Nỗ lực của Tổng thống Donald Trump nhằm siết chặt Trung Quốc thông qua các đối tác trong chuỗi cung ứng toàn cầu có thể giáng đòn mạnh vào tăng trưởng kinh tế và phần lớn kim ngạch xuất khẩu của nước này sang Mỹ, theo phân tích của các chuyên gia kinh tế.
Sau cuộc chiến thương mại đầu tiên do ông Trump khởi xướng, Trung Quốc ngày càng phụ thuộc vào các quốc gia trung gian để sản xuất linh kiện hoặc hoàn thiện sản phẩm trước khi xuất sang Mỹ.
Số liệu từ giới phân tích cho thấy tỷ trọng giá trị gia tăng từ hoạt động sản xuất hàng hóa của Trung Quốc, được xuất khẩu sang Mỹ thông qua các nước như Mexico, đã tăng vọt từ 14% năm 2017 lên 22% vào năm 2023.
Nếu ông Trump thành công trong việc áp thuế cao hơn hoặc áp đặt các yêu cầu nghiêm ngặt hơn đối với các chuyến hàng trung chuyển, khoảng 70% kim ngạch xuất khẩu của Trung Quốc sang Mỹ sẽ bị đe dọa, cùng với đó là hơn 2,1% GDP của nước này.
Giới chuyên gia cảnh báo tổn thất kinh tế có thể lớn hơn nếu những biện pháp hạn chế này khiến các nước khác e ngại khi giao thương với Trung Quốc.
Họ cảnh báo: “Hoạt động trung chuyển qua các quốc gia thứ 3 đang đóng vai trò quan trọng trong việc giảm thiểu tác động từ thuế quan mà Mỹ đã áp đặt. Nếu Mỹ siết kiểm soát với những dòng chảy thương mại này, tác động của cuộc chiến thương mại sẽ nghiêm trọng hơn và có thể làm giảm triển vọng tăng trưởng trong dài hạn”.
Mỹ hiện đang gia tăng áp lực với Trung Quốc thông qua các quốc gia đối tác. Trong loạt thư gửi tới nhiều nước, chính quyền ông Trump đe dọa áp thuế từ ngày 1/8 nếu không đạt được các thỏa thuận song phương – đồng thời cảnh báo mức thuế cao hơn đối với hàng hóa bị nghi là trung chuyển từ Trung Quốc. Dù chưa nêu rõ chi tiết, cách tiếp cận này có thể mở rộng phạm vi hàng hóa Trung Quốc bị đánh thuế.
Tuy nhiên, nhiều người cho rằng vẫn còn nhiều dấu hỏi về khả năng thực thi các biện pháp này. “Hiện chưa rõ Mỹ sẽ giám sát việc trung chuyển nghiêm ngặt tới đâu, định nghĩa về hàng hóa nội địa còn mơ hồ và cơ chế kiểm chứng vẫn chưa được làm rõ”, các nhà kinh tế nhận định.
