Sáng 11-11, Quốc hội (QH) khóa XV bắt đầu phiên chất vấn và trả lời chất vấn tại kỳ họp thứ 8 đối với Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Việt Nam (NHNN) Nguyễn Thị Hồng.

Không chủ quan với lạm phát

Trả lời đại biểu (ĐB) Nguyễn Văn Thi (đoàn Bắc Giang) về mục tiêu tăng trưởng kinh tế 7%-7,5% có ảnh hưởng đến chính sách tiền tệ hay không? Thống đốc NHNN Nguyễn Thị Hồng nhấn mạnh việc điều hành chính sách tiền tệ với mục tiêu là góp phần ổn định giá trị đồng tiền. Biểu hiện của chính sách này thể hiện qua chỉ tiêu lạm phát. Vì vậy, khi thực hiện chính sách tiền tệ, NHNN hướng đến bảo đảm mục tiêu kiểm soát lạm phát. Còn mục tiêu về tăng trưởng kinh tế, bà cho biết cũng là một trong những cơ sở để đưa ra mục tiêu về tăng trưởng tín dụng đầu năm và chỉ tiêu này sẽ được điều hành, có điều chỉnh tùy theo thực tế. “Khi đặt ra mục tiêu tăng trưởng kinh tế, đương nhiên phải có sự phối hợp giữa các chính sách tiền tệ, tài khóa và chính sách kinh tế vĩ mô khác như đầu tư, thương mại” – Thống đốc nói.

Trong quá trình triển khai, việc điều hành về lãi suất, tín dụng và công vụ khác cũng được NHNN theo dõi. Nếu thực hiện được mục tiêu kiểm soát lạm phát như QH đề ra thì NHNN sẵn sàng có giải pháp hỗ trợ tăng trưởng kinh tế như đã làm thời gian qua. Cụ thể là gói cho vay 145.000 tỉ đồng hỗ trợ người thu nhập thấp mua nhà; hỗ trợ 60.000 tỉ đồng cho ngành thủy sản… “Tuy nhiên, không được chủ quan với lạm phát. Lạm phát quay trở lại, chúng tôi sẽ điều chỉnh để kiểm soát lạm phát và ổn định kinh tế vĩ mô” – Thống đốc NHNN cảnh báo.

Theo bà Nguyễn Thị Hồng, Việt Nam ưu tiên tăng trưởng kinh tế nên chính sách tài khóa mở rộng sẽ có trọng tâm, trọng điểm. Hiện chỉ số nợ nước ngoài, nợ công, thâm hụt ngân sách dưới ngưỡng cho phép khá nhiều. Chính phủ đã chỉ đạo nghiên cứu mở rộng chính sách tài khóa hợp lý để tránh phụ thuộc quá nhiều vào chính sách tiền tệ. Bởi tăng trưởng kinh tế phụ thuộc quá nhiều vào chính sách tiền tệ sẽ tiềm ẩn rủi ro với các ngân hàng.

ĐB Nguyễn Thị Việt Nga (đoàn Hải Dương) nói tình hình sản xuất – kinh doanh của các doanh nghiệp (DN) rất khó khăn, số DN rút khỏi thị trường tăng 21%. “Thời gian tới, NHNN sẽ tham mưu cho Chính phủ giải pháp thiết thực gì về tín dụng, vốn để DN sản xuất – kinh doanh, đáp ứng mục tiêu phát triển?” – ĐB Nga chất vấn.

Thống đốc NHNN cho rằng Việt Nam có đặc thù nhu cầu đầu tư cho sản xuất – kinh doanh phụ thuộc rất lớn vào vốn, tín dụng của ngân hàng. Chỉ số dư nợ tín dụng trên GDP hiện nay đã hơn 120% nên NHNN phải hết sức cân nhắc khi điều hành về tín dụng. Để giải quyết vốn, NHNN đã tham mưu Chính phủ tăng cường vốn cho DN và người dân. Về vốn cho sản xuất – kinh doanh, bà cho rằng gồm vốn tự có, vay ngân hàng, thu hút trực tiếp, gián tiếp nước ngoài hoặc vay nợ. Nếu DN có khả năng tự vay tự trả vốn nước ngoài cũng có khuôn khổ pháp lý quy định. Thống đốc đề nghị DN và người dân cân nhắc để tìm nguồn vốn phù hợp và quan trọng nhất là có khả năng trả nợ.

“Để DN và người dân có khả năng trả nợ, họ phải có dự án kinh doanh, phương án khả thi, đòi hỏi hỗ trợ, giải pháp từ nhiều bộ, ngành liên quan. NHNN sẽ cố gắng thực hiện giải pháp hỗ trợ tín dụng nhưng vẫn kiểm soát lạm phát” – Thống đốc nói.

Còn dư địa cho vay bất động sản?

Trả lời câu hỏi của ĐB Đỗ Huy Khánh (đoàn Đồng Nai) về việc liệu có còn dư địa cho vay bất động sản (BĐS) hay không, Thống đốc NHNN cho biết dư nợ tín dụng đối với BĐS tại Việt Nam hiện nay chiếm khoảng 20%-21% tổng dư nợ toàn nền kinh tế. Việc các tổ chức tín dụng cấp tín dụng vào lĩnh vực nào, tỉ lệ bao nhiêu tùy thuộc vào quyết định của tổ chức tín dụng đó, trên cơ sở phụ thuộc vào nguồn vốn mà tổ chức tín dụng huy động.

“Toàn hệ thống Việt Nam có 80% là huy động ngắn hạn, nên khả năng cho vay tiếp tục của thị trường BĐS phải bảo đảm nguyên tắc hoạt động, bảo đảm an toàn. Do đó khó có thể nói dư địa, mà mỗi tổ chức tín dụng phải an toàn và cả hệ thống phải an toàn” – Thống đốc nói và khẳng định không có quy định cấm cho vay BĐS.

Còn ĐB Hồ Thị Minh (đoàn Quảng Trị) nêu vấn đề một số ngân hàng “chạy sô” tăng trưởng tín dụng cũng như khi cấp tín dụng tăng trưởng BĐS có thể tiềm ẩn rủi ro. Thống đốc nhấn mạnh mục tiêu điều hành của NHNN là làm sao vừa kiểm soát lạm phát, ổn định kinh tế vĩ mô nhưng vừa phải bảo đảm an toàn của hệ thống ngân hàng. An toàn của hệ thống ngân hàng cần đặt lên trên hết và trước hết, bởi nếu hệ thống tín dụng tiềm ẩn rủi ro sẽ có hệ lụy rất lớn với nền kinh tế” – Thống đốc phân tích.

Vì vậy, NHNN sử dụng công cụ là hạn mức tín dụng, thực hiện từ năm 2011 đến nay. Đặc thù của Việt Nam là vốn dựa vào hệ thống ngân hàng rất nhiều, nên có thời kỳ, tăng trưởng tín dụng đạt hơn 30%, có những năm tăng hơn 50%, gây ra hệ lụy và rủi ro với hệ thống ngân hàng. Đơn cử có ngân hàng huy động vốn ngắn hạn nhưng lại cho vay trung và dài hạn. NHNN đã áp dụng hạn mức tín dụng, dựa trên xếp hạng các ngân hàng và khả năng mở rộng của họ, đồng thời cũng thường xuyên cảnh báo các ngân hàng tăng trưởng tín dụng cao, tiềm ẩn rủi ro. “NHNN quy định các ngân hàng không được cho vay quá 30% vốn ngắn hạn với các khoản vay trung và dài hạn để giảm rủi ro cho hệ thống”.

Thống đốc Nguyễn Thị Hồng cũng nói mục tiêu chính sách tiền tệ là góp phần kiểm soát lạm phát, ổn định kinh tế vĩ mô, thị trường tiền tệ và ngoại hối. Việc có tiếp tục giảm lãi suất hay không phụ thuộc vào diễn biến kinh tế trong nước và thế giới, thanh khoản, tình trạng hệ thống ngân hàng. Thời gian vừa qua, chúng ta đã giảm mặt bằng lãi suất khá nhiều so với các nước.

ĐB Nguyễn Quốc Hận (đoàn Cà Mau) đặt câu hỏi về các giải pháp của NHNN để đẩy nhanh tiến độ giải ngân của chương trình tín dụng cho vay nhà ở xã hội, nhà ở công nhân, cải tạo xây dựng lại chung cư theo Nghị quyết 33 của Chính phủ? Thống đốc cho biết việc giải ngân vốn đang thấp do phụ thuộc các địa phương phải công bố các dự án đủ điều kiện tham gia chương trình này theo hướng dẫn của Bộ Xây dựng và khách hàng vay vốn phải bảo đảm điều kiện để được vay. Bên cạnh đó, trong bối cảnh hậu dịch COVID-19, người bình thường đã rất khó khăn, huống chi người có thu nhập thấp và công nhân, nên họ không thể đi vay để sở hữu nhà. Bà Nguyễn Thị Hồng đề nghị Bộ Xây dựng và các địa phương cần xem xét, đánh giá xem nhu cầu sở hữu nhà ở hay nhu cầu thuê của người có thu nhập thấp để đưa ra giải pháp phù hợp.