Hôm qua (5/3), Giám đốc CIA John Ratcliffe thông báo Mỹ tạm dừng chia sẻ thông tin tình báo với Ukraine, tạo áp lực buộc Tổng thống Volodymyr Zelenskiy phải hợp tác với Tổng thống Donald Trump trong việc tổ chức đàm phán hòa bình với Nga.
Quyết định này có thể gây tổn hại nghiêm trọng cho Ukraine, làm suy yếu khả năng phòng thủ trước các cuộc tấn công tên lửa của Nga. Động thái này diễn ra sau khi Mỹ đình chỉ viện trợ quân sự cho Kyiv trong tuần này, phản ánh lập trường cứng rắn của Trump đối với đồng minh khi chuyển hướng sang chính sách hòa giải với Moscow, thay vì tiếp tục ủng hộ mạnh mẽ Ukraine.
Áp lực này dường như đã phát huy tác dụng khi Trump tiết lộ hôm thứ Ba rằng ông đã nhận được thư từ Zelenskiy bày tỏ sẵn sàng tham gia đàm phán.
Ratcliffe bày tỏ với Fox Business Network, “Tôi nghĩ rằng việc tạm dừng chia sẻ tình báo và hỗ trợ quân sự sẽ sớm được dỡ bỏ. Chúng tôi sẽ tiếp tục sát cánh cùng Ukraine để đẩy lùi sự xâm lược, đồng thời tạo điều kiện thuận lợi cho tiến trình đàm phán hòa bình”.
Một nguồn tin giấu tên cho biết chính quyền Trump đã đình chỉ “toàn bộ” hoạt động hỗ trợ, bao gồm cả dữ liệu mục tiêu phục vụ các cuộc tấn công vào vị trí của Nga. Nguồn tin khác nói rằng việc chia sẻ tình báo chỉ bị cắt giảm một phần nhưng không cung cấp chi tiết cụ thể.
Hôm thứ Hai, Washington đã đình chỉ viện trợ quân sự cho Kyiv sau một cuộc họp căng thẳng tại Phòng Bầu dục vào cuối tuần trước đó, khi ông Trump và Zelenskiy tranh cãi gay gắt trước truyền thông quốc tế.
Căng thẳng này làm trì hoãn việc ký kết thỏa thuận quan trọng cho phép Mỹ khai thác các nguồn khoáng sản chiến lược của Ukraine – điều kiện mà Trump đưa ra để hoàn trả viện trợ quân sự. Tuy nhiên, hôm thứ Tư, Zelenskiy cho biết đã có “những tiến triển tích cực” và quan chức hai nước có thể sớm gặp lại nhau.
Nhà Trắng đang xem xét lại quyết định tạm dừng viện trợ và cho biết các cuộc đàm phán về thỏa thuận khoáng sản vẫn tiếp tục. Một quan chức cấp cao của Mỹ tiết lộ việc ký kết thỏa thuận dự kiến sẽ diễn ra sớm, đánh dấu bước đầu tiên trong chuỗi đàm phán giữa Ukraine, Washington và Moscow nhằm chấm dứt chiến tranh.
Trong bài phát biểu trước Quốc hội vào tối thứ Ba, ông Trump tuyên bố Kyiv đã sẵn sàng ký thỏa thuận khoáng sản. Ông cũng cho biết đang có “các cuộc thảo luận nghiêm túc với Nga” và nhận được tín hiệu tích cực rằng Moscow cũng mong muốn hòa bình.
“Đã đến lúc chấm dứt cuộc chiến vô nghĩa này. Nếu muốn chấm dứt chiến tranh, bạn phải đối thoại với cả hai bên”, ông Trump nhấn mạnh.
Châu Âu lo ngại và tăng cường hỗ trợ Ukraine
Việc Mỹ đình chỉ chia sẻ tình báo đã vấp phải sự chỉ trích từ nhiều nghị sĩ Dân chủ. Thượng nghị sĩ Mark Warner, Phó Chủ tịch Ủy ban Tình báo Thượng viện, gọi quyết định này là “sai lầm nghiêm trọng”, đồng thời cáo buộc ông Trump đã trao quyền lực của Mỹ cho Nga.
“Hãy rõ ràng: Cắt đứt hỗ trợ tình báo cho Ukraine sẽ khiến người dân nước này thiệt mạng”, Warner nói trong một tuyên bố.
Cùng ngày, một cuộc tấn công tên lửa của Nga đã đánh trúng một khách sạn ở thành phố Kryvyi Rih, miền trung Ukraine, khiến 2 người thiệt mạng và 7 người bị thương.
Trong khi đó, các quốc gia châu Âu đang gấp rút tăng ngân sách quốc phòng và duy trì hỗ trợ Ukraine. Pháp và Anh đang nỗ lực hoàn thiện một kế hoạch hòa bình để trình lên Mỹ, còn Chính phủ Hà Lan cam kết dành 3,5 tỷ euro (3,8 tỷ USD) hỗ trợ Ukraine vào năm 2026.
Trước đây, Mỹ đã cung cấp thông tin tình báo quan trọng giúp Ukraine chống lại lực lượng Nga, bao gồm dữ liệu đã giúp Kyiv ngăn chặn cuộc tấn công của Tổng thống Vladimir Putin vào tháng 2/2022.
Tuy nhiên, chỉ sau chưa đầy 2 tháng nắm quyền, ông Trump đã làm đảo lộn chính sách của Mỹ, gây sốc và khiến các đồng minh châu Âu lo ngại về tương lai của NATO.
Ông cũng đã chấm dứt tình trạng cô lập của ông Putin thông qua các cuộc điện đàm với nhà lãnh đạo Nga và tổ chức đối thoại giữa quan chức hai nước tại Ả Rập Xê Út và Thổ Nhĩ Kỳ – những cuộc gặp mà Ukraine và các đồng minh châu Âu không được tham gia.
Một số chuyên gia cảnh báo rằng việc Mỹ ngừng chia sẻ tình báo có thể làm suy giảm khả năng của Ukraine trong việc tấn công lực lượng Nga, hiện đang kiểm soát khoảng 20% lãnh thổ nước này.
“Thật không may, chúng tôi vẫn phụ thuộc khá nhiều vào sự hỗ trợ này”, Mykola Bielieskov, nhà nghiên cứu tại Viện Nghiên cứu Chiến lược Quốc gia Ukraine, thừa nhận.
Theo Reuters
