Trung Quốc đã hoàn tất xây dựng một nguyên mẫu lò phản ứng hạt nhân trên đất liền dành cho tàu chiến mặt nước cỡ lớn, báo hiệu bước tiến gần nhất đến với tàu sân bay chạy bằng năng lượng hạt nhân đầu tiên, theo phân tích từ hình ảnh vệ tinh và tài liệu của AP News.
Nhiều câu hỏi từng được đặt ra về kế hoạch đóng tàu sân bay hạt nhân của Trung Quốc, nhưng phải đến nghiên cứu mới nhất từ Viện Nghiên cứu Quốc tế Middlebury, California (Mỹ), mới là bằng chứng đầu tiên cho thấy quốc gia đang nghiên cứu hệ thống động lực hạt nhân cho tàu chiến cỡ lớn
Hải quân Trung Quốc hiện là lực lượng lớn nhất thế giới về số lượng và không ngừng hiện đại hóa. Nếu được bổ sung các tàu sân bay hạt nhân, Bắc Kinh sẽ tiến thêm một bước lớn trong tham vọng xây dựng lực lượng hải quân “biển xanh” với khả năng hoạt động toàn cầu, cạnh tranh mạnh mẽ với Mỹ.
Tàu sân bay hạt nhân, tuy tốn nhiều thời gian chế tạo hơn tàu thường, nhưng lại có thể hoạt động lâu dài trên biển mà không cần tiếp nhiên liệu. Điều này cũng giúp tăng không gian chứa nhiên liệu và vũ khí cho máy bay, nâng cao khả năng chiến đấu. Ngoài ra, loại tàu này còn có thể cung cấp năng lượng cho các hệ thống hiện đại.
Hiện nay, chỉ có Mỹ và Pháp sở hữu tàu sân bay hạt nhân. Với 11 tàu sân bay, Mỹ duy trì nhiều nhóm tác chiến trên toàn cầu, đặc biệt ở Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương. Tuy nhiên, tốc độ hiện đại hóa hải quân của Trung Quốc, bao gồm thiết kế và chế tạo tàu sân bay mới, đang trở thành mối quan ngại ngày càng lớn với Lầu Năm Góc.
Trung Quốc hiện có ba tàu sân bay, trong đó có tàu Type 003 Phúc Kiến là tàu sân bay đầu tiên do Trung Quốc tự thiết kế và chế tạo. Hiện nước này đang phát triển thêm mẫu tàu thứ tư nhưng chưa xác định sẽ sử dụng động cơ hạt nhân hay thông thường.
Trong báo cáo gửi Quốc hội Mỹ, Bộ Quốc phòng nước này nhận định quá trình hiện đại hóa quân đội Trung Quốc thể hiện sự tập trung ngày càng lớn vào lĩnh vực hàng hải và nhu cầu mở rộng phạm vi hoạt động của hải quân ra xa đất liền.
Ban đầu, các nhà nghiên cứu tại Middlebury nhắm đến một địa điểm trên núi gần thành phố Leshan, tỉnh Tứ Xuyên vì nghi ngờ Trung Quốc đang xây dựng một lò phản ứng để sản xuất plutonium hoặc tritium cho vũ khí. Tuy nhiên, họ xác định rằng đây là một lò phản ứng nguyên mẫu dành cho tàu chiến cỡ lớn.
Kết luận này được đưa ra dựa trên nhiều nguồn tin như hình ảnh vệ tinh, hồ sơ dự án, lý lịch nhân sự và đánh giá tác động môi trường.
Lò phản ứng hạt nhân mới nằm tại một cơ sở mới xây dựng tại Căn cứ 909, thuộc Viện Điện hạt nhân Trung Quốc. Các tài liệu cho thấy Viện 701, đơn vị phát triển tàu sân bay của Trung Quốc, đã mua thiết bị lò phản ứng “dành cho tàu chiến mặt nước cỡ lớn” và các chứng chỉ quốc phòng xác nhận rằng đây là nguyên mẫu cho tàu sân bay thế hệ tiếp theo của Trung Quốc.
Trung Quốc nói gì?
Chủ tịch Tập Cận Bình đã giao trọng trách cho các quan chức quốc phòng phát triển một lực lượng hải quân “hạng nhất” để Trung Quốc trở thành cường quốc hàng hải, một phần trong kế hoạch phục hưng đất nước của ông.
Sách trắng quốc phòng mới nhất của Trung Quốc, công bố năm 2019, nêu rõ hải quân nước này đang chuyển đổi theo yêu cầu chiến lược, từ nhiệm vụ phòng thủ biển gần sang nhiệm vụ bảo vệ biển xa.
Trong khi các cuộc thử nghiệm trên biển cho tàu sân bay Phúc Kiến vẫn chưa bắt đầu vào tháng 3, Viên Hoa Chí, chính ủy Hải quân Quân đội Giải phóng Nhân dân Trung Quốc, đã xác nhận việc đóng tàu sân bay thứ tư. Khi được hỏi về việc liệu con tàu này có sử dụng năng lượng hạt nhân hay không, ông cho biết thông tin sẽ “sớm được công bố,” nhưng đến nay vẫn chưa có cập nhật.
Bộ Quốc phòng và Bộ Ngoại giao Trung Quốc hiện chưa đưa ra bình luận trực tiếp về vấn đề này. Mặc dù tàu sân bay sắp tới có thể vẫn là Type 003 sử dụng năng lượng thông thường, các chuyên gia nhận định rằng Trung Quốc có đủ năng lực để đồng thời đóng nhiều tàu sân bay và có khả năng sản xuất một tàu sân bay chạy bằng năng lượng hạt nhân.
Theo AP News
