Cuộc đối đầu giữa “Bộ trưởng” Elon Musk và Chủ tịch Cục dự trữ liên bang Mỹ (FED) Jerome Powell đang khiến thị trường chao đảo.

Hãng tin CNBC cho hay chỉ số Dow Jones trong phiên 14/11/2024 đã giảm 207 điểm, tương đương 0,47% trong khi S&P 500 mất 0,6%. Chỉ số Nasdaq cũng giảm 0,64%.

Tương tự, thị trường tiền số cũng chững lại sau khi Bitcoin loay hoay tìm cách phá ngưỡng 93.000 USD. Sau khi lập kỷ lục mới, giá Bitcoin đã giảm nhẹ trước thông tin FED có thể sẽ chưa hạ lãi suất sớm.

Cụ thể, CNBC cho hay Chủ tịch FED Jerome Powell thừa nhận tốc độ tăng trưởng mạnh của kinh tế Mỹ sẽ cho phép các nhà hoạch định chính sách có thời gian để quyết định hạ lãi suất ở mức nào và nhanh như thế nào.

“Nền kinh tế không gửi bất kỳ tín hiệu nào cho thấy chúng ta cần phải vội vàng hạ lãi suất. Sức mạnh mà chúng ta đang thấy trong nền kinh tế hiện nay cho chúng ta khả năng đưa ra quyết định một cách thận trọng”, Chủ tịch Powell nói.

Điều trớ trêu là tuyên bố này được đưa ra trong bối cảnh “Bộ trưởng” Elon Musk của Bộ hiệu quả chính phủ Mỹ (DOGE) ám chỉ việc xóa bỏ FED nhằm đưa quyền kiểm soát nguồn cung tiền USD về tay Tổng thống.

Đáp trả, Chủ tịch Powell đã trả lời một phóng viên ngày 2/11 về việc liệu ông có từ chức nếu bị ông Donald Trump yêu cầu hay không rằng: “Không. Việc này không được pháp luật cho phép”.

Năm 2017, chính ông Donald Trump khi đó còn là Tổng thống đã bổ nhiệm ông Powell vào vị trí lãnh đạo FED. Tuy nhiên trong nhiệm kỳ đầu tiên, cũng chính ông Donald Trump là người không ngừng chỉ trích ông Powell vì cho rằng FED không nới lỏng chính sách tiền tệ đủ nhanh.

Trong một cuộc trả lời phỏng vấn vào tháng 10/2024, ông Donald Trump cho rằng Tổng thống nên được quyền tham gia vào các quyết định lãi suất: “Tôi không cho là tôi nên được ra lệnh về lãi suất, nhưng tôi nghĩ tôi có quyền đưa ra các bình luận về việc lãi suất nên tăng hay giảm”.

Tốt nhất thế giới

Theo Chủ tịch Powell, tăng trưởng kinh tế Mỹ hiện “tốt hơn bất kỳ nền kinh tế nào trên thế giới”.

Cụ thể, ông Powell cho rằng thị trường lao động đang duy trì tốt mặc dù tăng trưởng việc làm không đạt kỳ vọng. Nhà lãnh đạo của FED cho rằng dù tỷ lệ thất nghiệp Mỹ có tăng nhưng đã ổn định trong thời gian gần đây và vẫn ở mức thấp theo tiêu chuẩn lịch sử.

Về lạm phát, FED kỳ vọng tỷ lệ này sẽ quay trở lại mức mục tiêu 2% nhưng dữ liệu lạm phát tuần này cho thấy giá tiêu dùng và giá sản xuất đều tăng nhẹ với lãi suất 12 tháng đang xa dần so với mức mục tiêu 2% của FED.

Ngay lập tức, quan điểm thận trọng của FED đã khiến các nhà giao dịch hạ kỳ vọng về khả năng giảm lãi suất trong tháng 12/2024, qua đó ảnh hưởng đến thị trường chứng khoán lẫn tiền số.

Chính điều này càng làm gia tăng căng thẳng giữa ông Donald Trump, tỷ phú Elon Musk và FED. Trong khi ông Donald Trump cho rằng FED đang chưa hạ lãi suất đủ nhanh và gây cản trở cho các chính sách của mình thì phía Chủ tịch Powell lại muốn “cân nhắc kỹ lưỡng” trước khi đưa ra quyết định.

Bên cạnh đó, việc FED cung tiền cho nền kinh tế bằng việc mua trái phiếu chính phủ cũng được cho là quyền lực quá lớn gây ảnh hưởng đến Tổng thống Mỹ, khiến những người ủng hộ ông Donald Trump như tỷ phú Elon Musk cảm thấy bất bình.

Xin được nhắc lại rằng FED ngoài nhiệm vụ cung tiền thì còn có nhiệm vụ điều chỉnh lãi suất để duy trì ổn định giá cả, tối đa hóa việc làm cũng như tác động sâu rộng đến nền kinh tế Mỹ. Nhiệm vụ của FED giúp nền kinh tế Mỹ phát triển ổn định và tránh các biến động, nhưng chúng đôi khi khiến chính phủ Mỹ “bực mình” do đi ngược lại hoặc cản trở các chính sách từ Nhà Trắng.

Về lý thuyết, nhiều chuyên gia cho rằng nếu FED trở thành một cơ quan chính phủ thì lãi suất có thể bị chi phối bởi các mục tiêu ngắn hạn của Nhà Trắng và gây bất ổn cho nền kinh tế về dài hạn.

Bởi vậy FED đã trở thành một tổ chức độc lập với chính phủ Mỹ suốt 70 năm và việc tỷ phú Elon Musk hay ông Donald Trump muốn thay đổi luật pháp là điều không hề dễ dàng.

Đối đầu

Quay trở lại với câu chuyện đối đầu, mọi việc bắt đầu từ khi tỷ phú Elon Musk đăng tải trên Twitter-X bài viết của Thượng nghị sĩ Cộng hòa Mike Lee với biểu tượng “100%” về việc loại bỏ FED.

Theo nghị sĩ Mike Lee, việc FED không phải là cơ quan chính phủ và không thuộc về quyền kiểm soát của Tổng thống Mỹ nhưng lại nắm giữ quyền lực quá lớn trong nền kinh tế là đi ngược lại Hiến pháp. Đây cũng là lý do nhiều chính trị gia Đảng Cộng hòa muốn giải thể FED để đưa nguồn cung tiền USD về tay Tổng thống Mỹ.

Động thái này của Elon Musk là một cú tát với FED khi tổ chức này giữ sự độc lập của mình trong suốt thời gian dài và có sự tự chủ nhất định khi điều hành nền kinh tế Mỹ.

Tuy nhiên trong cuộc vận động tranh cử, ông Donald Trump đã từng cam kết sẽ hạ lãi suất xuống mức thấp nhưng bản thân ông lại không thể tác động vào quyết định của FED. Chính điều này đã khiến căng thẳng 2 bên leo thang.

Theo FED, nếu Tổng thống ép họ giảm lãi suất thì có thể khiến lạm phát tăng mạnh trở lại, đi ngược lại mục tiêu bình ổn giá mà họ đang theo đuổi. Các lãnh đạo của FED tin rằng họ cần thiết đưa ra những quyết định không được lòng cử tri để đảm bảo lợi ích kinh tế lâu dài.

Bất chấp quan điểm ai đúng ai sai, việc ông Donald Trump, tỷ phú Elon Musk và FED đối đầu về quan điểm lãi suất đang ảnh hưởng đến thị trường. Sau đợt thăng hoa nhờ chiến thắng của ông Donald Trump, các chuyên gia đang theo dõi liệu FED có chịu khuất phục tuân theo các chính sách kinh tế mới hay sẽ giải quyết như thế nào.

*Nguồn: CNBC, BI