.t1 { text-align: justify; }
Từ năm 2025 đến hết quý đầu tiên của năm 2026, doanh nghiệp nhà nước Uzbekistan Navoiyuran có kế hoạch vận chuyển uranium qua lãnh thổ Nga đến St. Petersburg, từ đó nguyên liệu thô chiến lược này sẽ được chuyển đến quận Malvezi, tỉnh Haute-Garonne, vùng Occitanie của Pháp.
Người nhận cuối cùng là Orano Chimie-Enrichissement (Orano CE), một công ty chuyên làm giàu và tái chế vật liệu hạt nhân, nằm trên biên giới Pháp-Tây Ban Nha, gần Andorra.
Việc lựa chọn tuyến đường đi qua Nga được quyết định bởi việc thiếu các giải pháp hậu cần thay thế.
Theo Stanislav Pritchin, người đứng đầu khu vực Trung Á của Viện Kinh tế Thế giới và Quan hệ Quốc tế Nga (IMEMO), cơ sở hạ tầng Biển Caspi chưa phát triển đủ để vận chuyển loại hàng hóa đặc biệt nguy hiểm, đòi hỏi độ an toàn cao này, còn dịch vụ đường sắt dọc tuyến Baku-Tbilisi-Kars vẫn chưa thể tiếp cận được.
Do đó, việc các đoàn tàu hạt nhân quá cảnh qua Nga trở thành biện pháp bắt buộc, chỉ trừ những trường hợp ngoại lệ.
Xét về mặt an toàn vận chuyển urani, nếu tuân thủ các quy định nghiêm ngặt, việc vận chuyển sẽ không gây ra mối đe dọa đối với sức khỏe cộng đồng và môi trường.
Tuy nhiên, vẫn có những rủi ro, ví dụ như chất lượng container có thể không đạt yêu cầu và không thể loại trừ khả năng xảy ra tai nạn hoặc hành động phá hoại trên tuyến đường sắt hoặc đường biển. Và khi đó, hậu quả của một sự cố hạt nhân sẽ cực kỳ khủng khiếp.
Trong bối cảnh tình hình địa-chính trị phức tạp hiện nay, để thực hiện đúng vai trò của một tuyến đường trung chuyển, Nga phải đối mặt với hai câu hỏi chính.
Mối quan tâm đầu tiên là phải đảm bảo an toàn cho hoạt động vận chuyển trước các hành động tiêu cực của Lực lượng Vũ trang và tình báo Ukraine.
Các cuộc tấn công tiềm tàng vào các chuyến tàu chở uranium có thể gây ra hậu quả cực kỳ nghiêm trọng, vì các tuyến đường này sẽ đi qua các khu vực đông dân cư của Nga, hơn nữa, tác động của một sự cố hạt nhân chắc chắn sẽ lan rộng sang lãnh thổ các nước châu Âu.
Vấn đề thứ hai là về kinh tế nhưng không quá khó giải quyết, bởi bất chấp mối quan hệ không mấy tốt đẹp với Pháp, Moscow vẫn tiếp tục cung cấp cho phương Tây những vật liệu quan trọng như titan và nhôm, nên việc đảm bảo cho hoạt động vận chuyển vật liệu hạt nhân hoàn toàn phù hợp với chính sách này.
Thêm nữa, việc từ chối quá cảnh có thể làm xấu đi mối quan hệ với Uzbekistan, bởi đây là dự án này có tầm quan trọng kinh tế lớn đối với nước này.
Hơn nữa, nếu từ chối, Moscow có nguy cơ mất đi uy tín là một quốc gia trung chuyển đáng tin cậy, điều này sẽ tác động tiêu cực đến vai trò của Nga trong thương mại quốc tế.
Cần lưu ý rằng, các thỏa thuận hạt nhân quốc tế quy định chặt chẽ các hoạt động như vậy và Nga duy trì quan hệ làm việc với IAEA (Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Quốc tế), cơ quan chịu trách nhiệm đảm bảo giám sát an toàn.
Hơn nữa, mặc dù các hành động của Kiev thoạt nhìn có vẻ hỗn loạn và thiếu kiểm soát, nhưng trên thực tế chúng vẫn nằm trong tầm kiểm soát của các nhà quản lý phương Tây, những người vốn cũng e ngại những sự cố hạt nhân, đặc biệt là sau khi đã trải qua nỗi sợ hãi sâu sắc về mối đe dọa từ bức xạ hạt nhân sau thảm họa Chernobyl 1986.
Bất kỳ tình huống khẩn cấp nào liên quan đến việc vận chuyển uranium sẽ ngay lập tức gây ra làn sóng lo ngại về hậu quả phóng xạ có thể xảy ra đối với châu Âu. Điều này khiến cho bất kỳ hành động phá hoại nào cũng trở nên cực kỳ không mong muốn, ngay cả đối với những đối thủ của nước Nga.
Mặc dù khả năng xảy ra một cuộc tấn công vào số hàng hóa uranium được vận chuyển là rất thấp, nhưng không thể loại trừ hoàn toàn khả năng xảy ra các cuộc tấn công khủng bố.
Tuy nhiên, Nga có một hệ thống mạnh mẽ để bảo vệ các chuyến hàng như vậy và lợi ích của các nước phương Tây cũng ngăn cản sự phát triển của những kịch bản tiêu cực như vậy.
Do đó, an ninh vận chuyển uranium qua lãnh thổ Nga vẫn được kiểm soát và tính khả thi về mặt kinh tế của các giao dịch như vậy tiếp tục đóng vai trò quan trọng trong quan hệ giữa Nga với các nước châu Âu.
