Hai nhà khoa học Trung Quốc bị cáo buộc mang theo nấm độc nhằm nghiên cứu tại một phòng thí nghiệm thuộc Đại học Michigan. Sự việc được giới chức liên bang công bố ngày 3/6 sau khi đệ đơn truy tố nhà khoa học Trung Quốc và bạn gái của người này.
Theo Cục Điều tra Liên bang Mỹ (FBI), nghi phạm Yunqing Jian (33 tuổi) đã nhập cảnh vào Mỹ năm ngoái với một mẫu nấm Fusarium graminearum được giấu trong ba lô. Loại nấm này có khả năng gây hại nghiêm trọng cho cây trồng như lúa mì, lúa mạch, ngô và gạo, đồng thời có thể gây bệnh cho gia súc và con người. Một tạp chí khoa học từng mô tả Fusarium graminearum là “vũ khí khủng bố nông nghiệp tiềm tàng”.
Jian và bạn trai là nhà khoa học Zunyong Liu (34 tuổi), cựu nhân viên Đại học Michigan, bị cáo buộc âm mưu buôn lậu, khai báo gian dối và gian lận thị thực.
Jian đã ra hầu tòa và bị tạm giam chờ phiên điều trần bảo lãnh dự kiến diễn ra vào ngày 5/6. Luật sư chỉ định trong lần ra tòa đầu tiên từ chối đưa ra bình luận.
Theo FBI, ban đầu Jian phủ nhận việc mang theo mẫu vật, nhưng sau đó thừa nhận có kế hoạch sử dụng loại nấm này trong nghiên cứu tại phòng thí nghiệm nơi cô đang làm việc. Trong điện thoại của Liu, nhà chức trách phát hiện một bài báo khoa học có tiêu đề: “Cuộc chiến giữa thực vật và mầm bệnh trong bối cảnh biến đổi khí hậu”.
Theo tài liệu điều tra, một tuần trước khi nhập cảnh vào Hoa Kỳ, Liu đã nhắn tin cho Jian, người sau đó trả lời: “Thật đáng tiếc khi tôi vẫn phải làm việc cho anh”. Liu đáp lại: “Một khi việc này hoàn thành, mọi thứ khác sẽ trở nên dễ dàng.”
Đến tháng 2 năm nay, các đặc vụ FBI đã đến phòng thí nghiệm của Đại học Michigan để thẩm vấn Jian. Khi được hỏi liệu cô có giúp Liu xử lý tác nhân gây bệnh tại phòng thí nghiệm hay không, Jian phủ nhận hoàn toàn, trả lời “100% là không.” Tuy nhiên, FBI cho biết đã thu được một tài liệu có chữ ký của Jian trên điện thoại, thể hiện sự ủng hộ đối với chính quyền Trung Quốc.
FBI cũng tiết lộ thêm rằng các tin nhắn trao đổi giữa Jian và Liu trong năm 2024 cho thấy Jian từng chăm sóc mẫu Fusarium graminearum tại phòng thí nghiệm trước khi Liu bị bắt tại sân bay Detroit. Quan trọng hơn, Đại học Michigan không có giấy phép liên bang để lưu trữ hoặc nghiên cứu loại tác nhân sinh học này.
Hiện Liu không còn ở Mỹ và do Mỹ không có hiệp ước dẫn độ với Trung Quốc, do đó khả năng bắt giữ người này là rất thấp trừ khi ông tự quay lại Mỹ.
Tham khảo CNN, AP, SCMP
