Tổng thống Mỹ Donald Trump ngày 17/3 cho biết Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình sẽ đến thăm Washington “trong tương lai không xa”, giữa lúc xuất hiện thông tin hai nhà lãnh đạo đang cân nhắc tổ chức hội nghị thượng đỉnh sớm nhất vào tháng 4 trong bối cảnh căng thẳng thương mại leo thang.
Phát biểu tại cuộc họp hội đồng quản trị Trung tâm Biểu diễn Nghệ thuật John F. Kennedy, nơi ông vừa đảm nhiệm vai trò Chủ tịch sau khi thay thế các thành viên do chính quyền Joe Biden bổ nhiệm, ông Trump đề cập đến tình trạng cơ sở hạ tầng tại thủ đô Mỹ. “Tình hình ở đây thực sự tệ, đường xá xuống cấp, trông rất kinh khủng,” ông nói, đồng thời nhấn mạnh rằng ông Tập “sẽ sớm đến thăm”.
Ông Trump cũng nhắc lại rằng Washington từng “trông rất tốt” trong nhiệm kỳ đầu của mình và đề xuất thành phố cần được chỉnh trang, bao gồm xóa bỏ các trại vô gia cư và xử lý tình trạng vẽ bậy, để chuẩn bị cho chuyến thăm tiềm năng của nhà lãnh đạo Trung Quốc.
Đầu tháng này, tờ Washington Post dẫn nguồn tin cho biết ông Trump có thể thăm Trung Quốc sớm nhất vào tháng tới, dù chưa có lịch trình cụ thể. Tổng thống Mỹ được cho là muốn tiếp đón ông Tập tại khu nghỉ dưỡng Mar-a-Lago ở Florida, nơi hai bên từng gặp nhau năm 2017. Tuy nhiên, Bắc Kinh lại ưu tiên một cuộc gặp trang trọng hơn, có thể diễn ra tại Washington hoặc Trung Quốc.
Tờ Wall Street Journal cũng tiết lộ rằng quan chức hai nước đang thảo luận về khả năng tổ chức một “hội nghị thượng đỉnh mừng sinh nhật” vào tháng 6, thời điểm cả hai nhà lãnh đạo Trung – Mỹ bước sang tuổi mới.
Kể từ khi nhậm chức, Tổng thống Mỹ Donald Trump đã đẩy mạnh chính sách áp thuế đối với hàng nhập khẩu từ Trung Quốc, đồng thời áp dụng nhiều mức thuế khác nhau đối với Mexico và Canada nhằm giải quyết tình trạng mất cân bằng thương mại, nhập cư bất hợp pháp và cuộc khủng hoảng fentanyl tại Mỹ.
Trong khi Mexico và Canada đã đạt được các thỏa thuận thương mại với Washington, Bắc Kinh đáp trả bằng cách áp thuế 10-15% đối với các sản phẩm nông nghiệp của Mỹ và trừng phạt một số công ty nước này.
Đầu tháng 3/2025, Bộ Ngoại giao Trung Quốc tuyên bố: “Nếu Mỹ muốn chiến tranh, dù là chiến tranh thuế quan, chiến tranh thương mại hay bất kỳ hình thức nào khác, chúng tôi sẵn sàng chiến đấu đến cùng.”
Trước đây, ông Trump từng gọi Chủ tịch Tập Cận Bình là “người bạn” mà ông có “mối quan hệ rất tốt” trong nhiệm kỳ tổng thống đầu tiên. Tuy nhiên, ông cho rằng quan hệ song phương đã rạn nứt sau đại dịch Covid-19. Dù vậy, vào tháng 12 năm ngoái, ông vẫn bày tỏ hy vọng Mỹ và Trung Quốc có thể “cùng nhau giải quyết mọi vấn đề của thế giới”.
Sau khi nhậm chức ngày 21/1, ông Trump ký sắc lệnh hành pháp cho phép ứng dụng TikTok, thuộc sở hữu của công ty Trung Quốc ByteDance, thời hạn đến ngày 5/4 để tìm kiếm đối tác mua lại tại Mỹ, sau khi Quốc hội thông qua lệnh cấm nền tảng này với lý do lo ngại về an ninh quốc gia. Tòa án Tối cao Mỹ sau đó giữ nguyên quyết định cấm TikTok.
Trong nhiệm kỳ đầu tiên, ông Trump đã phát động cuộc chiến thương mại với Trung Quốc, cáo buộc nước này có các chính sách thương mại không công bằng. Năm 2018, ông ký sắc lệnh áp thuế 25% đối với 300 tỷ USD hàng nhập khẩu từ Trung Quốc.
Năm 2020, hai bên đạt thỏa thuận thương mại giai đoạn một, theo đó Bắc Kinh cam kết mua 500 tỷ USD hàng xuất khẩu của Mỹ trong hai năm. Tuy nhiên, thỏa thuận này bị đình trệ khi Tổng thống Joe Biden nhậm chức vào năm 2021.
Gần đây, ông Trump và các quan chức thương mại của ông đã thể hiện thiện chí đánh giá và khôi phục thỏa thuận này. Đồng thời, chính quyền Trump công bố các mức thuế quan có đi có lại với toàn bộ đối tác thương mại của Mỹ, dự kiến có hiệu lực từ ngày 2/4.
Thâm hụt thương mại Mỹ – Trung đạt đỉnh vào năm 2018 ở mức 419 tỷ USD. Năm 2024, con số này ở mức gần 300 tỷ USD, tăng hơn 5% so với năm 2023.
Tham khảo South China Morning Post (SCMP)
