Thủ tướng Ấn Độ Narendra Modi đã công bố một loạt cải cách thuế và quy định nhằm thúc đẩy tinh thần “Ấn Độ tự lực” sau khi Mỹ áp đặt mức thuế 50% đối với nước này.

Trong bài phát biểu quan trọng đầu tiên kể từ khi căng thẳng thuế quan nổ ra, Thủ tướng Modi, với chiếc khăn xếp màu cam nổi bật, đã không đề cập trực tiếp đến Mỹ nhưng nhấn mạnh tinh thần dân tộc. Ông cam kết bảo vệ nền kinh tế Ấn Độ khỏi sự phụ thuộc vào hàng nhập khẩu, từ vi mạch cho đến động cơ máy bay chiến đấu.

Tại lễ kỷ niệm 78 năm ngày Ấn Độ giành độc lập khỏi Anh, Thủ tướng Modi tuyên bố: “Tôi muốn nói với người dân, thanh niên và tất cả những ai hiểu được sức mạnh của công nghệ rằng vào cuối năm nay, chip bán dẫn ‘Sản xuất tại Ấn Độ’ sẽ có mặt trên thị trường”.

Bên cạnh đó, ông cũng công bố một cuộc cải cách thuế hàng hóa và dịch vụ (GST) thế hệ tiếp theo vào tháng 10 tới. Động thái này được cho là nhằm mang lại lợi ích cho tầng lớp trung lưu, một nhóm cử tri quan trọng đối với đảng Bharatiya Janata cầm quyền của ông.

Trước đó, chính quyền của Tổng thống Mỹ Donald Trump đã áp mức thuế 25% lên Ấn Độ từ ngày 1/7. Tuần trước, mức thuế này đã tăng gấp đôi lên 50% bằng cách áp thêm 25% thuế “phụ” đối với việc Ấn Độ mua dầu của Nga. Washington cáo buộc việc này đang tiếp tay cho cuộc chiến của Moscow ở Ukraine.

Mặc dù ít quan chức Ấn Độ dự đoán rằng Thủ tướng Modi sẽ giải quyết các vấn đề thuế quan với Mỹ, ông vẫn gián tiếp đề cập đến những bế tắc trong đàm phán thương mại. Ông nhấn mạnh rằng Ấn Độ sẽ không thỏa hiệp trong việc bảo vệ thị trường nông sản của mình trước sự cạnh tranh của Mỹ.

“Ấn Độ sẽ không bao giờ thỏa hiệp trong việc bảo vệ lợi ích của nông dân”, Thủ tướng Modi khẳng định.

Sự rạn nứt giữa Ấn Độ và Mỹ – đối tác thương mại lớn nhất của Ấn Độ – đã đẩy mối quan hệ đối tác chiến lược của họ vào cuộc khủng hoảng tồi tệ nhất trong nhiều thập kỷ. Điều này làm dấy lên sự ngờ vực đối với Mỹ và phương Tây ở một quốc gia có mối quan hệ thân thiết lâu đời với Nga.

Theo C. Raja Mohan, một giáo sư thỉnh giảng tại Viện Nghiên cứu Nam Á ở Singapore, chiến dịch gây sức ép của Mỹ đang đặt Ấn Độ vào một tình thế khó khăn. Ông nhận định: “Là nhà lãnh đạo của một quốc gia rộng lớn, Thủ tướng Modi không thể bị coi là chịu khuất phục trước những áp lực đó.” Đồng thời, ông cũng cho rằng Thủ tướng Modi đang chỉ đạo các bộ phận liên quan đàm phán với Mỹ một cách thực tế để tìm ra giải pháp.

Trước đó, Bộ trưởng Thương mại Sunil Barthwal đã khẳng định rằng Ấn Độ vẫn “hoàn toàn hợp tác với Hoa Kỳ trong các cuộc đàm phán thương mại”.

“Atmanirbhar Bharat”, hay “Ấn Độ tự lực”, là khẩu hiệu chính của Thủ tướng Modi trong nhiều năm nhằm giảm sự phụ thuộc vào hàng nhập khẩu như chất bán dẫn, pin, phân bón và năng lượng.

Sáng kiến “Sản xuất tại Ấn Độ” (Make in India) đã đạt được một số thành công nhất định, ví dụ như việc Apple chuyển một phần chuỗi cung ứng iPhone sang Ấn Độ. Tuy nhiên, tiến độ chung vẫn còn chậm do các thủ tục hành chính phức tạp.

Để giải quyết vấn đề này, Thủ tướng Modi đã công bố thành lập một “lực lượng đặc nhiệm cho các cải cách thế hệ tiếp theo”. Lực lượng này sẽ tập trung vào việc cắt giảm chi phí tuân thủ cho các công ty, giảm các hành động pháp lý tùy tiện và tinh giản luật pháp để cải thiện sự thuận lợi trong kinh doanh.

Tham khảo Financial Times (FT)