Số lượng doanh nghiệp nộp đơn xin phá sản trên toàn cầu đã tăng đột biến trong năm 2024, phản ánh tác động từ môi trường lãi suất cao, áp lực lạm phát và sự suy giảm chi tiêu tiêu dùng.
Tại Mỹ, tình hình đặc biệt nghiêm trọng trong lĩnh vực bán lẻ. Theo số liệu từ CoreSight, đến đầu tháng 12, đã có 45 nhà bán lẻ nộp đơn xin bảo hộ phá sản, tăng gần gấp đôi so với con số 25 của năm 2023. Đáng chú ý, hơn 7.100 cửa hàng đã phải đóng cửa tính đến cuối tháng 11/2024, tăng 69% so với cùng kỳ năm trước.
Dữ liệu chính thức từ Chính phủ Mỹ càng khắc họa rõ nét bức tranh ảm đạm khi tổng số hồ sơ phá sản doanh nghiệp đã tăng 40,3% trong năm tài chính kết thúc ngày 30/6/2024, từ 15.724 lên 22.060 đơn vị.
Triển vọng năm tới không mấy khả quan khi Tập đoàn tài chính Allianz (Đức) dự báo số doanh nghiệp phá sản toàn cầu có thể tăng thêm ít nhất 10% trong năm 2024, cao hơn nhiều so với mức tăng 6% của năm 2023.
Enviva – nhà sản xuất sinh khối gỗ công nghiệp
Enviva, nhà sản xuất viên sinh khối gỗ công nghiệp lớn nhất thế giới, đã trải qua một năm 2023-2024 đầy khó khăn và biến động. Tập đoàn này sở hữu mạng lưới 10 nhà máy trải dài khắp các bang miền Nam nước Mỹ, bao gồm Virginia, Bắc Carolina, Nam Carolina, Georgia, Florida và Mississippi, đồng thời đang xây dựng nhà máy thứ 11 tại Alabama. Enviva chuyên sản xuất viên nén gỗ – nguồn năng lượng tái tạo được chế biến từ sợi gỗ tự nhiên.
Khó khăn của Enviva bắt đầu từ năm 2022 khi công ty đặt cược sai lầm vào thị trường viên nén gỗ. Theo báo cáo tài chính quý III/2023, các hợp đồng bán hàng cuối năm 2022 đã gây tổn thất nghiêm trọng đến lợi nhuận và dòng tiền do chênh lệch âm giữa giá mua và bán. Tình trạng này dự kiến kéo dài đến năm 2025, dẫn đến nguy cơ vi phạm các điều khoản tín dụng.
Tháng 3/2024, Enviva chính thức nộp đơn xin bảo hộ phá sản theo Chương 11 tại Tòa án Phá sản Mỹ ở Quận Đông Virginia, với khoản nợ lên đến 1 tỷ USD. Đây là cú sụp đổ đáng chú ý của một doanh nghiệp từng được định giá gần 6 tỷ USD vào năm 2022.
Tuy nhiên, đến đầu tháng 12/2024, Enviva đã thoát khỏi tình trạng phá sản với sự ủng hộ mạnh mẽ từ các bên liên quan. Trong quá trình tái cấu trúc, công ty đã cổ phần hóa hơn 1 tỷ USD nợ và chào đón Quỹ American Industrial Partners Capital Fund VIII (AIP) trở thành cổ đông lớn nhất.
Mặc dù kế hoạch ban đầu dự kiến dành 5% cổ phần cho các cổ đông cũ trong công ty tái cấu trúc, phương án cuối cùng không mang lại khoản thu hồi nào cho nhóm này. Sàn giao dịch chứng khoán New York (NYSE) cũng thông báo sẽ hủy niêm yết cổ phiếu Enviva vào ngày 22/10, đánh dấu việc công ty chuyển đổi thành doanh nghiệp tư nhân.
Chuỗi nhà hàng hải sản Red Lobster
Red Lobster, chuỗi nhà hàng hải sản biểu tượng của Mỹ, từng đóng vai trò tiên phong trong việc đưa các món hải sản cao cấp như tôm hùm, mực và tôm đến với người tiêu dùng đại chúng, đã trải qua một năm 2024 đầy thử thách.
Đầu năm 2024, chuỗi nhà hàng này buộc phải đóng cửa hơn 100 trong tổng số 640 cơ sở kinh doanh. Đến tháng 5/2024, Red Lobster chính thức nộp đơn xin bảo hộ phá sản theo Chương 11, với tổng tài sản 358 triệu USD, nợ phải trả 399 triệu USD và chỉ còn 27 triệu USD tiền mặt.
Khó khăn của Red Lobster đến từ nhiều phía. Chiến dịch khuyến mãi “Endless Shrimp” (Tôm không giới hạn) đã gây thiệt hại hàng triệu USD. Thêm vào đó, tác động của đại dịch COVID-19, chi phí nhân công tăng cao cùng gánh nặng từ các hợp đồng thuê mặt bằng đã đẩy doanh nghiệp đến bờ vực phá sản.
Trong số các chủ nợ, Fortress Credit Corp. là đơn vị có khoản yêu cầu bồi thường lớn nhất với 265 triệu USD, được đảm bảo bằng tài sản công ty. Các chủ nợ không có tài sản đảm bảo đòi bồi thường tổng cộng 119 triệu USD.
Tuy nhiên, Red Lobster đã vượt qua giai đoạn khó khăn này nhờ quá trình tái cơ cấu toàn diện. Dưới sự điều hành của CEO mới, chuỗi nhà hàng đã triển khai kế hoạch phục hồi doanh thu và thu hút khách hàng. Đặc biệt, các chủ sở hữu mới đã cam kết bơm thêm hơn 60 triệu USD vốn mới, tạo đà cho sự phục hồi của thương hiệu hải sản gần 60 năm tuổi này.
Thương hiệu mỹ phẩm The Body Shop
Thương hiệu mỹ phẩm The Body Shop (TBS), từng là biểu tượng của ngành mỹ phẩm nếu nhắc đến đạo đức – trách nhiệm xã hội, đã liên tiếp công bố phá sản tại nhiều thị trường lớn trong năm 2024, chỉ vài tháng sau khi được Aurelius – quỹ đầu tư tư nhân Đức tiếp quản.
Tháng 2/2024, TBS nộp đơn xin phá sản tại Anh, đe dọa hơn 2.200 việc làm sau bốn quý doanh số sụt giảm liên tiếp. Một tháng sau, tập đoàn này tiếp tục nộp đơn phá sản theo Chương 7 tại Mỹ và Canada, dẫn đến việc đóng cửa toàn bộ chuỗi cửa hàng tại Mỹ, 33/105 cửa hàng tại Canada và 75/198 cửa hàng tại Anh.
Trong khi đó, chi nhánh The Body Shop Việt Nam thông báo vẫn hoạt động bình thường và không chịu ảnh hưởng từ làn sóng tái cấu trúc toàn cầu.
Tại thị trường Úc – New Zealand, nơi TBS vận hành gần 120 cửa hàng, tương lai của thương hiệu này đang bấp bênh do gánh nặng nợ nần và nguồn vốn bị cắt giảm. Đến tháng 11/2024, làn sóng phá sản lan đến Hà Lan.
Được thành lập năm 1976 bởi nhà hoạt động vì quyền động vật Anita Roddick, The Body Shop từng là người tiên phong trong lĩnh vực mỹ phẩm có đạo đức. Tuy nhiên, thương hiệu này dần đánh mất bản sắc sau khi lần lượt được L’Oreál và Natura & Co mua lại – hai tập đoàn có hoạt động thử nghiệm sản phẩm trên động vật, trái ngược hoàn toàn với triết lý kinh doanh ban đầu của TBS.
Tháng 11/2023, Natura & Co bán lại TBS cho Aurelius sau nhiều nỗ lực bất thành trong việc phục hồi thương hiệu. Việc liên tục thay đổi chủ sở hữu và xa rời các giá trị cốt lõi được cho là nguyên nhân chính dẫn đến tình trạng khó khăn tài chính hiện tại của công ty.
Hãng hàng không giá rẻ Spirit Airlines
Spirit Airlines đã chính thức nộp đơn xin bảo hộ phá sản theo Chương 11 vào tháng 11/2024 sau những nỗ lực đàm phán với các chủ trái phiếu không thành công.
Tình hình tài chính của hãng bay này đã trở nên nghiêm trọng khi thua lỗ hơn 2,5 tỷ USD kể từ đầu năm 2020. Thêm vào đó, Spirit Airlines còn phải đối mặt với gánh nặng từ các khoản nợ đến hạn lên tới hơn 1 tỷ USD trong giai đoạn 2025-2026.
Mặc dù đang trong quá trình xin bảo hộ phá sản, hãng hàng không này cam kết duy trì hoạt động bình thường, đảm bảo quyền lợi cho hành khách và nhân viên.
Spirit Airlines, hãng bay có mức giá cơ bản thấp nhất nước Mỹ, đã đạt được thỏa thuận quan trọng với các chủ nợ trong nỗ lực vượt qua giai đoạn khủng hoảng tài chính. Theo đó, các chủ trái phiếu cam kết bơm thêm 350 triệu USD vốn chủ sở hữu và chuyển đổi 795 triệu USD nợ thành cổ phần. Cùng với khoản vay mở rộng 300 triệu USD, gói giải cứu này được kỳ vọng sẽ giúp hãng bay hoàn tất quá trình tái cơ cấu.
Với đội ngũ gần 13.000 nhân viên chính thức và 8.000 nhân viên thời vụ, Spirit đang gánh khoản nợ lớn, trong đó Bộ Tài chính Mỹ là chủ nợ lớn thứ hai với 136 triệu USD từ các khoản vay không có tài sản đảm bảo.
Trước khi đi đến quyết định xin phá sản, Spirit đã hai lần tìm kiếm cơ hội sáp nhập – một lần với Frontier Airlines và một lần với JetBlue Airways. Tuy nhiên, thương vụ với JetBlue, dù đã đưa ra mức giá hấp dẫn hơn Frontier, cuối cùng đã bị Tòa án liên bang ngăn chặn vì lo ngại tạo thế độc quyền.
Hãng đồ nhựa gia dụng Tupperware
Thương hiệu đồ gia dụng từng là biểu tượng của nước Mỹ, đã chính thức nộp đơn xin bảo hộ phá sản theo Chương 11 vào tháng 9/2024 sau thời gian dài đối mặt với khủng hoảng tài chính.
Theo hồ sơ tòa án, Tupperware đang gánh khoản nợ khổng lồ 812 triệu USD. Đáng chú ý, phần lớn số nợ này đã được các nhà đầu tư mua lại với mức chiết khấu đáng kể vào tháng 7/2024. Những chủ nợ mới này sau đó đã tìm cách tịch thu tài sản của Tupperware, bao gồm cả tài sản trí tuệ và thương hiệu, buộc công ty phải tìm đến phương án bảo hộ phá sản.
“Trong vài năm qua, tình hình tài chính của công ty đã bị ảnh hưởng nghiêm trọng bởi môi trường kinh tế vĩ mô đầy thách thức”, bà Laurie Ann Goldman, Chủ tịch kiêm Giám đốc điều hành Tupperware chia sẻ.
Tupperware hiện ước tính sở hữu tài sản từ 500 triệu đến 1 tỷ USD, trong khi gánh nặng nợ phải trả lên tới 1-10 tỷ USD. Công ty cho biết số lượng chủ nợ dao động từ 50.001 đến 100.000 người.
Trong nhiều năm qua, Tupperware đã nỗ lực xoay chuyển tình hình kinh doanh sau khi doanh số bán hàng liên tục sụt giảm qua nhiều quý. Tuy nhiên, các yếu tố như chi phí nhân công, vận chuyển và nguyên liệu thô – đặc biệt là hạt nhựa – tăng vọt sau đại dịch đã tạo thêm áp lực nặng nề.
Đáng chú ý, phương thức bán hàng trực tiếp từng là biểu tượng của thương hiệu này giờ không còn phù hợp, nhất là sau đại dịch Covid-19. Trong khi đó, chiến lược chuyển đổi sang kênh bán hàng trực tuyến lại được triển khai chậm trễ và thiếu hiệu quả, càng khiến tình hình thêm khó khăn.
Theo Business Insider, Quartz
