Ngay sau khi ông Trump áp thuế, các nhà lãnh đạo của cả Canada và Mexico đã gọi điện cho Tổng thống Mỹ để tìm giải pháp. Tuy nhiên có vẻ như Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình sẽ không sớm thực hiện một cuộc gọi tương tự.
Bắc Kinh, giống như các đối tác và láng giềng thân cận của Mỹ, đã bị cuốn vào một cuộc chiến thương mại và công nghệ với Washington trong nhiều năm qua. Trong nhiệm kỳ Tổng thống thứ hai của ông Trump, Trung Quốc đang áp dụng một cách tiếp cận khác, khẳng định rõ ràng rằng bất kỳ cuộc đàm phán nào cũng phải diễn ra trên cơ sở bình đẳng.
>> Cả thế giới chấp chới vì việc áp thuế ‘không ngoại lệ’ của ông Trump
“Khi Washington leo thang biện pháp áp thuế, Bắc Kinh không còn lựa chọn nào khác ngoài việc đáp trả”, bà Sun Yun, Giám đốc chương trình Trung Quốc tại Trung tâm Stimson, một tổ chức tư vấn ở Thủ đô Washington (Mỹ) cho biết. “Điều đó không có nghĩa là Bắc Kinh không muốn đàm phán, nhưng họ không thể để bị nhìn nhận là đang cầu xin đối thoại hoặc sự khoan dung”.
Là nền kinh tế lớn thứ 2 thế giới, Trung Quốc khao khát trở thành một cường quốc cả ở khu vực và toàn cầu, giành được sự tôn trọng từ tất cả các quốc gia, đặc biệt là Mỹ.
Sau khi chính quyền mới của ông Trump áp thêm mức thuế 10%, bên cạnh mức 10% đã ban hành từ ngày 4/2, Bộ Ngoại giao Trung Quốc đã đưa ra phản ứng gay gắt nhất từ trước đến nay: “Nếu chiến tranh là điều Mỹ muốn – dù là chiến tranh thuế quan, chiến tranh thương mại hay bất kỳ loại chiến tranh nào khác – chúng tôi sẵn sàng chiến đấu đến cùng”.
Những lời lẽ mạnh mẽ này gợi nhớ đến những tuyên bố vào năm 2018, khi Tổng thống Mỹ khi đó, ông Donald Trump phát động cuộc chiến thương mại đầu tiên với Trung Quốc, khiến Bắc Kinh phải tìm cách đáp trả. Kể từ đó, các nhà lãnh đạo Trung Quốc đã xây dựng một loạt công cụ bao gồm thuế quan, hạn chế nhập khẩu, kiểm soát xuất khẩu, trừng phạt, rà soát quy định và các biện pháp hạn chế doanh nghiệp Hoa Kỳ hoạt động tại Trung Quốc.
Tất cả những biện pháp này nhằm gây tổn hại cho nền kinh tế Mỹ và doanh nghiệp nước này nhằm đáp trả các động thái từ Washington.
Nhờ đó, Chính phủ Trung Quốc đã có thể phản ứng nhanh chóng trước quyết định của ông Trump về việc tăng gấp đôi thuế đối với hàng hóa Trung Quốc bằng cách tung ra một loạt biện pháp trả đũa, bao gồm áp thuế lên đến 15% đối với nhiều mặt hàng nông sản Mỹ, đình chỉ nhập khẩu gỗ từ “xứ sở cờ hoa” và đưa 15 công ty Hoa Kỳ vào danh sách đen.
Tuy nhiên, theo các nhà phân tích, Bắc Kinh vẫn kiềm chế trong phản ứng của mình nhằm để ngỏ “cánh cửa” cho việc đàm phán với “nền kinh tế số 1 thế giới”.
Việc Chủ tịch Tập Cận Bình lãnh đạo Đảng Cộng sản Trung Quốc qua cả hai nhiệm kỳ của ông Trump giúp Bắc Kinh có tính liên tục trong hoạch định chính sách. Ông chính là người quyết định rằng chưa đến lúc nói chuyện với Tổng thống Trump, theo Daniel Russel, Phó Chủ tịch Viện Chính sách Xã hội Châu Á về an ninh và ngoại giao quốc tế.
“Đây không phải là vấn đề lịch trình, mà là một đòn bẩy của Trung Quốc”, ông Russel, cựu Trợ lý Ngoại trưởng Mỹ phụ trách khu vực Đông Á và Thái Bình Dương, cho biết. “Ông Tập sẽ không tham gia một cuộc điện đàm nếu có khả năng bị tổn hại hình ảnh và vì lý do chính trị cũng như chiến lược, ông ấy sẽ không đóng vai kẻ cầu cạnh”.
“Thay vào đó, Trung Quốc đang đáp trả nhanh chóng, nhưng có tính toán trước mỗi đợt áp thuế mới (từ Mỹ)”, ông Russel nói.
Ngoại trưởng Trung Quốc Vương Nghị tuyên bố rằng “không quốc gia nào nên ảo tưởng rằng họ có thể vừa đàn áp, kiềm chế Trung Quốc, lạivừa duy trì quan hệ tốt với Trung Quốc.”
“Hành động hai mặt như vậy không chỉ gây tổn hại đến sự ổn định của quan hệ song phương mà còn không thể xây dựng lòng tin lẫn nhau”, ông Vương nói. Vị Ngoại trưởng này cũng nhấn mạnh rằng Trung Quốc hoan nghênh hợp tác với Mỹ, nhưng “nếu các bạn tiếp tục gây sức ép, Trung Quốc sẽ kiên quyết đáp trả”.
Scott Kennedy, chuyên gia về kinh tế và kinh doanh Trung Quốc tại Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế ở Washington cho rằng lần này “đất nước tỷ dân” đã không bị “sốc tâm lý” trước chiến thuật “gây sốc và kinh hoàng” của Trump.
“Họ đã từng chứng kiến điều này trước đây. Đó là những điều họ đã lường trước”, ông Kennedy nhận định.
Nền kinh tế Trung Quốc đã chậm lại nhưng vẫn tăng trưởng ở mức gần 5% mỗi năm. Dưới sự lãnh đạo của Chủ tịch Tập Cận Bình, “siêu cường châu Á” này đang đầu tư mạnh mẽ vào công nghệ tiên tiến, giáo dục và nhiều lĩnh vực khác.
Trung Quốc hiện có quan hệ thương mại mạnh mẽ hơn với nhiều quốc gia so với thời điểm ông Trump mới lên nắm quyền ở nhiệm kỳ đầu tiên (2017 – 2021), đồng thời đã đa dạng hóa nguồn cung hàng hóa chủ chốt, chẳng hạn như mua phần lớn đậu nành từ Brazil và Argentina thay vì từ Mỹ. Ngược lại, tỷ lệ hàng hóa Trung Quốc xuất khẩu sang Mỹ đã giảm.
“Họ đã sẵn sàng hơn để hấp thụ tác động của các cú sốc so với vài năm trước”, ông Kennedy nói.
Trong khi đó, hơn 80% xuất khẩu của Mexico và 75% xuất khẩu của Canada đều hướng đến Mỹ.
Theo ông Russel, Bắc Kinh đã rút ra bài học từ những lần đối đầu trước với ông Trump. Thủ tướng Canada Justin Trudeau và Tổng thống Mexico Claudia Sheinbaum hiện đang phải đối mặt với sự đảo ngược trong chính sách thương mại của Tổng thống Trump, khi thuế quan được áp đặt rồi lại hoãn 2 lần đối với một số mặt hàng từ hai nước láng giềng với Mỹ.
“Bắc Kinh hiểu rằng nhượng bộ ông Trump không có tác dụng”, ông Russel nói. Trong lần đối đầu trước, Canada và Mexico “có thể mua thêm chút thời gian, nhưng áp lực chỉ quay trở lại mạnh mẽ hơn”.
Theo Yahoo! News
