Mạc Ngôn – nhà văn nổi tiếng của Trung Quốc từng đạt giải Nobel Văn học đã kể lại một kỷ niệm thời thơ ấu mà ông luôn ghi nhớ. Ngày ấy, khi còn là một cậu bé ở vùng quê Sơn Đông, ông từng giúp mẹ mang rau ra chợ bán.

Vì còn nhỏ, chưa hiểu rõ giá cả, ông đã bán rau với giá cao hơn so với mức mẹ thường bán cho khách. Đây không phải hành động cố ý lừa gạt, nhưng ở làng quê, việc bán mắc hơn giá chung vẫn dễ khiến người mua cảm thấy không hài lòng.

Khi trở về nhà, mẹ ông biết chuyện. Bà không la mắng hay trách phạt. Thay vào đó, bà chỉ nói một câu ngắn gọn: “Con làm mẹ mất mặt”.

Chỉ với một câu nói, không kèm theo bất kỳ lời giải thích hay giận dữ nào, nhưng Mạc Ngôn đã cảm nhận rõ ràng ý nghĩa của nó. Ông hiểu rằng mẹ muốn nhắc đến lòng tự trọng và sự trung thực, những giá trị quan trọng hơn cả tiền bạc.

Bài học từ câu chuyện tuổi thơ của Mạc Ngôn

Câu chuyện “bán mắc tiền rau” tưởng nhỏ bé nhưng lại chứa đựng bài học lớn về cách ứng xử và nhân cách. Điều đặc biệt nằm ở chỗ, người mẹ không chọn con đường giáo dục bằng quát mắng hay hình phạt. Thay vào đó, bà dùng một câu nói ngắn gọn nhưng đầy sức nặng để con tự suy nghĩ về hành vi của mình.

Lòng tự trọng, như cách mẹ Mạc Ngôn thể hiện, không chỉ là niềm kiêu hãnh cá nhân mà còn là việc giữ gìn danh dự của gia đình và sự tin cậy trong cộng đồng. Ở một ngôi làng nhỏ, nơi mọi người biết rõ nhau, sự trung thực là sợi dây gắn kết các mối quan hệ. Chỉ một lần bị nghi ngờ, uy tín có thể mất đi và rất khó lấy lại.

Bài học về sự trung thực mà Mạc Ngôn nhận được từ mẹ đã theo ông suốt cuộc đời. Khi trở thành nhà văn, ông vẫn nhắc lại câu chuyện này như một minh chứng cho ảnh hưởng sâu sắc của tuổi thơ đối với nhân cách và suy nghĩ của con người.

Điều đáng chú ý là cách mẹ ông truyền đạt bài học. Sự thất vọng được thể hiện nhẹ nhàng nhưng đủ sâu để khiến đứa trẻ nhận ra tầm quan trọng của hành vi. Trẻ con có thể quên nhanh một lời mắng, nhưng sẽ nhớ rất lâu cảm giác khiến người mình yêu thương thất vọng.

Câu chuyện này cũng là một thông điệp cho các bậc cha mẹ: Giáo dục không nhất thiết phải gắn với sự áp đặt hay trừng phạt. Đôi khi, một lời nhắc khéo hoặc một câu nói ngắn gọn lại có sức tác động sâu xa hơn nhiều, bởi nó buộc trẻ phải tự đối diện và tự điều chỉnh.

Những năm tháng khó khăn đã giúp Mạc Ngôn hiểu rằng trải nghiệm khắc nghiệt có thể rèn luyện ý chí, nhưng nếu được lựa chọn, ông vẫn muốn con cái mình có một tuổi thơ hạnh phúc. Và một tuổi thơ hạnh phúc, theo ông, vẫn cần được nuôi dưỡng trên nền tảng của sự trung thực và lòng tự trọng.