Scott Kennedy, Chủ tịch ủy thác về Kinh doanh và Kinh tế Trung Quốc tại CSIS cho biết, quy mô hỗ trợ của Chính phủ Trung Quốc chiếm 18,8% tổng doanh số bán ô tô điện từ năm 2009 đến năm 2023. Ông lưu ý rằng tỷ lệ chi tiêu như vậy trên doanh số bán xe điện đã giảm từ hơn 40% trong những năm trước năm 2017 xuống chỉ còn trên 11% vào năm 2023.
Phát hiện này được đưa ra khi EU có kế hoạch áp thuế đối với ô tô điện nhập khẩu từ Trung Quốc vì sử dụng trợ cấp trong quá trình sản xuất. Tháng trước, Mỹ tuyên bố sẽ tăng thuế nhập khẩu xe điện của Trung Quốc lên 100%.
Theo báo cáo, sự hỗ trợ của Trung Quốc đối với ô tô điện bao gồm các chính sách phi tiền tệ ưu tiên các nhà sản xuất ô tô trong nước hơn là các nhà sản xuất ô tô nước ngoài. Nhưng Mỹ chưa tạo được điều kiện hấp dẫn như Trung Quốc để phát triển ngành công nghiệp ô tô điện của riêng mình.
“Có một số trường hợp ngoại lệ, nhưng nhìn chung các nhà sản xuất ô tô và chính phủ phương Tây đã lơ là và chưa đủ tích cực”, ông Scott Kennedy cho biết.
Trợ cấp của chính phủ không nhất thiết phải đi thẳng vào việc phát triển ô tô. Trong những năm đầu phát triển xe điện của Trung Quốc, Bộ Tài chính nước này cho biết đã phát hiện ít nhất 5 công ty đã lãng phí hơn 1 tỷ nhân dân tệ (140 triệu USD).
Các phương tiện do Trung Quốc sản xuất cũng được hưởng lợi từ sự thâm nhập ngày càng tăng của ô tô điện vào nước này, cắt giảm thị trường chạy bằng nhiên liệu sinh lợi một thời cho các nhà sản xuất ô tô nước ngoài. Sự cạnh tranh khốc liệt đến mức các nhà phân tích của Bank of America cho biết trong tuần này rằng, các nhà sản xuất ô tô lớn của Mỹ nên rời khỏi Trung Quốc và tập trung nguồn lực ở nơi khác.
“Các nhà phân tích ô tô độc lập và các nhà sản xuất ô tô phương Tây mà tôi đã nói chuyện đều đồng ý rằng các nhà sản xuất xe điện và pin của Trung Quốc đã đạt được những tiến bộ to lớn và phải được xem xét nghiêm túc”, ông Scott Kennedy cho biết.
Nhưng ông chỉ ra rằng sự hỗ trợ rộng rãi của chính phủ và tăng trưởng thị trường cho các công ty xe điện Trung Quốc vẫn chưa thúc đẩy lợi nhuận đáng kể.
“Trong một nền kinh tế thị trường hoạt động tốt, các công ty sẽ đánh giá cẩn thận hơn khoản đầu tư của họ vào năng lực mới và sự xuất hiện của khoảng cách lớn giữa cung và cầu như vậy có thể sẽ dẫn đến sự hợp nhất của ngành”, ông Scott Kennedy cho biết.
Theo phân tích từ CLSA, trong quý I, lợi nhuận ròng trên mỗi chiếc ô tô của BYD đã giảm trong 12 tháng qua xuống còn 739 USD, trong khi của Tesla đã giảm xuống còn 2.919 USD.
Ngành công nghiệp xe điện trong năm qua đã phải đối mặt với cuộc chiến giá cả khốc liệt, với việc các hãng xe giảm giá hoặc tung ra các dòng sản phẩm giá rẻ hơn.
Công ty khởi nghiệp xe điện Trung Quốc Nio cho biết vào tháng trước rằng, họ dự đoán khoảng 10 nhà sản xuất ô tô sẽ mất đi thị trường Trung Quốc, chỉ còn lại 20 đến 30 nhà sản xuất ô tô.
Mỹ đang tăng cường nỗ lực hỗ trợ ô tô điện. Đạo luật Giảm lạm phát (IRA) được ký thành luật vào tháng 8/2022 đã phân bổ 370 tỷ USD để thúc đẩy công nghệ sạch.
Ông Kennedy chỉ ra rằng luật ở Mỹ cung cấp khoản tín dụng 7.500 USD cho việc mua ô tô điện đủ điều kiện, trái ngược với mức hỗ trợ trung bình của Trung Quốc cho mỗi lần mua ô tô điện là 4.600 USD vào năm 2023 – giảm từ mức 13.860 USD vào năm 2018.
