Một báo cáo mới của Tổ chức Giáo dục, Khoa học và Văn hóa Liên hợp quốc (UNESCO) cho biết, tốc độ tan chảy sông băng hiện nay đang đe dọa đến nguồn lương thực và nước sinh hoạt của khoảng 2 tỷ người trên toàn thế giới, đặc biệt tại các khu vực miền núi và phụ thuộc vào băng tuyết.
Theo báo cáo phát triển tài nguyên nước thế giới 2025 của UNESCO, khoảng hai phần ba diện tích nông nghiệp sử dụng tưới tiêu toàn cầu có thể bị ảnh hưởng bởi tình trạng giảm tuyết rơi và sông băng rút đi tại các khu vực núi cao. Hơn 1 tỷ người hiện đang sinh sống tại các vùng núi, trong đó có tới một nửa tại các nước đang phát triển đang phải đối mặt với tình trạng mất an ninh lương thực, và xu hướng này sẽ ngày càng trầm trọng hơn.
Tình trạng này không chỉ giới hạn ở các nước đang phát triển. Tại Mỹ, lưu vực sông Colorado đã trải qua hạn hán kéo dài từ năm 2000. Nhiệt độ tăng cao khiến lượng mưa rơi dưới dạng nước thay vì tuyết, làm giảm khả năng tích trữ nước và khiến hạn hán thêm nghiêm trọng.
Bà Audrey Azoulay, Tổng Giám đốc UNESCO, nhấn mạnh: “Dù sống ở đâu, tất cả chúng ta đều phụ thuộc phần nào vào các dãy núi và sông băng, những ‘tháp nước’ tự nhiên đang đối mặt với nguy hiểm cận kề. Báo cáo này cho thấy sự cấp thiết của hành động khẩn cấp”.
Tổ chức Khí tượng Thế giới (WMO) cũng xác nhận tốc độ tan băng hiện nay là tồi tệ nhất từng được ghi nhận. Trong ba năm qua, thế giới đã chứng kiến mức suy giảm khối lượng sông băng lớn nhất lịch sử, với các khu vực chịu ảnh hưởng nặng nề gồm Na Uy, Thụy Điển, Svalbard và dãy Andes nhiệt đới.
Khách du lịch đi bộ trên sông băng Perito Moreno tại Công viên quốc gia Los Glaciares, gần El Calafate, Argentina. (Ảnh: AP)
Tại Đông Phi, có nơi đã mất 80% lượng băng, trong khi khu vực Andes đã chứng kiến từ 30% – 50% sông băng tan chảy kể từ năm 1998. Ở châu Âu, các sông băng tại dãy Alps và Pyrenees đã thu hẹp khoảng 40% trong cùng giai đoạn.
Ông Abou Amani, Giám đốc khoa học nước của UNESCO, cảnh báo việc mất đi lớp băng phản xạ ánh sáng Mặt trời sẽ khiến mặt đất hấp thụ nhiệt nhiều hơn, tác động tiêu cực đến hệ thống khí hậu toàn cầu. Ngoài ra, sự tan chảy nhanh của các sông băng cũng làm gia tăng nguy cơ lở tuyết, lũ đột ngột tại các thung lũng, cũng như giải phóng khí methane từ tầng đất đóng băng vĩnh cửu.
Một nghiên cứu khác công bố trên tạp chí Nature tháng trước dự báo nếu hiện tượng nóng lên toàn cầu không được ngăn chặn, một nửa khối lượng sông băng trên toàn thế giới có thể biến mất vào cuối thế kỷ này. Ông Alex Brisbourne, chuyên gia tại Cơ quan Khảo sát Nam Cực Anh, nhấn mạnh: “Sông băng núi là những hồ chứa nước ngọt lớn nhất trên Trái Đất. Nước tan từ băng vào mùa hè là nguồn sống của hàng tỷ người và phục vụ cho sản xuất nông nghiệp quy mô lớn”.
