CEO David Solomon đã mất kiên nhẫn với những người chỉ trích mình trong nội bộ Goldman Sachs. Đã đến lúc phải ra tay.
Những lời chỉ trích
Việc các đối tác tại Goldman chỉ trích cách điều hành của vị CEO và phàn nàn về chiến lược mở rộng mảng cho vay tiêu dùng vốn tốn kém của ngân hàng danh tiếng này đã là đủ tệ. Nhưng điều khiến Solomon bức xúc hơn là có lẽ một số người trong số họ đã tiết lộ thông tin cho báo chí. Theo những người nắm rõ sự việc, Goldman đã mở cuộc điều tra để tìm ra ai đang nói chuyện với giới truyền thông.
Solomon đã trải qua một giai đoạn khó khăn trong hai năm 2022 và 2023. Kế hoạch mở rộng mảng cho vay tiêu dùng do chính ông dẫn dắt đã gây ra khoản lỗ lên tới hàng tỷ USD. Điều đó ảnh hưởng đến giá cổ phiếu của Goldman, các đối tác tạo ra doanh thu chính lần lượt rời đi, và bản thân Solomon cũng bị chỉ trích vì sở thích làm DJ ngoài giờ.
Theo những người liên quan, Solomon đã báo với hội đồng quản trị rằng ông sẽ hành động, loại bỏ những người bị cho là gây rối và làm suy yếu uy tín của ông thông qua các vụ rò rỉ. Hội đồng quản trị cho biết họ ủng hộ ông. Đến năm ngoái, những lãnh đạo kỳ cựu từng công khai chỉ trích chiến lược của ông đều đã rời đi. Những sự ra đi này phát đi thông điệp rõ ràng trong nội bộ Goldman: bất kỳ ai chống lại CEO đều không thể trụ lại.
Từ bỏ hộp đêm
Gần đây, tình hình của Solomon đã ổn định hơn nhiều. Ngân hàng đã rút khỏi mảng cho vay tiêu dùng và đang tập trung trở lại vào các mảng cốt lõi như tư vấn cho các tập đoàn lớn và phục vụ khách hàng giàu có. Solomon cũng đã từ bỏ các buổi DJ đình đám. Lợi nhuận tăng đều. Vào tháng Hai, giá cổ phiếu của Goldman chạm đỉnh kỷ lục.
Ở tuổi 63, Solomon đã củng cố quyền lực vững chắc trong tương lai gần. Năm nay, ông được tăng 26% lương và nhận khoản thưởng trị giá 80 triệu USD để cam kết gắn bó thêm năm năm nữa.
Bức tranh về sự trở lại của Solomon được xây dựng từ các cuộc trò chuyện với các đối tác và lãnh đạo – cả cũ lẫn hiện tại – của Goldman, nhiều người trong số đó từng làm việc trực tiếp với ông trong suốt giai đoạn này.
Hội đồng quản trị và các đồng minh của ông tại Goldman ghi nhận công lao của Solomon trong việc tái định hướng chiến lược của công ty và cải thiện hiệu quả tài chính. Từ đầu năm 2024, doanh thu và lợi nhuận của Goldman đều tăng, và giá cổ phiếu của ngân hàng này đã tăng 55%.
>> Amazon bị cáo buộc thao túng giá bán, nguy cơ nhận án phạt từ Đức
Người phát ngôn của Goldman, ông Tony Fratto, cho biết công ty đã “đạt hoặc vượt” hầu hết các mục tiêu đề ra trong kế hoạch chiến lược năm 2020 nhằm thúc đẩy tăng trưởng và cải thiện tỷ suất sinh lời.
Tuy nhiên, không phải mọi lời bàn tán trong nội bộ về cách lãnh đạo của Solomon đều biến mất. Một số đối tác cấp cao nói với The Wall Street Journal rằng Solomon đã hưởng lợi từ đà tăng trưởng rộng khắp của thị trường chứng khoán và từ bối cảnh kinh tế thuận lợi cho hoạt động giao dịch và tư vấn mua bán sáp nhập. Họ cho rằng nếu không vì thất bại ở mảng cho vay tiêu dùng, kết quả của Goldman có thể còn tốt hơn nữa.
Người phát ngôn của Goldman phản hồi rằng cổ phiếu của ngân hàng này đã vượt trội hơn so với các đối thủ cùng ngành. Trong 5 năm qua, cổ phiếu của Goldman tăng 233%. Đối thủ lớn nhất của họ, Morgan Stanley, tăng 214%, còn JPMorgan Chase tăng 191%.
Cuộc cải tổ sâu rộng
Solomon gia nhập Goldman với tư cách là đối tác vào năm 1999. Năm 2018, sau khi từng lãnh đạo bộ phận ngân hàng đầu tư đầy quyền lực của công ty, rồi giữ chức COO và Chủ tịch, ông trở thành CEO – là vị CEO thứ ba của Goldman kể từ khi công ty niêm yết vào năm 1999.
Ông nhanh chóng bắt tay vào cải tổ một tổ chức vốn đã hoạt động trong nhiều thập kỷ như một “liên minh lỏng lẻo” của các đối tác. Nhiều đối tác tại Goldman xem quan điểm của họ về định hướng công ty quan trọng không kém gì ý kiến của CEO. Vì vậy, Solomon sớm vấp phải mâu thuẫn với một số người trong số họ.
Trong bốn năm đầu tiên trên cương vị điều hành, ông đã khởi xướng một loạt cải tổ. Năm 2020, ông tách mảng quản lý tài sản cá nhân khỏi mảng quản lý tài sản chung, nhưng đến năm 2022 lại sáp nhập hai bộ phận này trở lại.
Những thay đổi cơ cấu liên tục đã góp phần dẫn đến làn sóng rời đi của các đối tác. Riêng tại mảng quản lý tài sản, 9 trong số 11 đối tác từng được bổ nhiệm làm lãnh đạo vào đầu năm 2022 nay đã rời khỏi công ty. “Khi tái cấu trúc toàn bộ một bộ phận, việc thay đổi nhân sự lãnh đạo đôi khi là điều không thể tránh khỏi”, người phát ngôn của công ty cho biết.
Có những thời điểm, khi các đối tác đến văn phòng để thông báo với Solomon rằng họ sắp rời đi, vị CEO đã lớn tiếng quát mắng họ.
Chiến lược hướng đến người tiêu dùng
Ít quyết định nào gây tranh cãi trong nội bộ nhiều như việc Solomon thúc đẩy mở rộng mảng cho vay tiêu dùng. Thực tế, kế hoạch hướng đến khách hàng đại chúng đã được khởi xướng dưới thời người tiền nhiệm của ông – Lloyd Blankfein.
Dịch vụ tài khoản tiết kiệm lãi suất cao của bộ phận tiêu dùng Goldman – mang tên Marcus, theo tên người sáng lập công ty – từng là một thành công. Solomon muốn tiếp tục tiếp thị thêm nhiều sản phẩm khác đến nhóm khách hàng cá nhân. Ông từng nêu tên Chime, một công ty công nghệ tài chính cung cấp dịch vụ ngân hàng di động cho khách hàng có thu nhập trung bình – như một hình mẫu mà Goldman nên hướng đến.
Tuy nhiên, kế hoạch mở rộng sang mảng tiêu dùng đã tỏ ra rất tốn kém. Solomon thúc đẩy thương vụ mua lại GreenSky – một công ty cho vay chuyên biệt – với giá khoảng 2 tỷ USD vào năm 2021, bất chấp lời khuyên từ các cấp phó trước đó rằng không nên tiến hành (đến năm 2023, Goldman đã đồng ý bán lỗ lại GreenSky).
Năm 2021, mảng ngân hàng đầu tư đạt doanh thu kỷ lục, che mờ những khoản lỗ từ mảng tiêu dùng, và các nhân viên tại Goldman nhận được mức thưởng lớn. Nhưng sau đó, hoạt động ngân hàng đầu tư chững lại và thu nhập giảm. Từ cấp phó giám đốc cho đến các đối tác cấp cao, nhiều người bắt đầu đổ lỗi cho “cuộc thử nghiệm tiêu dùng”.
Những người chỉ trích trong nội bộ lập luận rằng: mỗi đồng thua lỗ do đầu tư vào khách hàng cá nhân là một đồng ngân hàng không dành cho mảng kinh doanh cốt lõi – hay cho tiền thưởng của đội ngũ giao dịch và tư vấn. Solomon đáp lại những đối tác đặt câu hỏi về chiến lược tiêu dùng rằng họ “thiếu tầm nhìn”.
Khi sự chỉ trích ngày càng gay gắt, Solomon nói với các cộng sự cấp cao rằng ông ngày càng khó biết ai có thể tin tưởng. Trong một cuộc họp của ủy ban điều hành, ông phát biểu rằng mình không thể trao đổi một cách cởi mở và chân thành khi các bài báo về ông hoặc về công ty liên tục xuất hiện ngay sau các cuộc họp.
Tại một buổi ăn tối có khoảng chục đối tác tham dự, Ed Emerson, một nhà giao dịch hàng đầu, đã chỉ trích gay gắt chiến lược tiêu dùng. Emerson thậm chí nói rằng ông nghĩ Solomon nên bị sa thải và John Waldron, Chủ tịch Goldman, nên lên thay. Lời của Emerson sau đó đã đến tai Solomon.
Jim Esposito, đối tác kỳ cựu và đồng lãnh đạo mảng ngân hàng và thị trường toàn cầu, cũng là một người chỉ trích chiến lược tiêu dùng. Trong các cuộc họp nhóm cũng như trong các buổi trao đổi riêng với Solomon, Esposito cho rằng công ty đã mắc sai lầm khi mở rộng lĩnh vực này và ông không đồng tình với cách tiếp cận “dốc toàn lực” của Solomon đối với mảng khách hàng cá nhân.
Mối quan hệ giữa Esposito và Solomon – những người từng làm việc sát cánh nhiều năm – đôi lúc trở nên căng thẳng. Esposito từng viết một bản ghi nhớ gửi Solomon, đưa ra các đề xuất chiến lược, trong đó có cả lý do vì sao mảng tiêu dùng không phù hợp với Goldman. Ông đã gặp trực tiếp Solomon để trình bày nội dung này. Tuy nhiên, CEO đã phản đối kịch liệt.
Esposito kể với một đồng nghiệp rằng trong một cuộc họp khác, Solomon từng nói với ông rằng Giám đốc điều hành Disney, Bob Iger, đã đưa ra lời khuyên: “Tới một thời điểm nhất định, CEO phải là người chọn hướng đi chiến lược, và đội ngũ lãnh đạo cần ủng hộ quyết định đó”.
Năm 2022, khi lợi nhuận của ngân hàng sụt giảm, Waldron – Chủ tịch Goldman – đã dẫn đầu một cuộc rà soát toàn diện đối với toàn bộ hoạt động mảng tiêu dùng. Cũng trong năm đó, hoạt động cho vay tiêu dùng của công ty bị Cục Dự trữ Liên bang (Fed) và Cục Bảo vệ Tài chính Người tiêu dùng (CFPB) đưa vào tầm ngắm.
Đến mùa thu năm đó, Goldman kết luận rằng mảng cho vay tiêu dùng cần phải thu hẹp, và bắt đầu tiến trình rút lui.
Siết chặt kỷ luật
Lợi nhuận ảm đạm vẫn tiếp diễn trong năm 2023, đánh dấu chuỗi sụt giảm lợi nhuận kéo dài đến quý thứ tám liên tiếp trong năm đó.
Hội đồng quản trị đã mở một cuộc rà soát nhằm xác định điều gì đã sai trong chiến lược tiêu dùng và ai phải chịu trách nhiệm. Vai trò của Solomon trong việc mở rộng mảng này cũng nằm trong phạm vi xem xét.
Công ty đồng thời khởi động một cuộc điều tra diện rộng để xác minh liệu có lãnh đạo nào – bao gồm các đối tác cấp cao như Jim Esposito – đã trao đổi với báo giới hay không.
Vào cuối năm 2023, Esposito và Solomon đã có cuộc thảo luận về định hướng chiến lược của công ty, cũng như việc Esposito có đang trên lộ trình trở thành Chủ tịch hoặc CEO hay không. Esposito không hài lòng với những phản hồi nhận được. Vài tuần sau, Goldman thông báo đến toàn thể nhân viên rằng Esposito sẽ rời công ty. Trong bản ghi nhớ nội bộ, Solomon khen ngợi Esposito là người chính trực.
Trong email chia tay, Esposito viết: “Gần đây, tôi cảm thấy mình chỉ đang làm việc theo thói quen, điều này không phải là con người tôi, cũng không phải điều khiến Goldman trở nên đặc biệt”.
Tính đến thời điểm đó, Goldman cũng đã thông báo việc Ed Emerson, đối tác từng công khai chỉ trích Solomon trong một buổi tối nội bộ, sẽ rời công ty.
Một số đối tác cấp cao khác cũng rời đi trong thời gian này, bao gồm những người bị xem là hay gây ồn ào nội bộ.
Bước ngoặt cho Solomon diễn ra vào tháng 9/2023, khi Adebayo Ogunlesi – lúc đó là giám đốc điều hành cấp cao trong hội đồng quản trị – nói với chuyên gia phân tích Mike Mayo rằng hội đồng hoàn toàn ủng hộ Solomon.
Solomon bắt đầu nói với các cấp phó rằng ông có ý định ở lại công ty thêm tối đa 5 năm nữa. Điều này gây bất ngờ cho một số lãnh đạo vì trước đó khi nhậm chức CEO, Solomon từng nói rằng ông sẽ rời đi sớm hơn. Những người thân cận cho biết ông muốn khôi phục hình ảnh của mình và không để “thất bại trong mảng tiêu dùng” trở thành dấu ấn cuối cùng trong sự nghiệp. Ngoài ra, ông cũng muốn kiếm thêm tiền. Người phát ngôn của Goldman nói rằng Solomon tiếp tục gắn bó với công ty vì ông yêu công việc này.
Solomon bắt đầu đi khắp thế giới để gặp mặt trực tiếp, theo nhóm nhỏ, với hầu hết trong số hơn 400 đối tác của Goldman. Ông nói với họ rằng công ty là ưu tiên hàng đầu của mình, và họ không nên quá bận tâm đến những câu chuyện báo chí về ông.
Solomon đã giám sát một loạt thay đổi lớn đối với các mảng kinh doanh cốt lõi của công ty, bao gồm việc tăng cho vay đối với các tổ chức và khách hàng giàu có, cũng như tái cấu trúc cách thức vận hành mảng quản lý tài sản.
Nguồn: Công ty
Các mảng cốt lõi của Goldman như ngân hàng đầu tư, giao dịch, và quản lý tài sản – tài sản cá nhân đều hoạt động tốt trong năm ngoái. Sau cuộc bầu cử tháng 11, giá cổ phiếu của ngân hàng – cũng như nhiều tổ chức tài chính khác – đã tăng mạnh do kỳ vọng hoạt động giao dịch và thị trường vốn sẽ sôi động trở lại.
Từ ít nhất là năm 2023, Solomon và Waldron đã muốn trẻ hóa ủy ban điều hành, nhưng quá trình này bị kéo dài một phần vì họ không thống nhất được về một số ứng viên. Cuối cùng, họ thành lập các ủy ban vận hành riêng biệt cho mảng ngân hàng đầu tư và thị trường, mỗi nhóm có khoảng một chục người.
Waldron từ lâu đã có tham vọng trở thành CEO. Tuy nhiên, Solomon nói với một cấp phó rằng vì ông chưa sẵn sàng chuyển giao quyền lực, Waldron sẽ phải tự quyết định con đường tiếp theo cho mình.
Waldron bắt đầu gặp gỡ các nhà tuyển dụng tiềm năng. Các lãnh đạo cấp cao tại Goldman cho biết ông không giấu giếm điều đó. Theo Wall Street Journal, tập đoàn đầu tư tư nhân khổng lồ Apollo Global Management đã tiếp cận Waldron để mời ông gia nhập vào cuối năm ngoái.
Tháng 12, Waldron nói với Solomon rằng ông sẽ rời Goldman để đầu quân cho Apollo.
Solomon đáp lại: “Anh không thể làm vậy với tôi được”.
CEO ngay lập tức trình bày với hội đồng quản trị rằng Goldman không thể để mất Waldron, ngay cả khi Solomon vẫn có ý định ở lại.
Hội đồng đã đề nghị cả hai người một khoản thưởng giữ chân trị giá 80 triệu USD nếu cam kết ở lại thêm năm năm, và Waldron được mời tham gia vào hội đồng quản trị. Waldron cuối cùng quyết định ở lại.
Solomon được tăng lương lên 39 triệu USD. Hội đồng viện dẫn vai trò của ông trong việc thu hẹp trọng tâm chiến lược của Goldman về các mảng kinh doanh cốt lõi, cũng như mức tăng 48% của cổ phiếu ngân hàng trong năm 2024.
Hiện nay, điều người ta bàn tán trong nội bộ Goldman không còn là “Solomon sẽ trụ lại bao lâu” nữa, mà là “khi nào ông ấy sẽ chuyển giao vị trí cao nhất cho Waldron”.
Theo WSJ
>> 200.000 tấn nam châm tắc nghẽn: Trung Quốc siết chặt đất hiếm, phương Tây khốn đốn
