Chính quyền Tổng thống Donald Trump dự kiến sẽ hạn chế việc xuất khẩu chip trí tuệ nhân tạo (AI) từ các công ty như Nvidia Corp. sang Malaysia và Thái Lan.
Một dự thảo mới từ Bộ Thương mại Mỹ đang được soạn thảo nhằm ngăn Trung Quốc – nơi đã bị cấm mua các chip AI tiên tiến của Nvidia – mua lại những con chip này thông qua Malaysia và Thái Lan. Theo những người am hiểu vấn đề, quy định này vẫn chưa hoàn tất và có thể sẽ còn thay đổi. Họ yêu cầu giấu tên vì các cuộc thảo luận vẫn chưa được công khai.
Theo các quan chức Mỹ, lệnh hạn chế mới đối với Malaysia và Thái Lan sẽ được ban hành cùng lúc với việc chính thức hủy bỏ quy định toàn cầu có tên gọi là “quy tắc khuếch tán AI” – một chính sách được đưa ra vào cuối nhiệm kỳ của cựu Tổng thống Joe Biden. Chính sách này từng bị nhiều đồng minh của Mỹ và các công ty công nghệ lớn, trong đó có Nvidia, phản đối.
Washington sẽ tiếp tục duy trì các biện pháp kiểm soát chip bán dẫn đối với Trung Quốc – vốn đã được thiết lập từ năm 2022 và được siết chặt nhiều lần kể từ đó – cùng với hơn 40 quốc gia khác trong một quy định được ban hành năm 2023. Quy định này được chính quyền của Biden đưa ra nhằm ngăn chặn hoạt động buôn lậu và tăng cường khả năng kiểm soát thị trường công nghệ then chốt.
Nếu được thông qua, dự thảo mới sẽ là bước đi chính thức đầu tiên trong nỗ lực của Tổng thống Trump nhằm thay đổi cách tiếp cận việc kiểm soát chip AI mà chính quyền ông Biden đã áp dụng trước đó.
Vào tháng 5, Bộ Thương mại Mỹ từng tuyên bố sẽ thay thế quy định cũ bằng một “chiến lược táo bạo và bao quát hơn”. Tuy nhiên, theo các nguồn tin, dự thảo hiện tại vẫn chưa đủ để thay thế toàn diện cho chính sách trước đó.
Nó chưa đưa ra câu trả lời rõ ràng cho các vấn đề an ninh liên quan đến việc sử dụng chip Mỹ trong các trung tâm dữ liệu ở nước ngoài, đặc biệt là ở khu vực Trung Đông. Hiện cũng chưa rõ liệu chính quyền ông Trump có mở rộng các biện pháp kiểm soát này sang các quốc gia khác ngoài Malaysia và Thái Lan hay không.
Bộ Thương mại Mỹ từ chối bình luận. Cơ quan này đến nay cũng chưa công bố rõ ràng về tầm nhìn quản lý mới, ngoại trừ phát biểu của Bộ trưởng Howard Lutnick trước Quốc hội vào tháng trước: “Mỹ sẽ cho phép các đồng minh mua chip AI, với điều kiện chip đó được vận hành bởi nhà điều hành trung tâm dữ liệu Mỹ đã được phê duyệt, và đám mây điện toán kết nối với trung tâm dữ liệu đó cũng phải do nhà vận hành Mỹ được phê duyệt kiểm soát”.
Nvidia – nhà sản xuất chip AI hàng đầu thế giới – từ chối bình luận. Các đại diện Chính phủ Thái Lan và Malaysia cũng không phản hồi yêu cầu từ báo chí. CEO Nvidia, ông Jensen Huang, từng khẳng định trước đây rằng không có bằng chứng nào cho thấy việc “chuyển hướng” chip AI, mặc dù nhận xét đó không nhắm đến quốc gia cụ thể nào.
Trong nhiều năm, các quan chức Mỹ đã tranh luận về việc quốc gia nào nên được phép nhập khẩu chip AI của Mỹ và với điều kiện nào. Một mặt, cả thế giới đang khao khát phần cứng của Nvidia, và Washington mong muốn các hệ thống AI toàn cầu được xây dựng dựa trên công nghệ Mỹ trước khi Trung Quốc kịp tung ra giải pháp cạnh tranh.
Mặt khác, khi chip rời khỏi lãnh thổ Mỹ hoặc các nước đồng minh, giới chức Mỹ lo ngại chúng có thể quay trở lại Trung Quốc, hoặc các công ty AI Trung Quốc có thể truy cập từ xa các trung tâm dữ liệu ở nước ngoài và hưởng lợi.
Khu vực Đông Nam Á là một điểm nóng. Các công ty như Oracle Corp. đang đầu tư mạnh vào trung tâm dữ liệu tại Malaysia và dữ liệu thương mại cho thấy lượng chip xuất sang nước này đã tăng mạnh trong thời gian gần đây. Dưới áp lực từ Washington, giới chức Malaysia cam kết sẽ kiểm soát chặt chẽ các lô hàng nhập khẩu, nhưng dự thảo quy định mới của Bộ Thương mại cho thấy Mỹ vẫn còn nhiều lo ngại.
Theo các nguồn tin, các biện pháp hạn chế xuất khẩu chip AI sang Malaysia và Thái Lan sẽ bao gồm một số điều khoản nhằm giảm bớt tác động đối với các doanh nghiệp đang hoạt động mạnh tại hai nước này. Cụ thể, một điều khoản sẽ cho phép các công ty có trụ sở tại Mỹ và khoảng vài chục quốc gia đồng minh tiếp tục xuất khẩu chip AI sang Malaysia và Thái Lan trong một vài tháng sau khi quy định được ban hành, mà không cần phải xin giấy phép xuất khẩu.
Ngoài ra, yêu cầu cấp phép cũng sẽ bao gồm các ngoại lệ nhất định nhằm ngăn chặn gián đoạn chuỗi cung ứng, bởi nhiều công ty bán dẫn hiện nay phụ thuộc vào các nhà máy tại Đông Nam Á để thực hiện các công đoạn sản xuất quan trọng như đóng gói chip – quá trình hoàn thiện sản phẩm để sẵn sàng tích hợp vào thiết bị.
