Nhà đầu tư đồng loạt rút khỏi các tài sản rủi ro, lo ngại xung đột leo thang tại Trung Đông có thể châm ngòi cho một cuộc khủng hoảng địa chính trị – kinh tế quy mô lớn.
Phố Wall trượt dốc, hợp đồng tương lai chìm trong sắc đỏ
Ngay trong phiên giao dịch sớm ngày thứ Hai, các chỉ số chứng khoán Mỹ đã ghi nhận mức giảm nhẹ nhưng đáng chú ý:
- Hợp đồng tương lai gắn với chỉ số Dow Jones Industrial Average giảm 109 điểm, tương đương 0,3%.
- S&P 500 futures mất 0,3%, trong khi Nasdaq 100 futures lao dốc 0,4%.
Đây là phản ứng rõ rệt đầu tiên từ phố Wall sau thông tin Tổng thống Donald Trump ra lệnh tấn công ba cơ sở hạt nhân trọng yếu của Iran (Fordo, Natanz và Isfahan) vào ngày thứ Bảy. Giới phân tích cho rằng sự kiện này không chỉ đẩy căng thẳng Mỹ–Iran lên một cấp độ mới, mà còn làm gia tăng lo ngại về rủi ro chuỗi cung ứng, đặc biệt là đối với năng lượng và thương mại toàn cầu.
Dầu mỏ bật tăng mạnh do lo ngại gián đoạn nguồn cung
Giá dầu đã phản ứng ngay lập tức trước xung đột. Trong phiên đầu tuần, giá dầu WTI (dầu thô Mỹ) tăng 2,38% lên 75,60 USD/thùng, trong khi dầu Brent – chuẩn giá toàn cầu – tăng 2,34% lên 78,81 USD/thùng. Trước đó, Brent từng bật mạnh tới 5,7% và vượt mốc 81 USD/thùng, nhưng sau đó hạ nhiệt nhẹ.
Giới phân tích cho rằng cú sốc chính trị đến từ Trung Đông đang đặt ra rủi ro trực tiếp đối với một trong những tuyến huyết mạch năng lượng quan trọng nhất thế giới: eo biển Hormuz. Tuyến hàng hải này vận chuyển khoảng 20% sản lượng dầu tiêu thụ toàn cầu – tương đương 20 triệu thùng/ngày – theo dữ liệu từ Cơ quan Thông tin Năng lượng Mỹ (EIA).
Truyền thông Iran cho biết quốc hội nước này đã ủng hộ việc phong tỏa eo biển Hormuz, song quyết định cuối cùng thuộc về Hội đồng An ninh Quốc gia. Ngoại trưởng Mỹ Marco Rubio cảnh báo đây sẽ là hành động “tự sát về kinh tế” đối với Tehran, khi phần lớn dầu xuất khẩu của Iran – chủ yếu sang Trung Quốc – đi qua tuyến này. Ông nhấn mạnh Mỹ và các đồng minh “sẵn sàng đáp trả nếu cần thiết”.
Lo ngại lan rộng tại khu vực và vai trò của Trung Quốc – Ả Rập Xê Út
Không chỉ Iran, tình hình tại các quốc gia láng giềng như Iraq – nước sản xuất dầu lớn thứ hai của OPEC – cũng trở nên đáng báo động, khi các nhóm dân quân thân Tehran cảnh báo sẽ tấn công các lợi ích của Mỹ nếu lãnh tụ tối cao Iran bị đe dọa. Cùng lúc, Lực lượng Vệ binh Cách mạng Iran cũng đe dọa các căn cứ quân sự Mỹ trong khu vực.
Tuy nhiên, trong bức tranh ảm đạm này, quan hệ ngoại giao được nối lại giữa Iran và Ả Rập Xê Út – hai quốc gia từng là đối thủ truyền thống – được kỳ vọng có thể góp phần ổn định nguồn cung dầu toàn cầu. Bộ Ngoại giao Ả Rập Xê Út hôm Chủ nhật tuyên bố “theo dõi sát sao và quan ngại sâu sắc” diễn biến căng thẳng, nhưng vẫn giữ thái độ thận trọng và chưa can dự trực tiếp.
Cũng cần nhắc lại, vào năm 2019 – trước khi nối lại quan hệ với Iran – Ả Rập Xê Út từng bị tấn công vào hai cơ sở lọc dầu lớn là Abqaiq và Khurais, gây gián đoạn đáng kể chuỗi cung ứng năng lượng toàn cầu.
Thị trường tiền số: Phản ứng nhanh nhất và mạnh nhất
Khác với thị trường chứng khoán hay hàng hóa, tài sản kỹ thuật số đã trở thành “phong vũ biểu” nhạy bén nhất với rủi ro địa chính trị. Cuối tuần qua, Bitcoin rơi mạnh xuống dưới ngưỡng 99.000 USD – mức thấp nhất kể từ tháng 5 – trước khi hồi phục nhẹ về quanh mức 101.000 USD, giảm 1% so với 24 giờ trước đó.
Ether (ETH) cũng có lúc mất hơn 10%, giao dịch quanh mức 2.200 USD vào cuối Chủ nhật. Các đồng coin khác như Solana, XRP và Dogecoin cũng không tránh khỏi xu hướng chung, khiến vốn hóa toàn thị trường mã hóa bị “thổi bay” hàng chục tỷ USD chỉ trong một phiên.
Theo các chuyên gia, làn sóng bán tháo này không chỉ xuất phát từ lo ngại chiến sự mà còn do lo sợ lạm phát tại Mỹ có thể quay lại mức 5% nếu giá dầu leo thang – điều từng xảy ra hồi tháng 3/2023. Điều này khiến nhà đầu tư đánh giá lại khả năng Fed tiếp tục giữ lãi suất cao hơn trong thời gian dài, khiến dòng tiền bị rút khỏi các tài sản có tính đầu cơ cao như tiền số.
Dù được kỳ vọng là “vàng số”, trong thực tế, Bitcoin đang hành xử giống một cổ phiếu công nghệ có hệ số beta cao, với mối tương quan ngày càng mạnh với chỉ số Nasdaq – theo dữ liệu từ Kaiko.
Các dòng tiền vào quỹ ETF Bitcoin giao ngay – vốn là lực đỡ lớn cho thị trường tiền số – cũng ghi nhận sự sụt giảm đáng kể: hơn 1,04 tỷ USD đổ vào từ thứ Hai đến thứ Tư tuần trước, nhưng đến thứ Năm và thứ Sáu thì gần như không có thêm dòng tiền mới, trùng với thời điểm ông Trump sớm rời khỏi cuộc họp G7 và công bố cuộc rà soát hai tuần liên quan Iran.
Sự kiện Bitcoin thủng mốc 99.000 USD còn kích hoạt lệnh thanh lý bắt buộc (forced selling) trên các nền tảng phái sinh như Binance và Bybit. Theo dữ liệu từ CoinGlass, hơn 1 tỷ USD vị thế bị đóng chỉ trong 24 giờ, với 95% đến từ các vị thế mua (long) – cho thấy mức độ sử dụng đòn bẩy quá cao của thị trường.
Triển vọng ngắn hạn: Thị trường đầy biến động, nhà đầu tư cần thận trọng
Với căng thẳng Trung Đông chưa có dấu hiệu hạ nhiệt, rủi ro chuỗi cung ứng dầu, diễn biến lạm phát và lộ trình lãi suất của Fed đều đang bất định – thị trường toàn cầu nhiều khả năng sẽ tiếp tục biến động mạnh trong những ngày tới.
Từ cổ phiếu, hàng hóa đến tiền số, không kênh đầu tư nào thực sự an toàn trong bối cảnh hiện tại. Nhà đầu tư nên thận trọng với đòn bẩy tài chính, quản trị rủi ro chặt chẽ và theo sát các thông tin địa chính trị – kinh tế vĩ mô trong ngắn hạn.
Theo CNBC
>> Các nước đổ xô dự trữ vàng khi Mỹ tấn công Iran
