TS Nguyễn Đình Cung

Viện trưởng Viện Nghiên cứu quản lý kinh tế TƯ

111 bài viết

• Người dân, DN đóng góp nguồn tài chính cho các quỹ ngoài ngân sách gần như không biết chi tiết việc sử dụng, chi tiêu các quỹ ra sao
  Tại: Nghìn tỷ 'chôn' tại các quỹ ngoài ngân sách – Bài cuối: Chặn từ ý tưởng

Với vai trò quan trọng đó, Nghị quyết 68-NQ/TW của Bộ Chính trị về phát triển kinh tế tư nhân ra đời như một bước ngoặt, đột phá trong tư duy và hoạch định chính sách phát triển kinh tế, là sự khẳng định của Đảng về vai trò then chốt, động lực quan trọng hàng đầu của khu vực kinh tế tư nhân trong tiến trình phát triển đất nước.

Dư nợ tín dụng cao

Ngay sau khi Nghị quyết 68-NQ/TW được ban hành, cả hệ thống chính trị đã bắt tay ngay vào triển khai thực hiện để đưa chủ trương, quyết sách của Đảng vào thực tiễn cuộc sống. Với vai trò “huyết mạch” của nền kinh tế, ngành Ngân hàng đã nhanh chóng thực hiện nhiều hành động cụ thể.

Thống đốc NHNN đã ban hành Quyết định số 2415/QĐ-NHNN thực hiện Nghị quyết số 138/NQ-CP ngày 16/5/2025 về Kế hoạch hành động của Chính phủ thực hiện Nghị quyết số 68-NQ/TW ngày 4/5/2025 của Bộ Chính trị về phát triển kinh tế tư nhân, đồng thời tiếp tục ban hành Quyết định số 2416/QĐ-NHNN về việc ban hành Kế hoạch hành động của ngành Ngân hàng thực hiện Nghị quyết số 139/NQ-CP ngày 17/5/2025 của Chính phủ triển khai Nghị quyết số 198/2025/QH15 ngày 17/5/2025 của Quốc hội về một số cơ chế, chính sách đặc biệt phát triển kinh tế tư nhân. Các kế hoạch này đã cụ thể hóa tất cả chương trình hành động tới các đơn vị thuộc NHNN cũng như NHTM và TCTD, tạo điều kiện tốt nhất cho doanh nghiệp tư nhân có thể tiếp cận nguồn vốn.

Thực tế trong thời gian qua, ngành Ngân hàng luôn hướng nguồn tín dụng vào các lĩnh vực thúc đẩy tăng trưởng của nền kinh tế, trong đó có các doanh nghiệp tư nhân, đặc biệt là khu vực DNNVV. Theo thống kê của NHNN, tính đến ngày 18/6/2025, dư nợ tín dụng toàn hệ thống ngân hàng đạt 16,73 triệu tỷ đồng, tăng 7,14% so với cuối năm 2024, tăng 18,71% so với cùng kỳ năm 2024. Đến nay, có khoảng 100 TCTD đã phát sinh tỷ lệ dư nợ đối với khu vực kinh tế tư nhân; trong đó có khoảng 209.000 DNNVV đều có phát sinh dư nợ tại các TCTD.

Ông Nguyễn Phi Lân, Vụ trưởng Vụ Dự báo, thống kê – Ổn định tiền tệ, tài chính (NHNN) cho rằng, con số này không chỉ phản ánh sự phát triển mạnh mẽ của khu vực kinh tế tư nhân, mà còn phản ánh nỗ lực, cố gắng của ngành Ngân hàng dành cho khu vực kinh tế này.

Ngoài ra, ngành Ngân hàng đã có những chính sách đồng hành thiết thực cùng các doanh nghiệp tư nhân như cơ cấu lại thời gian trả nợ, miễn giảm lãi suất, hỗ trợ phục hồi sau dịch bệnh, thiên tai, ví dụ như trong giai đoạn đại dịch Covid-19, bão Yagi… Đáng chú ý, hiện lãi suất cho vay ngắn hạn đối với khu vực DNNVV – một trong những lĩnh vực ưu tiên – chỉ ở mức 3,9%/năm, thấp hơn mức trần theo quy định của NHNN. Các ngân hàng cũng không ngừng đổi mới, đa dạng hóa sản phẩm tín dụng, số hóa quy trình cho vay cũng như giảm thiểu các chi phí, rút ngắn hồ sơ quy trình trong quá trình xử lý để cho vay đối với cả các doanh nghiệp tư nhân.

Ở góc độ NHTM, bà Nguyễn Bảo Thanh Vân, Phó tổng giám đốc VietinBank cho biết, các giải pháp hỗ trợ được đề ra trong Nghị quyết 68-NQ/TW đã góp phần thúc đẩy hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp theo hướng tích cực hơn, từ đó làm gia tăng nhu cầu tín dụng một cách lành mạnh. Khi doanh nghiệp khỏe, có nền tảng tài chính tốt và hoạt động ổn định, thì các TCTD cũng sẽ thuận lợi hơn trong việc cung ứng vốn – vừa an toàn, vừa hiệu quả.

Theo đó, VietinBank đã xây dựng các gói tín dụng chuyên biệt cho doanh nghiệp tư nhân và các đối tượng khách hàng doanh nghiệp nhỏ và vừa, với lãi suất ưu đãi từ 5%/năm – thấp hơn cả mặt bằng lãi suất tiền gửi 12 tháng. Các gói vay được thiết kế riêng cho từng ngành nghề, mục tiêu kinh doanh để bảo đảm phù hợp và hiệu quả cao nhất. Ngoài việc hỗ trợ giải pháp về tài chính, ngân hàng còn cung cấp cho khách hàng các giải pháp phi tài chính, tư vấn hỗ trợ cho doanh nghiệp.

Dòng vốn cần tới đúng địa chỉ

Theo ông Đậu Anh Tuấn, Phó tổng thư ký kiêm Trưởng ban Pháp chế Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI), thực tế nguồn vốn là hữu hạn, vì vậy phải hướng vốn tới đúng địa chỉ, cần khơi thông và khuyến khích chảy vào khu vực sản xuất, nơi tạo ra hàng hóa, dịch vụ cụ thể, nơi tạo ra công ăn việc làm cho nhiều người lao động, giúp giải quyết nhiều vấn đề về an sinh xã hội.

Theo chuyên gia, một trong những khó khăn của các NHTM hiện nay là việc tiếp cận, kết nối được với các doanh nghiệp tốt. Nghị quyết 68-NQ/TW đã phần nào đưa ra hướng giải quyết cho vấn đề này, như yêu cầu tăng cường kết nối thông tin giữa các cơ quan thuế, kho bạc, cơ quan pháp luật với hệ thống ngân hàng. Qua đó, các ngân hàng có thể tiếp cận được dữ liệu về lịch sử tuân thủ pháp luật của doanh nghiệp. Thay vì phải tự thu thập thông tin, tốn thời gian và chi phí, việc chia sẻ, kết nối dữ liệu sẽ giúp các ngân hàng có lợi thế hơn trong việc đánh giá, lựa chọn khách hàng tiềm năng.

Dù nỗ lực từ phía ngân hàng rất lớn, song nhiều doanh nghiệp tư nhân, đặc biệt là doanh nghiệp nhỏ và vừa vẫn bày tỏ họ gặp khó khi tiếp cận tín dụng. Nguyên nhân chủ yếu đến từ hồ sơ tài chính thiếu minh bạch, không đủ tài sản thế chấp, năng lực quản trị hạn chế và thiếu kế hoạch kinh doanh rõ ràng…

TS. Lê Duy Bình, Giám đốc Economica Việt Nam cảnh báo, hiện tượng “thiếu doanh nghiệp cỡ vừa” trong khu vực tư nhân. Vì vậy, bên cạnh sự trợ lực từ nguồn vốn tín dụng, để thúc đẩy sự phát triển của doanh nghiệp tư nhân, cần có các chính sách có tính kiến tạo để doanh nghiệp trong khu vực phi chính thức chuyển đổi thành doanh nghiệp, để các doanh nghiệp nhỏ và vừa chuyển đổi thành doanh nghiệp quy mô lớn hơn, để các doanh nghiệp lớn sẽ nâng cao được năng lực và trở thành động lực, hạt nhân tăng trưởng của một ngành, một khu vực hay một cụm doanh nghiệp.

TS. Nguyễn Đình Cung, nguyên Viện trưởng Viện Nghiên cứu quản lý kinh tế Trung ương (CIEM) cũng nhấn mạnh hai trụ cột để phát triển kinh tế tư nhân trong thời gian tới. Đầu tiên là cải cách thể chế. Hệ thống pháp luật thiên về quản lý, “không quản được thì cấm” cần phải được chuyển sang một hệ thống pháp luật thông thoáng, tạo môi trường thực sự tự do kinh doanh, tự do sáng tạo, kinh doanh bình đẳng với một chi phí tuân thủ thấp, không gặp rủi ro pháp lý trong hoạt động kinh doanh. Thứ hai, về phần vốn từ doanh nghiệp, cần tạo ra một môi trường, hệ thống chính sách hỗ trợ, khuyến khích thúc đẩy phát triển doanh nghiệp tư nhân.

“Khuôn khổ để doanh nghiệp phát triển không chỉ là vốn tín dụng, mà còn là vốn đầu tư dài hạn. Như vậy, Nhà nước cần mở ra thị trường vốn đầu tư đa dạng hơn, giảm gánh nặng cho phía ngân hàng. Phải phát triển thị trường vốn có các loại quỹ, điều mà hiện nay chúng ta đang thiếu rất nhiều. Vì thiếu nên nhiều doanh nghiệp chưa phát triển được…”, chuyên gia nhấn mạnh.