Dưới cái nắng chói chang đầu hè tại làng Trương Trang Lý thuộc tỉnh Hà Nam (Trung Quốc), một chiếc drone lặng lẽ sải cánh trên bầu trời, thực hiện nhiệm vụ giám sát cánh đồng như một trạm tuần tra trên không.

Bên dưới, hàng loạt thiết bị bay không người lái khác vận hành nhịp nhàng, thu hoạch những luống lúa mì chín vàng và chuyển lên các xe tải chờ sẵn. Hệ thống tưới tiêu thông minh cũng âm thầm được kích hoạt, cung cấp nước chính xác cho từng vùng đất đang khô hạn.

Đây là vụ thu hoạch đầu tiên tại trang trại luân canh lúa mì – ngô ứng dụng công nghệ tự động hóa hoàn toàn ở Hà Nam – một bước tiến mang tính cách mạng cho ngành nông nghiệp Trung Quốc.

Được phát triển bởi các chuyên gia từ Đại học Nông nghiệp Hà Nam, mô hình này cho thấy viễn cảnh canh tác không cần người – từ gieo trồng đến thu hoạch – đang dần thành hiện thực.

“Trước kia, mỗi mùa gặt là cả nhà cùng ra đồng, vất vả đổ mồ hôi”, Zhu Jianshi, Chủ tịch Hợp tác xã máy móc nông nghiệp Thanh Phong, chia sẻ. “Giờ thì mọi việc được giao hết cho những ‘con ngựa sắt’ này. Thật tuyệt vời”.

Tại các trang trại ở Trương Trang Lý, đội ngũ máy móc thông minh đóng vai trò nòng cốt trong toàn bộ quy trình canh tác: từ robot xới đất, máy gieo hạt điều khiển bằng AI, đến các drone giám sát liên tục tình trạng của cây trồng, phát hiện sâu bệnh và bất thường từ trên cao. Mỗi thiết bị đảm nhiệm một khâu riêng biệt, hoạt động phối hợp như một cỗ máy sản xuất vận hành trơn tru ngoài trời.

Tất cả dữ liệu đều được gửi về trung tâm điều khiển cách đó khoảng 1km, nơi những màn hình lớn liên tục cập nhật độ ẩm, mật độ cây trồng hay cảnh báo sâu bệnh. Vệ tinh Bắc Đẩu do Trung Quốc phát triển đóng vai trò “hệ thần kinh” của toàn bộ hệ thống này.

Wang Qiang – phó giáo sư tại Đại học Nông nghiệp Hà Nam – cho biết các drone sẽ bay định kỳ 30 phút/lần từ 9 giờ sáng đến 3 giờ chiều để thu thập dữ liệu tại 10 điểm khác nhau. “Từ đó, hệ thống AI sẽ dựng mô hình sinh trưởng, dự báo năng suất và tính toán nhu cầu nước, phân bón một cách tối ưu”, ông nói.

Kết quả của việc tự động hóa này là thời gian thu hoạch được rút ngắn từ 7 xuống 4 ngày, chi phí nhân công giảm 40%, lượng nước và phân bón sử dụng cũng giảm tới 80%. Trong khi đó, năng suất tăng khoảng 30% so với phương pháp truyền thống.

Tại tỉnh Hồ Bắc, làng Bành Kiều cũng ghi nhận cảnh tượng tương tự: những chiếc drone chở hàng chục kg cam liên tục bay từ vườn ra khu thu mua. “Công việc trước đây mất 40 phút lao động vất vả, giờ cần một phút, vận chuyển 50 – 60kg cam mỗi lần”, Liu Yang, người điều khiển drone, chia sẻ.

Nghề hot mới của Gen Z

Nông nghiệp công nghệ cao đang khơi lại sức hút cho nghề nông trong giới trẻ Trung Quốc. Với họ, đây không còn là công việc chân tay nặng nhọc mà là lĩnh vực sáng tạo, gắn với dữ liệu, máy móc và cảm hứng đổi mới.

Wang Huan (21 tuổi) – lớn lên trong gia đình làm nông ở tỉnh Sơn Tây – nhớ như in tuổi thơ cùng bố mẹ vác bình đi phun thuốc sâu dưới cái nắng thiêu đốt. “Cảm giác như công việc sẽ không bao giờ kết thúc”, anh nói

Giờ đây, anh điều khiển thành thạo drone có thể rải tới 2 tấn phân bón trong một ngày, điều mà trước kia cần 3 người và 4 ngày để hoàn thành.

Tương tự, Ding Zehui sau khi tốt nghiệp đại học chuyên về công nghệ đã trở về quê nhà ở Sơn Tây để gia nhập hợp tác xã nông nghiệp.

Anh nhanh chóng thuyết phục gia đình đầu tư máy gieo hạt không người lái tích hợp định vị Bắc Đẩu – có thể vận hành suốt ngày đêm với độ chính xác cao. Chàng trai 22 tuổi cũng nhanh chóng làm quen với việc điều khiển các cỗ máy không người lái khác.

Những video như “nhật ký làm nông bằng drone” hay “nuôi lợn bằng AI” đang lan truyền khắp mạng xã hội Trung Quốc. Các hashtag như “Gen Z lái máy kéo” hay “thế hệ Z đổi mới nông trại” liên tục lọt top thịnh hành. Theo ông Wang Shuming, cha của Wang Huan, ba bạn học của con ông đã tham gia hợp tác xã năm nay và nhanh chóng học cách vận hành nhiều loại máy móc hiện đại.

“Chúng học rất nhanh, đầy đam mê và chịu khó. Những gì chúng làm được vượt xa mọi kỳ vọng của tôi”, ông chia sẻ.

Cơn khát nhân lực điều khiển máy móc thông minh cũng khiến các trung tâm đào tạo nở rộ tại Trung Quốc. Jiang Haidao – đại diện trung tâm huấn luyện drone Qingdao Vane Aviation tại Thanh Đảo – tiết lộ cơ sở đã đào tạo hơn 15.000 học viên từ đầu năm, gấp 3 lần cuối 2024. “Mỗi khóa kéo dài 25 ngày và 8 tiếng mỗi buổi. Chúng tôi đang tổ chức đến khóa thứ 105, với trung bình 200 người tham gia/khóa”, ông nói.

Cuộc cách mạng đang lên

Theo Bộ Nông nghiệp và Nông thôn Trung Quốc, tỷ lệ cơ giới hóa toàn diện trong canh tác và thu hoạch tại nước này đã vượt 75%. Ước tính đến cuối 2024, hơn 2,2 triệu máy móc nông nghiệp trên toàn quốc được tích hợp định vị Bắc Đẩu, đạt chuẩn hiệu suất và độ chính xác quốc tế.

Từ trung ương đến địa phương, hàng loạt chính sách đang được triển khai để thúc đẩy nông nghiệp thông minh. Trong đó, tỉnh Vân Nam sẽ hỗ trợ 14.400 NDT để mua drone, còn thành phố Ninh Đức (Phúc Kiến) chi hơn 88.000 NDT cho các khóa đào tạo sử dụng drone miễn phí. Cuối tháng 6/2024, hơn 225.000 người đã có giấy phép điều khiển thiết bị bay nông nghiệp, theo dữ liệu từ Cục Hàng không Dân dụng Trung Quốc.

Tuy vậy, quá trình chuyển đổi này không dễ dàng. Một drone nông nghiệp có thể tiêu tốn tới 200.000 NDT – bao gồm việc mua sản phẩm, chi phí phần mềm, bản quyền, giấy phép và duy trì hệ thống mỗi năm.

Chỉ riêng khoản đầu tư này đã là gánh nặng lớn với nhiều nông dân. Thêm vào đó, tuổi đời trung bình cao của lực lượng làm nông ở nhiều vùng cũng là một rào cản khi không ít người ngoài 50 tuổi vẫn e dè với công nghệ mới.

Theo Global Times, CGTN