Bangladesh thở phào sau ngày 1/8

Vào một buổi sáng ở Ashulia, vùng ngoại ô phía tây bắc Dhaka, Bangladesh, hàng dài người hối hả đi trên những con đường hẹp, đầy ổ gà, tiến về các nhà máy may mặc.

Ngành may mặc tạo ra phần lớn kim ngạch xuất khẩu của quốc gia 173 triệu dân này.

Tình hình thương mại bất ổn do chính sách thuế quan của Tổng thống Mỹ Donald Trump đã trở thành một thách thức khó khăn.

Kể từ tháng 9 năm ngoái, kim ngạch nhập khẩu quần áo của Mỹ từ Bangladesh đã tăng với tốc độ hai chữ số hàng tháng so với cùng kỳ năm trước, lên tới 46%, đưa quốc gia Nam Á này ngang bằng với Trung Quốc, vốn từ lâu đã dẫn đầu thị trường Mỹ. Tuy nhiên, thông báo về kế hoạch áp thuế “có đi có lại” toàn cầu của Tổng thống Trump vào tháng 4/2025 đã nhanh chóng làm đảo lộn xuất khẩu của Bangladesh.

Tháng 5 năm nay, kim ngạch nhập khẩu quần áo của Mỹ từ Bangladesh đã giảm 8,2% so với cùng kỳ năm trước. Washington vẫn chưa công bố số liệu tháng 6, nhưng dữ liệu xuất khẩu của Bangladesh cho thấy mức giảm đã tăng tốc hơn 10%. 

Quần áo và các sản phẩm dệt may khác chiếm 90% tổng kim ngạch xuất khẩu của Bangladesh, và Mỹ là thị trường lớn nhất.

Để duy trì khả năng cạnh tranh, các công ty may mặc Bangladesh cần mức thuế cơ bản không cao hơn quá 5 điểm % so với các đối thủ cạnh tranh trong lĩnh vực may mặc như Việt Nam.

Năm 2024, xuất khẩu dệt may Việt Nam đã vươn lên vị trí thứ 2 thế giới, vượt qua chính Bangladesh và chỉ đứng sau Trung Quốc, với kim ngạch xuất khẩu đạt gần 44 tỷ USD, tăng gần 11% so với năm 2023.

Kể từ tháng 2 năm nay, Việt Nam đã trở thành nguồn cung cấp hàng may mặc hàng đầu của Mỹ khi các lô hàng từ Trung Quốc giảm nhanh chóng do mức thuế từ Mỹ đối với quốc gia này tăng lên tới 145%.

Hôm thứ Sáu tuần trước (1/8), các nhà sản xuất may mặc Bangladesh cuối cùng cũng có thể thở phào nhẹ nhõm. Buổi sáng bắt đầu với tin tức rằng ông Trump sẽ áp dụng mức thuế 20% cho Bangladesh.

Vẫn chờ tin đàm phán từ Trung Quốc

Mặc dù thuế quan đối với quần áo sản xuất tại Bangladesh sẽ không tăng nhiều như lo ngại, nhưng Selim Raihan, giáo sư kinh tế tại Đại học Dhaka, cảnh báo rằng bức tranh toàn cảnh vẫn chưa rõ ràng do các cuộc đàm phán thương mại Mỹ-Trung vẫn đang tiếp diễn.

“Do vai trò trung tâm của Trung Quốc trong ngành sản xuất toàn cầu và sự chồng chéo cạnh tranh với Bangladesh trong một số mặt hàng xuất khẩu, quyết định cuối cùng của Mỹ về mức thuế quan của Trung Quốc sẽ đóng vai trò then chốt trong việc định hình các mô hình thương mại toàn cầu trong tương lai”, ông Raihan viết.

Nếu lãi suất cơ bản của Trung Quốc vẫn ở mức hiện tại là 55%, điều đó có thể thu hút thêm doanh nghiệp đến Bangladesh; ngược lại, Bangladesh sẽ mất đi sức hấp dẫn nếu khoảng cách thuế suất với Trung Quốc được thu hẹp hoặc bị xóa bỏ.

Trong số những công nhân may mặc vẫn đang làm việc, tác động tiềm tàng của thuế quan Trump đối với sinh kế đang ngày càng gia tăng.

“Chúng tôi không biết Trump là ai hay ông ấy định làm gì”, Arzina Sultana, công nhân tại một nhà máy khác ở Gazipur, cho biết. “Nhưng các nhà quản lý của chúng tôi cứ nói về một cuộc chiến thương mại có thể ảnh hưởng đến chúng tôi”. 

“Hai con tôi đang đi học. Toàn bộ tiền lương của tôi dùng để trang trải học phí cho các con, còn chồng tôi, một người kéo xe ba bánh, thì trả tiền thuê nhà và tiền tạp hóa. Nếu tôi mất việc, việc học của các con có thể sẽ bị đình trệ”, cô nói.