Một cuộc chiến thương mại thực sự

Tổng thống Donald Trump, chỉ cần một nét bút, có thể đẩy những nước láng giềng của Mỹ vào suy thoái. Ông đã đe dọa sẽ áp thuế 25% đối với tất cả hàng hóa từ Canada và Mexico vào ngày 1/2/2025 với lý do bảo vệ nền kinh tế Mỹ. 

Ngày 26/1, Tổng thống Mỹ Donald Trump tuyên bố sẽ không để Canada “lợi dụng” Mỹ thêm nữa, nhấn mạnh việc ông muốn biến quốc gia láng giềng này thành tiểu bang thứ 51 của Mỹ.

Phát biểu với các phóng viên trên Không lực Một, ông Trump cho biết Canada thậm chí sẽ không tồn tại nếu không có trợ cấp và hợp tác kinh doanh từ Mỹ.

“Canada hoàn toàn phụ thuộc vào chúng tôi, do đó họ nên là một bang của Mỹ”, ông nói. Tổng thống Mỹ cáo buộc Canada “đối xử rất bất công về thương mại”, tuyên bố rằng Mỹ đã mất 250 tỷ USD mỗi năm vào quốc gia láng giềng này do thâm hụt thương mại.

Tuy nhiên, việc tăng thuế đối với Canada và Mexico có nguy cơ gây ra một cuộc chiến thương mại toàn diện bên trong nền kinh tế Bắc Mỹ vốn có mối liên hệ chặt chẽ, nơi các chuỗi cung ứng tinh vi đã xây dựng mối quan hệ chặt chẽ trong nhiều thập kỷ qua, CNN bình luận.

Các nhà kinh tế cho biết, nếu áp dụng thuế quan, nền kinh tế Canada và Mexico sẽ nhanh chóng bị đẩy vào suy thoái và có khả năng làm tăng giá tiêu dùng đối với ô tô, xăng và các mặt hàng nhập khẩu khác của người Mỹ.

“Đây sẽ là một cuộc chiến thương mại thực sự. Bạn sẽ thấy tình trạng mất việc làm và mọi người mất nhà cửa”, Joe Brusuelas, nhà kinh tế trưởng tại RSM, nói.

Khả năng áp thuế chỉ là 20%?

Bất chấp những lời đe dọa của ông Trump, Ngân hàng Goldman Sachs đã nói với khách hàng trong tuần này rằng chỉ có 20% khả năng tổng thống áp dụng mức thuế 25% đối với Canada và Mexico.

“Chúng tôi lưu ý rằng vào năm 2019, ông Trump cũng tuyên bố sẽ áp thuế lên tới 25% đối với Mexico trong vòng 10 ngày nhưng mức thuế này chưa bao giờ được thực hiện”, các nhà kinh tế của Goldman Sachs viết trong báo cáo.

Tương tự như vậy, như Goldman Sachs chỉ ra, ông Trump đã không thực hiện lời đe dọa vào tháng 11/2024 của mình là áp thuế trong Ngày đầu tiên với Canada, Mexico và Trung Quốc.

Hoàn toàn có khả năng ông Trump sẽ không áp thuế đối với Canada và Mexico, đặc biệt là nếu hai nước đồng ý mở các cuộc đàm phán về việc đàm phán lại Hiệp định thương mại Mỹ – Mexico – Canada (USMCA) trong năm nay thay vì năm sau. USMCA thay thế NAFTA trong nhiệm kỳ đầu tiên của Trump, dự kiến ​​sẽ được xem xét lại vào tháng 7/2026.

“Ông Trump có lẽ hy vọng việc trì hoãn 10 ngày sẽ thúc đẩy Mexico và Canada hành động”, Heidi Crebo-Rediker, thành viên cấp cao tại Trung tâm Nghiên cứu Địa kinh tế thuộc Hội đồng Quan hệ Đối ngoại, nhận định.

Thổi bay 200 tỷ USD của Mỹ

Thuế quan 25% đối với tất cả hàng hóa từ Mexico và Canada sẽ xóa sổ 200 tỷ USD khỏi tổng sản phẩm quốc nội (GDP) của Mỹ và 100 tỷ USD khỏi nền kinh tế Canada và làm giảm 2% tốc độ tăng trưởng của Mexico, theo một phân tích gần đây từ Viện Peterson về Kinh tế quốc tế.

“Những mức thuế quan này sẽ gây thiệt hại cho tất cả các nền kinh tế liên quan, bao gồm cả Mỹ”, các nhà nghiên cứu Warwick McKibbin và Marcus Noland của Viện Peterson đã viết trong bài phân tích.

Các nhà nghiên cứu cho biết thiệt hại thực tế có thể còn cao hơn nữa vì mối liên hệ chặt chẽ giữa các quốc gia.

Chăng hạn, giá xe có thể tăng thêm 3.000 USD, theo CNN.

CNN chỉ ra rằng các bộ phận và ô tô được sản xuất tại các nhà máy trải dài khắp Bắc Mỹ. Đôi khi, các bộ phận ô tô phải vượt biên giới nhiều lần trước khi đến được đại lý. Thực sự không có chiếc xe nào là chỉ của riêng Mỹ.

Emmanuel Rosner, nhà phân tích nghiên cứu cấp cao tại Wolfe Research, đã viết trong một báo cáo vào tháng 11 rằng “Áp dụng mức thuế quan lớn như vậy sẽ tàn phá ngành công nghiệp ô tô của Mỹ”.

Người mua ô tô sẽ bị ảnh hưởng trực tiếp, với chi phí trung bình của một chiếc ô tô được mua tại Mỹ tăng khoảng 3.000 USD, theo ước tính của Wolfe Research.

Ngoài ra, các chuyên gia cũng chỉ ra rằng một lời hứa khác của ông Trump có thể bị đe dọa bởi thuế quan: xăng giá rẻ.

Trong chiến dịch tranh cử, ông Trump đã cam kết sẽ đưa giá xăng xuống dưới 2 USD/gallon. Các nhà phân tích cho rằng thuế quan có thể đẩy giá xăng theo hướng ngược lại.

Đó là vì Canada là nguồn cung cấp dầu mỏ nước ngoài lớn nhất của Mỹ. Canada và Mexico cung cấp 71% lượng dầu nhập khẩu của Mỹ vào năm 2023, theo một phân tích mới về các đề xuất thuế quan do Cơ quan Nghiên cứu Quốc hội thực hiện.

Báo cáo này kết luận rằng thuế quan đối với dầu của Canada và Mexico có thể làm tăng giá tiêu dùng của Mỹ với các mặt hàng xăng, dầu diesel và các sản phẩm dầu mỏ khác, đặc biệt là ở những khu vực phụ thuộc nhiều nhất vào dầu thô của Canada.