còn chỉ là người học hỏi, mà đã trở thành người kiến tạo”, bà Cui Cui, Trưởng bộ phận nghiên cứu y tế châu Á tại Jefferies (New York) nhấn mạnh.
