Dấu hiệu sai phạm trong kinh doanh vàng và phòng chống rửa tiền
Thiếu tướng Trần Quốc Toàn thông tin tại cuộc họp báo.
Thông tin trên được đưa ra khi phóng viên Báo Tiền Phong đặt câu hỏi liên quan đến kết luận thanh tra của Ngân hàng Nhà nước đối với một số tổ chức kinh doanh vàng lớn như: Công ty Bảo Tín Minh Châu, Công ty Vàng bạc đá quý Sài Gòn (SJC), Công ty cổ phần Vàng bạc đá quý Phú Nhuận (PNJ), Ngân hàng TMCP Tiên Phong (TPBank) và Ngân hàng TMCP Xuất nhập khẩu Việt Nam (Eximbank).
Theo các kết luận thanh tra đã công bố trước đó, các tổ chức này bị xác định có nhiều vi phạm liên quan đến quy định pháp luật trong hoạt động mua bán vàng miếng , quản lý hóa đơn, chứng từ, nghĩa vụ thuế, và đặc biệt là các sai phạm trong công tác phòng, chống rửa tiền. Một số nội dung đã được chuyển sang Bộ Công an để tiếp tục điều tra, xử lý theo thẩm quyền.
Cuộc thanh tra được thực hiện theo Quyết định số 324/QĐ-TTGSNH2 ngày 17/5/2024 của Chánh Thanh tra, giám sát ngân hàng. Các đơn vị nằm trong diện thanh tra gồm: Ngân hàng TMCP Tiên Phong ( TPBank ); Ngân hàng TMCP Xuất Nhập khẩu Việt Nam (Eximbank); Công ty TNHH Bảo Tín Minh Châu; Công ty TNHH MTV Vàng bạc đá quý Sài Gòn (SJC) và Công ty cổ phần Vàng bạc đá quý Phú Nhuận (PNJ)…
Kết quả thanh tra xác định những vi phạm điển hình tại TPBank: Không báo cáo đầy đủ hoạt động mua bán vàng miếng; Nhận giữ hộ vàng SJC nhưng không niêm phong, không ghi số series; Có dấu hiệu cạnh tranh không lành mạnh; Vi phạm chế độ lập hóa đơn, chứng từ; thu phí sai; không báo cáo giao dịch đáng ngờ; Hồ sơ giữ hộ vàng và chứng từ kế toán chưa tuân thủ đúng quy định.
Tại Bảo Tín Minh Châu: Vi phạm hóa đơn, chứng từ, kế toán, thuế, hồ sơ đã được chuyển sang Bộ Công an; Bán vàng cao hơn giá niêm yết; thiếu minh bạch về thông tin, khiếu nại trên website; Vi phạm nghiêm trọng Luật phòng chống rửa tiền: không báo cáo, không lưu trữ, không đào tạo, không phân loại khách hàng.
Tại Eximbank: Cho phép khách hàng thực hiện giao dịch vàng miếng mà không giao nhận thực tế vàng và tiền; Nhân viên rút ngắn quy trình kiểm đếm, tạo điều kiện sinh lời từ chênh lệch giá.
Tại PNJ: Báo cáo không đầy đủ; dấu hiệu vi phạm thuế và nhãn hàng hóa vàng trang sức; Không kiểm toán nội bộ về phòng chống rửa tiền; Thiếu quy định về nhận biết khách hàng, phong tỏa tài sản, đánh giá rủi ro rửa tiền.
Tại SJC: Quyết định giá vàng do Tổng Giám đốc trực tiếp thực hiện, không có quy trình, tiêu chí rõ ràng, gây rủi ro cho công ty và thị trường.
Vi phạm nghiêm trọng về báo cáo, hóa đơn thuế, phòng chống rửa tiền: không nhận biết khách hàng, không đánh giá rủi ro, không cập nhật thông tin.
Nguyên nhân và trách nhiệm
Vẫn theo kết luận thanh tra, các vi phạm xuất phát từ: Sự thiếu nghiêm túc trong tuân thủ pháp luật của người đại diện pháp luật, lãnh đạo và nhân viên các đơn vị; Hiểu biết và áp dụng chưa nhất quán các quy định tại Nghị định 24/2012/NĐ-CP về quản lý hoạt động kinh doanh vàng; Thiếu hành lang pháp lý rõ ràng và hướng dẫn cụ thể, dẫn đến cách hiểu và thực hiện không đồng nhất giữa các tổ chức.
Chánh Thanh tra Ngân hàng Nhà nước đã ban hành quyết định xử phạt vi phạm hành chính đối với các đơn vị: Bảo Tín Minh Châu 2,64 tỷ đồng; SJC 2,14 tỷ đồng; PNJ 1,34 tỷ đồng; TPBank & Eximbank 380–400 triệu đồng mỗi đơn vị…
Ngoài ra, toàn bộ thông tin liên quan đến dấu hiệu vi phạm pháp luật hình sự về thuế, kế toán, hóa đơn tại các doanh nghiệp nêu trên đã được Ngân hàng Nhà nước chuyển sang Bộ Công an để phục vụ công tác điều tra.
Ngân hàng Nhà nước yêu cầu các doanh nghiệp và ngân hàng liên quan nghiêm túc chấp hành pháp luật về thuế, hóa đơn, kế toán, phòng chống rửa tiền và kinh doanh vàng.
Khẩn trương khắc phục các sai phạm, thiếu sót đã nêu trong kết luận thanh tra.
