Chiến lược toàn cầu hóa của các nhà sản xuất xe điện (EV) Trung Quốc đang gặp phải trở ngại lớn. Bắc Kinh cảnh báo họ không được đầu tư vào một số thị trường nhất định, và kế hoạch sản xuất trị giá 4 tỷ USD của một nhà sản xuất pin tại Đức đổ bể đã mang lại bài học cay đắng.
Các công ty nhận ra rằng lợi thế về chi phí và nắm vững công nghệ cốt lõi là không đủ để đảm bảo thành công cho các khoản đầu tư trị giá hàng tỷ USD ở những quốc gia mà người tiêu dùng chưa quen thuộc với các thương hiệu xe điện Trung Quốc.
Nhiều quan chức và nhà phân tích trong ngành sản xuất xe điện cho biết, việc thiếu hiểu biết về bối cảnh pháp lý và thiếu cơ sở hạ tầng sạc ở thị trường nước ngoài cũng có thể là rào cản cho sự phát triển EV bên ngoài Trung Quốc đại lục.
>> Đón mốc 100.000 xe điện xuất xưởng, ông chủ Xiaomi ngủ quên trong nhà máy ô tô
“Các nhà sản xuất ô tô Trung Quốc đã bắt đầu phát triển xe điện từ rất sớm và hiện họ đang ở vị trí dẫn đầu. Nhưng họ vẫn đang tìm kiếm con đường tiến vào thị trường toàn cầu để người tiêu dùng trên khắp thế giới có thể tiếp cận những sản phẩm tốt nhất của họ với mức giá thấp nhất”, Sam Wu, Giám đốc điều hành (CEO) của Ford Motor Trung Quốc, phát biểu tại Diễn đàn Hồng Kiều ở Thượng Hải tuần trước.
Thuế quan trừng phạt áp lên xe điện Trung Quốc của Mỹ và Liên minh châu Âu đã khiến các công ty EV tại “đất nước tỷ dân” khó có thể tăng doanh số bán hàng tại các thị trường ô tô lớn. Vì vậy, việc xây dựng các nhà máy trong nước để vượt qua các rào cản thương mại là chiến thuật chính của các công ty Trung Quốc bao gồm BYD, nhà sản xuất xe điện lớn nhất thế giới và Chery Automobile – doanh nghiệp thuộc sở hữu Nhà nước.
Chery và Dongfeng Motor cũng được cho là đang đàm phán với Chính phủ Italy về việc xây dựng nhà máy tại quốc gia châu Âu này.
Nhưng tháng trước, Bộ Thương mại Trung Quốc đã yêu cầu các nhà sản xuất ô tô đại lục không được đầu tư lớn vào các nước thuộc Liên minh châu Âu (EU) ủng hộ mức thuế bổ sung lên tới 35% đối với xe điện do Trung Quốc sản xuất, theo Reuters.
“Bên cạnh rủi ro địa chính trị, rủi ro kinh doanh cũng rất lớn đối với các công ty Trung Quốc nếu họ vội vã xây dựng nhà máy và chuỗi cung ứng tại EU”, David Zhang, Tổng Thư ký của Hiệp hội Kỹ thuật Xe thông minh Quốc tế cho biết. “Tiếp thị và xây dựng thương hiệu cũng rất quan trọng. Bạn cần người tiêu dùng địa phương hiểu được thương hiệu và sản phẩm của mình trước khi bạn có thể bán xe cho họ”.
Tháng trước, EU đã bỏ phiếu áp dụng mức thuế bổ sung từ 17-35,3% đối với xe điện Trung Quốc sau cuộc điều tra chống trợ cấp bắt đầu vào tháng 9 năm 2023. Đáng chú ý, Italy là 1 trong 10 thành viên EU ủng hộ hành động này.
Theo David Xu Daquan, Chủ tịch Bosch tại Trung Quốc, nhà cung cấp phụ tùng ô tô lớn nhất thế giới, các nhà lắp ráp và cung cấp xe điện tại “đất nước đông dân thứ 2 thế giới” đang đi đầu toàn cầu trong chuỗi cung ứng ô tô vì họ đã tận dụng các công nghệ cốt lõi cho pin, xe tự lái và giải trí trên xe hơi.
Trung Quốc nắm giữ hơn 3/4 năng lực sản xuất pin của thế giới và các công ty đại lục chiếm hơn 2/3 thị trường các loại linh kiện cần thiết để lắp ráp xe điện, theo Insight and Info Consulting có trụ sở tại Bắc Kinh.
Stephen Dyer, đồng lãnh đạo khu vực Trung Quốc đại lục và là Trưởng Bộ phận ô tô châu Á tại công ty tư vấn toàn cầu AlixPartners, cho biết vào tháng 7 năm nay rằng ô tô điện thuần túy do Trung Quốc sản xuất có giá thành thấp hơn 35% so với ô tô lắp ráp ở các thị trường khác.
“Những quyết định vội vã nhằm vượt hàng rào thuế quan và tận dụng các cơ sở sản xuất tại địa phương để tăng doanh số bán hàng ở nước ngoài có thể dẫn đến thất bại lớn”, Qian Kang, chủ sở hữu các doanh nghiệp linh kiện ô tô tại tỉnh Chiết Giang, cho biết. “Ngành công nghiệp ô tô Trung Quốc giờ đây đang học được bài học đắt giá từ thất bại của Svolt Energy tại Đức”.
Svolt, nhà sản xuất pin xe điện lớn thứ 7 của Trung Quốc, cho biết vào tháng trước rằng họ đã dừng xây dựng 2 nhà máy ở Đức – sau khoản đầu tư ban đầu là 30 tỷ nhân dân tệ (4,14 tỷ USD) – sau khi nhận ra rằng hoạt động này sẽ không bao giờ thành công do đơn đặt hàng không đủ và chi phí cao.
Theo Hiệp hội Xe du lịch Trung Quốc, Trung Quốc là thị trường xe điện lớn nhất thế giới, với doanh số bán xe hoàn toàn chạy bằng điện và xe hybrid cắm điện (xe chạy được cả bằng xăng và điện) chiếm 65% tổng doanh số toàn cầu trong nửa đầu năm 2024.
Đất nước này cũng có mạng lưới sạc điện đang mở rộng nhanh chóng và các loại xe chạy bằng pin với các tính năng kỹ thuật số thông minh như điều khiển bằng giọng nói rất được người lái xe ưa chuộng.
Nhưng tốc độ điện khí hóa bên ngoài lãnh thổ Trung Quốc vẫn còn chậm, điều này có khả năng làm hỏng bất kỳ chiến lược nào phụ thuộc vào tăng trưởng doanh số mạnh mẽ, Phate Zhang, nhà sáng lập của nhà cung cấp dữ liệu EV có trụ sở tại Thượng Hải CnEVPost cho biết. Đến cuối năm 2023, tính trung bình, Trung Quốc đại lục chỉ có một trạm sạc công cộng cho 7 xe EV, trong khi ở EU, con số này là 13.
Bất chấp những thách thức và bất chấp cảnh báo gần đây của Chính phủ, Bắc Kinh vẫn cam kết hỗ trợ các nhà sản xuất xe điện trong nước phát triển mạnh ở nước ngoài.
“Các nhà sản xuất ô tô Trung Quốc sẽ tích cực hội nhập vào ngành công nghiệp ô tô toàn cầu”, Thứ trưởng Bộ Thương mại Trung Quốc Ling Ji phát biểu tại Diễn đàn Hồng Kiều tuần trước. “Chúng tôi có thể đáp ứng tốt hơn nhu cầu ngày càng tăng của khách hàng toàn cầu về xe thông minh và xe xanh (ô tô thân thiện với môi trường)”.
Theo South China Morning Post
