Công ty chứng khoán Yuanta vừa có báo cáo cập nhật phân tích ngành ngân hàng. Theo đó, trong quý 1 năm 2025, Techcombank (TCB) và Vietcombank (VCB) tiếp tục giữ vững vị trí dẫn đầu trong bảng xếp hạng CAMEL, trong khi Ngân hàng Sài Gòn (SSB) có bước đột phá. Sự cải thiện thứ hạng của SSB chủ yếu đến từ tăng trưởng lợi nhuận nhờ khoản lãi đột biến khi thoái vốn tại PTF, công ty con của SSB trong lĩnh vực tài chính tiêu dùng.

Mô hình CAMEL được xây dựng dựa trên 5 yếu tố Vốn (Capital), Tài sản (Asset), Quản lý (Management), Lợi nhuận (Earnings), và Thanh khoản (Liquidity).

Xu hướng giảm cổ tức

Về nguồn vốn (Capital), Yuanta cho biết nhiều ngân hàng có xu hướng cắt giảm cổ tức và tái khởi động kế hoạch bán vốn. Cụ thể, một số nhà băng đã cắt giảm cổ tức tiền mặt trong năm 2025, như MBB, VPBank (VPB) và Techcombank (TCB). Trong đó, MBB lên kế hoạch mua lại 100 triệu cổ phiếu trong giai đoạn 2025-2026. VPB và TCB sẽ thành lập công ty bảo hiểm nhân thọ, và VPB cũng có mục tiêu thành lập công ty quản lý quỹ, điều này sẽ làm giảm hệ số an toàn vốn của các ngânhàng. Đó có thể cũng là lí do các ngân hàng quyết định giảm chi trả cổ tức bằng tiền mặt để duy trì tỷ lệ an toàn vốn.

Tình hình nợ xấu

Chất lượng tài sản (Asset) được Yuanta dự báo sẽ dần cải thiện theo sự phục hồi của thị trường bất động sản và việc luật hóa Nghị quyết 42. Tuy nhiên, nhóm phân tích lưu ý đến sự tác động của việc áp dụng IFRS và thuế quan của Mỹ.

Chất lượng tài sản các ngân hàng đã suy giảm trong quý 1/2025 khi tỷ lệ nợ xấu (NPL) gia tăng và tỷ lệ bao phủ nợ xấu (LLR) sụt giảm. Dựa trên trao đổi với một số ngân hàng, nguyên nhân NPL tăng lên chủ yếu đến từ việc gia tăng các khoản nợ xấu mới thay vì đến từ các khoản nợ đã được cơ cấu theo Thông tư 02 và bão Yagi. Chỉ số NPL toàn ngành (tổng hợp 28 ngân hàng) tăng 23 điểm cơ bản so với quý trước, lên mức 2,16% trong quý 1/2025, trong khi đó, LLR tiếp tục giảm về mức 80%.

Đáng chú ý, chỉ số LLR đã giảm dưới mức 100% kể từ năm 2023, điều này có thể gây ra áp lực đối với việc trích lập dự phòng, đặc biệt là khi áp dụng chuẩn mực IFRS trong thời gian tới.

Hiệu quả quản lý và tác động của số hóa trong ngành ngân hàng

Đối với yếu tố Hiệu quả quản lí (Management), số hóa đã góp phần giảm chi phí vận hành cho các ngân hàng. Trong quý 1 năm 2025, tỷ lệ chi phí trên thu nhập trung vị (CIR – Cost to Income Ratio, đã điều chỉnh loại bỏ thu nhập ròng khác) của toàn ngành (28 ngân hàng) đạt mức 39%. Tỷ lệ CIR cao cho thấy sự kém hiệu quả trong quản lý và kiểm soát chi phí, đặc biệt, các ngân hàng có CIR trên 50% sẽ đối mặt với nhiều thách thức trong việc cải thiện lợi nhuận.

Nỗ lực đa dạng nguồn thu ngoài lãi

Về lợi nhuận, các ngân hàng đang cố gắng để tăng nguồn thu ngoài lãi. Thu nhập từ phí chỉ chiếm 9% tổng thu nhập hoạt động trong quý 1/2025 (đi ngang so với quý trước nhưng giảm nhẹ so với mức 10% trong quý 1/2024). Tuy nhiên, các ngân hàng đang nỗ lực đa dạng hóa doanh thu ngoài lãi, và nhiều ngân hàng gần đây đã có kế hoạch trở thành tập đoàn tài chính thông qua việc thành lập thêm công ty bảo hiểm và công ty quản lý quỹ để khai thác nguồn thu ngoài lãi, ví dụ điển hình là HDB, MBB, TCB và VPB.

Tuy nhiên, thực tế cho thấy cần phải có thời gian để mở rộng các mảng kinh doanh này,điều này có thể sẽ không thể bù đắp được sự phụ thuộc của các ngân hàng vào thu nhập lãi ròng trong ngắn hạn.Tuy nhiên, theo quan điểm của nhóm phân tích, những thay đổi về mặt chính sách – chẳng hạn như định hướng tổng thể nhằm đa dạng hóa, giảm sự phụ thuộc của nền kinh tế vào vốn ngân hàng – cùng với sự cạnh tranh ngày càng gay gắt trong hoạt động cho vay truyền thống sẽ thúc đẩy các ngân hàng hướng tới các mô hình kinh doanh mang lại đa dạng nguồn thu hơn trong tương lai.

Cuối cùng là yếu tố Thanh khoản, Yuanta cho rằng, NHNN sẽ duy trì chính sách tiền tệ nới lỏng. Hiện Chính phủ kiên định với mục tiêu tăng trưởng GDP đầy tham vọng là 8,0% trong năm 2025, bất chấp bất ổn thị trường như là vấn đề thuế quan của Mỹ. Do đó, nhóm phân tích tin rằng NHNN sẽ tiếp tục duy trì chính sách tiền tệ nới lỏng để hỗ trợ nền kinh tế, đặc biệt là trong bối cảnh đồng USD suy yếu và lạm phát trong nước ở mức thấp (và đang trên đà giảm).Từ đầu năm đến 16/05, NHNN đã bơm 814 nghìn tỷ đồng (~31 tỷ USD) vào hệ thống tài chính thông qua kênh OMO và đã ngưng hút thanh khoản kể từ 24/02/2025.