Nguy cơ báo động từ băng tan

Các chuyên gia về khí hậu cảnh báo rằng cuộc sống của gần 2 tỷ người ở Nam Á đang bị đe dọa khi tuyết và sông băng tan chảy nhanh hơn ở dãy Himalaya, trầm trọng hơn do ô nhiễm carbon đen từ việc đốt sinh khối, nhiên liệu hóa thạch và canh tác không bền vững.

Còn được gọi là bồ hóng, carbon đen làm tối bề mặt tuyết và hấp thụ ánh sáng mặt trời, khiến nó hoạt động như một đèn sưởi và đẩy nhanh quá trình tan chảy. Chất ô nhiễm dạng hạt mịn thường được giải phóng trong quá trình đốt cháy chất hữu cơ như gỗ, tàn dư cây trồng và dầu diesel.

Với trữ lượng băng lớn nhất bên ngoài các vùng cực, dãy Himalaya là nguồn nước chính cho nhiều con sông chảy qua đồng bằng Ấn-Hằng đông dân. Nhưng chức năng quan trọng này đang bị đe dọa do lượng khí thải carbon đen tăng cao và biến đổi khí hậu.

Khi tuyết và sông băng tan chảy quá nhanh, điều này ảnh hưởng trực tiếp đến nguồn nước chính cung cấp cho hàng tỷ người dân ở Nam Á. Ít nước hơn đồng nghĩa với việc các con sông sẽ cạn dần, ảnh hưởng đến nước uống, sinh hoạt hàng ngày và đặc biệt là nông nghiệp. Vùng đồng bằng Ấn-Hằng là vựa lúa lớn nhất thế giới, nhưng nếu không đủ nước tưới tiêu, sản lượng cây trồng sẽ giảm sút nghiêm trọng. Điều này có thể dẫn đến thiếu lương thực, tăng giá thực phẩm, và đẩy hàng triệu người vào cảnh đói nghèo.

Thêm vào đó, việc khan hiếm nước còn có thể gây ra xung đột, căng thẳng địa chính trị giữa các quốc gia và khu vực sử dụng chung nguồn nước này. Tóm lại, cuộc sống của gần 2 tỷ người sẽ trở nên khó khăn hơn, từ miếng ăn, nước uống đến sự ổn định xã hội.

Theo báo cáo của tổ chức nghiên cứu Climate Trends có trụ sở tại Delhi công bố ngày 30/5, nhiệt độ bề mặt tuyết trung bình ở các đỉnh núi Himalaya đã tăng hơn 4 độ C, trong đó carbon đen là tác nhân chính. Báo cáo cảnh báo rằng tác động của những khí thải này trở nên tồi tệ hơn do nạn phá rừng, đốt mùa màng và quản lý đất đai kém.

Theo báo cáo, hơn 40% lượng khí thải carbon đen của Ấn Độ đến từ nhiên liệu sinh học, với sự đóng góp đáng kể từ các tiểu bang lớn như Madhya Pradesh và Maharashtra, nơi thường xảy ra cháy rừng và cháy nông nghiệp. Lượng khí thải cũng được ghi nhận ở mức cao ở phía đông dãy Himalaya, đặc biệt là ở Nepal.

Khu vực dễ bị tổn thương

Những trận mưa lớn, hạn hán và nhiệt độ tăng cao do biến đổi khí hậu đã trở nên ngày càng phổ biến ở 8 quốc gia Nam Á, khiến nơi đây trở thành một trong những khu vực dễ bị tổn thương nhất thế giới trước tác động của hiện tượng nóng lên toàn cầu.

Saleemul Haq, giám đốc Trung tâm Quốc tế về Biến đổi Khí hậu và Phát triển có trụ sở tại Bangladesh cho biết khu vực này đặc biệt có nguy cơ do sự kết hợp của địa lý, dân số và đói nghèo.

“Hơn một tỷ rưỡi người đang sống trong một khu vực không phải là một phần quá lớn của thế giới. Nó có các hệ thống sông lớn từ Hindu Kush và các vùng núi Himalaya chảy qua,” ông nói với Al Jazeera.

Theo dữ liệu do Ngân hàng Thế giới có trụ sở tại Washington (Mỹ) tổng hợp, khoảng 750 triệu người ở Nam Á đã bị ảnh hưởng bởi ít nhất một thảm họa thiên nhiên.

Thiếu đất để trồng trọt, thiếu nước và tình trạng di dời dân cư là một số thách thức mà khu vực này đang phải đối mặt khi các chuyên gia về khí hậu dự đoán những hậu quả không thể đảo ngược đối với sinh kế của hàng trăm triệu, thậm chí là hàng tỷ người.

Nguồn: SCMP, Al Jazeera