Theo một báo cáo mới, lượng phát thải khí nhà kính kỷ lục có thể khiến “ngân sách carbon” của Trái đất cạn kiệt chỉ trong ba năm, đẩy hành tinh vượt qua ngưỡng nóng lên 1,5°C (2,6°F). Con số 1,5°C này từ lâu đã được xác định là ngưỡng không thể đảo ngược và là hồi chuông cả thế giới không mong muốn.

Mức nóng lên 2°C (3,6°F) được coi là một ngưỡng quan trọng – nếu vượt quá mức này, khả năng xảy ra các thảm họa khí hậu tàn khốc và không thể đảo ngược sẽ tăng lên, bao gồm các đợt nắng nóng cực độ, hạn hán và sự tan chảy của các dải băng Greenland và Tây Nam Cực.

Theo Hiệp định Paris 2015, gần 200 quốc gia đã cam kết giới hạn mức tăng nhiệt độ toàn cầu ở mức lý tưởng là 1,5°C và an toàn dưới 2°C.

Tuy nhiên, theo một đánh giá mới của hơn 60 nhà khoa học khí hậu hàng đầu thế giới, mục tiêu này đang nhanh chóng nằm ngoài tầm với. Chỉ còn khoảng 143 tỉ tấn (130 tỉ tấn mét) carbon dioxide trước khi chúng ta có thể vượt quá mục tiêu của Hiệp định Paris, trong khi nhân loại đang thải ra hơn 46 tỉ tấn (42 tỉ tấn mét) mỗi năm. Các nhà nghiên cứu đã công bố phát hiện của họ vào ngày 19 tháng 6 trên tạp chí Earth System Science Data.

“Cánh cửa để duy trì dưới 1,5°C đang đóng lại rất nhanh”, đồng tác giả nghiên cứu Joeri Rogelj, giáo sư khoa học và chính sách khí hậu tại Đại học Imperial College London, cho biết. “Sự nóng lên toàn cầu đã và đang ảnh hưởng đến cuộc sống của hàng tỉ người trên khắp thế giới. Mỗi sự gia tăng nhỏ về nhiệt độ đều có ý nghĩa, dẫn đến các hiện tượng thời tiết cực đoan thường xuyên và dữ dội hơn”.

Những cảnh báo về việc Trái đất đang vượt qua giới hạn 1,5°C và những hậu quả thảm khốc sau đó không phải là mới. Năm 2020, Hội đồng liên chính phủ về biến đổi khí hậu (IPCC) của Liên Hợp Quốc ước tính ngân sách khí hậu còn lại của Trái đất là khoảng 550 tỉ tấn (500 tỉ tấn mét).

Tuy nhiên, với lượng phát thải đạt mức kỷ lục trong những năm gần đây và báo cáo tiếp theo của IPCC phải đến năm 2029 mới ra mắt, các nhà khoa học đứng sau nghiên cứu thường niên mới này muốn lấp đầy khoảng trống đó.

Hậu quả có thể rất nghiêm trọng

Phân tích của các nhà khoa học là một cảnh báo rất đáng báo động, với tốc độ nóng lên khoảng 0,27°C (0,49°F) mỗi thập kỷ và thế giới đang ở mức 1,24°C (2,2°F) cao hơn mức trung bình thời kỳ tiền công nghiệp.

Điều này đang khiến lượng nhiệt dư thừa tích tụ với tốc độ nhanh gấp đôi so với những năm 1970 và 1980, và Trái đất đang giữ nhiệt nhanh hơn 25% trong thập kỷ này so với thập kỷ trước. Khoảng 90% lượng nhiệt dư thừa này bị giữ lại trong các đại dương, làm xáo trộn các hệ sinh thái biển, làm tan băng và khiến mực nước biển dâng với tốc độ gấp đôi so với những năm 1990.

“Kể từ năm 1900, mực nước biển trung bình toàn cầu đã tăng khoảng 228 mm. Con số tưởng chừng nhỏ này lại đang có tác động lớn đến các khu vực ven biển thấp, làm cho các cơn bão mạnh hơn và gây ra nhiều xói mòn ven biển hơn, đe dọa con người và các hệ sinh thái ven biển”, đồng tác giả Aimée Slangen, nhà khí hậu học tại Viện Nghiên cứu Biển Hoàng gia NIOZ Hà Lan, cho biết. “Điều đáng lo ngại là chúng ta biết rằng mực nước biển dâng do biến đổi khí hậu tương đối chậm, điều đó có nghĩa là chúng ta đã ‘khóa chặt’ thêm những sự gia tăng nữa trong những năm và thập kỷ tới”.

Hậu quả của sự nóng lên này có khả năng ảnh hưởng nặng nề đến nhân loại, với một nghiên cứu gần đây cho thấy năng suất các loại cây trồng chủ chốt như ngô và lúa mì ở Mỹ, Trung Quốc và Nga có thể giảm tới 40% trước cuối thế kỷ này. Một nghiên cứu khác cho thấy sự gia tăng chưa từng có về mức độ nghiêm trọng của hạn hán toàn cầu đã đang diễn ra, với 30% diện tích đất liền của Trái đất trải qua hạn hán từ vừa đến cực đoan vào năm 2022.

Tuy nhiên, báo cáo cũng nhấn mạnh rằng lượng phát thải khí nhà kính toàn cầu có thể sẽ đạt đỉnh trong thập kỷ này trước khi giảm. Nhưng để điều này xảy ra, chúng ta phải tiếp tục nhanh chóng áp dụng năng lượng gió, năng lượng mặt trời và các nguồn năng lượng sạch khác, đồng thời giảm mạnh lượng khí thải carbon, các tác giả lưu ý.

“Lượng phát thải trong thập kỷ tới sẽ quyết định thời điểm và tốc độ đạt đến mức nóng lên 1,5°C”, Rogelj nói. “Chúng cần phải được giảm nhanh chóng để đáp ứng các mục tiêu khí hậu của Hiệp định Paris”.

Nguồn: Live Science