Tổng thống Donald Trump vừa công bố kế hoạch phát triển hệ thống phòng thủ tên lửa mới mang tên “Golden Dome” (Vòm vàng), với tổng ngân sách đề xuất lên tới 175 tỷ USD. Ông cam kết hệ thống này sẽ đi vào hoạt động trước khi kết thúc nhiệm kỳ thứ hai, nếu tái đắc cử.
Dự án quốc phòng “Golden Dome” (Vòm vàng) – tên gọi gợi nhớ đến hệ thống phòng thủ tên lửa “Iron Dome” nổi tiếng của Israel – dự kiến sẽ hoàn thiện trong vòng 2,5 đến 3 năm. Phát biểu tại Phòng Bầu dục, ông Trump cho biết ngân sách đề xuất gửi lên Quốc hội đã dành 25 tỷ USD để khởi động quá trình xây dựng.
Ông cũng tiết lộ rằng Canada đã bày tỏ mong muốn tham gia dự án và được tích hợp vào hệ thống phòng thủ này. “Chúng tôi sẽ làm việc với họ về chi phí,” ông nói.
Dự án được khởi động bằng một sắc lệnh hành pháp vào tuần đầu tiên của nhiệm kỳ thứ hai, yêu cầu xây dựng một hệ thống phòng thủ tên lửa hiện đại nhất trong lịch sử Mỹ. Hệ thống này được thiết kế để vô hiệu hóa cả tên lửa siêu thanh và mối đe dọa hạt nhân.
Cùng với Bộ trưởng Quốc phòng Pete Hegseth, một số thượng nghị sĩ và Tướng Michael Guetlein của Lực lượng Không gian Mỹ – người được chỉ định dẫn dắt dự án – ông Trump cho biết “Golden Dome” sẽ triển khai các công nghệ thế hệ mới trên mặt đất, trên biển và trong không gian, bao gồm cảm biến và máy bay đánh chặn đặt ngoài quỹ đạo.
Tuy nhiên, nhiều thành phần cốt lõi của hệ thống – trong đó có các vệ tinh tích hợp tia laser – vẫn chưa được phát triển hoặc chứng minh hiệu quả. Giới chuyên gia nhận định dự án này sẽ đối mặt với nhiều thách thức công nghệ và tài chính, tương tự như chương trình “Chiến tranh giữa các vì sao” (Star Wars) từng được khởi xướng dưới thời Tổng thống Ronald Reagan những năm 1980.
“Một khi hoàn thiện, Golden Dome sẽ có khả năng đánh chặn tên lửa dù được phóng từ bất kỳ đâu trên thế giới – thậm chí cả từ không gian”, ông Trump tuyên bố.
Ông cũng nhấn mạnh vai trò của Thung lũng Silicon trong việc biến dự án thành hiện thực, gọi đây là nơi tập trung những nhân tài công nghệ hàng đầu thế giới. “Một đối thủ rất lớn từng nói với tôi rằng, ‘những người thông minh nhất thế giới đều ở Thung lũng Silicon,’” ông chia sẻ.
Theo kế hoạch, các công ty công nghệ như SpaceX của Elon Musk, cùng với các công ty khởi nghiệp quốc phòng như Anduril và Palantir, sẽ tham gia vào dự án. Bên cạnh đó, những tên tuổi lớn trong ngành quốc phòng như Lockheed Martin và RTX (trước đây là Raytheon Technologies) cũng được kỳ vọng sẽ góp mặt.
Các doanh nghiệp trong lĩnh vực hàng không vũ trụ và quốc phòng hiện đang ráo riết chuẩn bị để giành quyền tham gia Golden Dome. Lockheed Martin thậm chí đã ra mắt một trang web thể hiện sự sẵn sàng cho “một nhiệm vụ quy mô tương đương Dự án Manhattan,” ám chỉ chương trình phát triển bom nguyên tử trong Thế chiến II. Tuy nhiên, đến nay vẫn chưa có hợp đồng chính thức nào được ký kết.
Ông Trump bày tỏ lạc quan rằng Quốc hội sẽ tiếp tục rót vốn cho dự án đầy tham vọng này. “Thật đáng kinh ngạc khi dự án được tài trợ một cách dễ dàng như vậy”, ông nói, trong bối cảnh vẫn còn nhiều tranh cãi xoay quanh dự luật thuế quy mô lớn do ông đề xuất.
Tuy nhiên, chi phí thực tế của Golden Dome có thể vượt xa con số 175 tỷ USD được công bố ban đầu. Văn phòng Ngân sách Quốc hội (CBO), một cơ quan độc lập và phi đảng phái, ước tính rằng riêng việc phát triển và triển khai các tên lửa đánh chặn trong không gian có thể tiêu tốn tới 542 tỷ USD trong vòng 20 năm.
Tuần trước, Cơ quan Tình báo Quốc phòng Mỹ đã công bố một bản đánh giá về mối đe dọa toàn cầu, trong đó mô tả các kịch bản tấn công tên lửa tiềm tàng đến từ các đối thủ như Trung Quốc, Nga, Iran và Triều Tiên – những nguy cơ mà Golden Dome được thiết kế để đối phó.
Trong khi chính quyền Trump thúc đẩy dự án, một số nhà lập pháp Đảng Dân chủ đã bày tỏ lo ngại về nguy cơ xung đột lợi ích, đặc biệt là liên quan đến vai trò tiềm tàng của Elon Musk và SpaceX trong chương trình.
Thượng nghị sĩ Elizabeth Warren cùng 41 thành viên Quốc hội Đảng Dân chủ đã gửi thư yêu cầu Văn phòng Tổng Thanh tra Bộ Quốc phòng mở cuộc điều tra về quy trình xét duyệt hợp đồng của dự án Golden Dome. Nhóm này đặt nghi vấn về việc Elon Musk – với vai trò không chính thức trong chính quyền Trump – có thể tác động đến quá trình đấu thầu, trong khi SpaceX của ông đang được coi là một trong những ứng cử viên hàng đầu cho các gói thầu thuộc dự án này.
Tham khảo New York Times (NYT), Financial Times (FT)
