Nhiều năm về trước, có một vị tỷ phú với tính tình gàn dở được vinh danh như “Iron Man đời thực”. Ông nắm trong tay hai công ty công nghệ cao, thuộc về hai ngành sản xuất có tuổi đời đã lâu mà ít ai chen chân vào được.

Ngay từ thời điểm 2008, Elon Musk đã là chủ tịch của Tesla – công ty hiện đang trong nhóm dẫn đầu ngành ô tô và SpaceX – doanh nghiệp đang giúp ngành hàng không vũ trụ Mỹ tái khẳng định vị thế và tiềm năng. Nhưng vì sở hữu tham vọng vượt xa đại đa số chúng ta, Elon Musk không thỏa mãn với những thành tựu “cỏn con” này.

Năm 2024 chứng kiến cảnh vị tỷ phú người Mỹ bành trướng ra những lĩnh vực khác, trong đó bao gồm cả trí tuệ nhân tạo (AI), robot, hay thậm chí … khoa học não bộ. Cuối năm vừa rồi, nhờ những đóng góp về mặt tài chính cho công cuộc tranh cử của Tổng thống đắc cử Donald Trump, Elon Musk còn được cất nhắc chỉ đạo Bộ Hiệu quả Chính phủ (Department of Government Efficiency – DOGE).

Tuy nhiên, những thành công của Musk trên chính trường sẽ không phải trọng tâm bài viết dưới đây. Các ngành công nghiệp ô tô, tên lửa du hành không gian hay dịch vụ nhắc tới Musk như một kẻ dám nghĩ, dám nói và dám làm. Đặc biệt, những gì Elon Musk làm được cũng không phải tầm thường.

Hãy cùng điểm qua xem trong năm 2024, Musk đã làm được những gì, và đã nghĩ gì và nói gì về những dự án tương lai của ông. Những thành tựu của ông sẽ được chia theo lĩnh vực, và mỗi lĩnh vực sẽ bao gồm 2 phần phụ: làm được gì, và hứa những gì.

Lĩnh vực Hàng không Vũ trụ

SpaceX đã làm được gì?

Năm 2024 đánh dấu một cột mốc quan trọng trong hành trình chinh phục không gian của nhân loại. NASA, SpaceX và các tổ chức khác đã thực hiện những sứ mệnh đột phá, đặt nền móng cho các chuyến du hành sâu vào vũ trụ trong tương lai. Để hiện thực hóa những giấc mơ này, SpaceX đã tăng cường thử nghiệm với Starship – hệ thống tên lửa mạnh nhất từng được chế tạo.

Starship đã trải qua 4 lần bay thử nghiệm trong năm nay, nâng tổng số chuyến bay lên 6 lần. Các cải tiến liên tục giúp SpaceX đạt được một bước ngoặt quan trọng vào ngày 13/10.

Trong thử nghiệm, tầng đẩy của tên lửa quay trở lại bãi đáp, để rồi được bắt chính xác bằng hai cánh tay cơ khí khổng lồ. Sự kiện này tiếp tục chứng minh tiềm năng năng tái sử dụng của tàu Starship.

Ngoài ra, Elon Musk và đội ngũ của ông không chỉ tạo dấu ấn trong lĩnh vực hàng không vũ trụ mà còn định hình lại cách con người truy cập internet.

Starlink, dịch vụ internet vệ tinh của SpaceX, đã mở rộng mạnh mẽ trong năm 2024. Dữ liệu từ Cloudflare cho thấy lưu lượng internet toàn cầu từ Starlink đã tăng gấp ba lần, nhờ vào việc kết nối những khu vực có hạn chế truy cập web. Mạng lưới vệ tinh tầm thấp của Starlink tiếp tục phục vụ cư dân ở những nơi xa xôi, rồi còn được tích hợp vào máy bay và tàu du lịch, mở ra kỷ nguyên mới cho internet di động tốc độ cao.

Những bước tiến này làm phong phú thêm di sản công nghệ của nhân loại, đồng thời khẳng định tham vọng vượt ra ngoài giới hạn Trái Đất. Tương lai của không gian đang dần trở nên rõ ràng hơn bao giờ hết, và năm 2024 chính là khởi đầu của một hành trình đầy hứa hẹn.

Lời hứa hẹn ở đây gồm những gì?

Theo kế hoạch của NASA, Artemis III sẽ là sứ mệnh hạ cánh có phi hành đoàn đầu tiên trên Mặt Trăng (nội trong phạm vi các sứ mệnh Artemis), và cũng là chuyến bay đầu tiên của tàu đổ bộ Starship HLS có phi hành đoàn. Tàu du hành Starship HLS được nhắc đến chính là một phiên bản khác của tàu Starship do SpaceX chế tạo.

Dự kiến, giữa năm 2027, SpaceX và NASA sẽ đưa người trở lại Mặt Trăng – tiền đồn giúp chúng ta vươn xa hơn tới những hành tinh khác trong Hệ Mặt Trời.

Giám đốc điều hành SpaceX, Elon Musk, cũng nuôi tham vọng lớn là đưa những tàu Starship không người lái đầu tiên đến sao Hỏa vào cuối năm 2026, khi Trái Đất và sao Hỏa nằm thẳng hàng. Tiếp theo, các chuyến bay có phi hành đoàn dự kiến sẽ diễn ra vào năm 2028.

Trên mạng xã hội X, Elon Musk phác thảo một dòng thời gian như sau:

Chưa đầy 5 năm nữa là sẽ có một chuyến bay không người lái

Chưa đầy 10 năm là sẽ đưa được người lên Sao Hỏa

Có lẽ 20 năm nữa sẽ có thành phố Sao Hỏa đầu tiên

Nhưng chắc chắn, trong 30 năm nữa, sẽ có nền văn minh trên Sao Hỏa.

Lĩnh vực “bốn bánh” và công nghệ tự hành

Musk làm được gì?

Tesla thành công lớn trong năm 2024, nhờ một màn đánh cược của Elon Musk khi ông dấn thân vào chính trường.

Hồi tháng 1, khi công bố kết quả kinh doanh quý III năm 2023, Tesla cảnh báo rằng tốc độ tăng trưởng sản xuất trong năm tới sẽ “giảm đáng kể”. Điều này làm dấy lên lo ngại về việc công ty tập trung vào robotaxi có thể làm chậm tiến độ, hoặc thậm chí hủy bỏ việc ra mắt mẫu xe điện giá rẻ.

Nhà phân tích Emmanuel Rosner của Deutsche Bank nhận định, rằng sự ưu tiên dành cho robotaxi có thể gây thiệt hại cho dòng xe điện giá rẻ – một yếu tố vốn thu hút rất nhiều cổ đông của Tesla. Bản thân Musk cũng thừa nhận việc kiếm lời từ xe điện giá rẻ không mấy dễ dàng.

Cuối cùng, vào tháng 10, Tesla cũng đa công bố thứ nhiều người mong đợi: mẫu taxi tự hành với tên gọi Cybercab, bên cạnh đó là một sản phẩm bất ngờ có tên Robovan – một mẫu xe tải tự hành trong đô thị, chở được tới 20 người.

Bên cạnh yếu tố công nghệ, tương lai Tesla được định đoạt bằng những quyết định của các nhà hành pháp. Khi Elon Musk tuyên bố ủng hộ Tổng thống đắc cử Donald Trump, đã có nhiều cổ đông bán tháo cổ phiếu Tesla bởi lẽ ông Trump là người không có thiện cảm với xe điện. Tuy nhiên, màn đánh cược của Elon Musk đã thành công ngoài sức tưởng tượng.

Giá cổ phiếu Tesla tăng vọt 15% chỉ một ngày sau cuộc bầu cử. Hiện tại, cổ phiếu Tesla đã tăng đến 90% kể từ khi Trump giành chiến thắng vào tháng trước.

Đà tăng của cổ phiếu tiếp tục trong suốt tháng 11, nhờ các báo cáo cho thấy đội ngũ của Tổng thống Trump sẽ nới lỏng các quy định về xe tự lái, tạo động lực lớn cho các nỗ lực phát triển công nghệ tự lái hoàn toàn của Tesla.

Những chiếc xe tự hành này mang theo những lời hứa gì?

Theo khẳng định của Elon Musk, Cybercab được trang bị công nghệ tự lái hoàn toàn, sử dụng hệ thống camera và AI để lập bản đồ và xác định tuyến đường tự động. Đặc biệt, xe không có vô lăng hay bàn đạp, mang lại trải nghiệm hoàn toàn mới lạ cho hành khách. Musk tiết lộ rằng, chiếc xe sẽ có hệ thống sạc cảm ứng thay vì cổng sạc thông thường, giúp nâng cao tính tiện lợi.

Tesla cũng cho biết, Cybercab sẽ được gọi qua một ứng dụng giống như Uber, và người dùng có thể sử dụng nó suốt cả ngày. Hệ thống tự lái hoàn toàn của Tesla đã được phát triển và tích hợp dựa trên dữ liệu từ hàng triệu xe Tesla trên toàn cầu.

Musk khẳng định: ” Với dữ liệu từ hàng triệu xe, hệ thống này sẽ tốt hơn nhiều so với con người, vì nó không biết mệt mỏi và sẽ an toàn hơn con người từ 10 đến 30 lần “.

Robovan có thiết kế góc cạnh và không có vô lăng hay bàn đạp giống như Cybercab, và có thể chở tới 20 hành khách. Đây được coi là giải pháp của Tesla cho giao thông công cộng, nhằm giải quyết vấn đề giao thông đông đúc, đắt đỏ và không bền vững hiện nay.

Robovan sẽ được tích hợp vào Mạng lưới Tesla – một dịch vụ gọi xe tự hành cho cả xe cá nhân và các phương tiện do Tesla sở hữu. Với công nghệ tự lái và AI tiên tiến, Robovan hứa hẹn mang đến giải pháp giao thông thông minh cho các thành phố lớn. Tuy nhiên, Tesla chưa tiết lộ về thời gian ra mắt cũng như giá bán của mẫu xe này.

Lĩnh vực “thần giao cách cảm” và robot

Các công ty của Musk công bố gì và làm được gì?

Hồi tháng Ba, một người đàn ông có tên Noland Arbaugh trình diễn khả năng chơi cờ chỉ bằng não. Liệt tứ chi suốt 8 năm qua, anh đã lấy lại được khả năng bị mất nhờ một thiết bị cấy não được thiết kế bởi Neuralink, công ty do Elon Musk thành lập.

Trên sóng livestream được chiếu trực tiếp trên nền tảng X, anh Arbaugh đã thổ lộ về cuộc sống mới của mình với con chip của Neuralink, và cách nó thay đổi cuộc sống của anh:

Trong tương lai gần, công nghệ BCI cung cấp một phương án cho những người khuyết tật như anh Arbaugh, nhưng ứng dụng của nó còn có thể đi xa hơn nữa. Mục đích lâu dài của công ty Neuralink là cường hóa khả năng của con người, cho bất cứ ai sử dụng sản phẩm của họ.

Nhưng tham vọng của Elon Musk không chỉ dừng lại tại việc cường hóa nhân loại, ông còn muốn thay thế con người trong một số công việc nhất định. Đó chính là lý do Tesla ra mắt robot Optimus.

Tại sự kiện ra mắt Cybercab và Robovan, Elon Musk đồng thời công bố robot hình người Optimus, thể hiện những bước tiến mới nhất của Tesla trong lĩnh vực robot. Các robot Optimus đã thực hiện những nhiệm vụ đơn giản như cầm cốc nước và phát túi quà, với một số robot còn chơi trò oẳn tù tì với khách mời.

Tầm nhìn cuối cùng của Musk là đưa Optimus vào sản xuất hàng loạt, giúp tạo ra một thế giới không còn nghèo đói, khi năng suất lao động được đẩy cao nhờ những con robot tự hành.

Elon Musk hứa hẹn những gì?

Musk mô tả robot Optimus có khả năng “làm mọi thứ” và dự định sẽ bán những con robot này với giá từ 20.000 đến 30.000 USD. Ông tin rằng sản phẩm này sẽ có tác động sâu rộng đến nền văn minh, với việc robot Optimus có thể đóng góp lớn vào tăng trưởng kinh tế và được sản xuất với số lượng lớn – lên đến hàng triệu đơn vị.

Còn về chip não, Elon Musk ôm tham vọng giúp người bại liệt có thể dễ dàng điều khiển chi cơ học bằng suy nghĩ. Hôm nay, sóng não của anh Arbaugh được dùng để điều khiển trỏ chuột trên màn hình. Mai sau, sóng não của chúng ta sẽ thực hiện được những thao tác phức tạp hơn.

Đơn giản, thì một người có thể dùng chip não để điều khiển chân và tay giả. Phức tạp, thì một người có thể điều khiển một con robot Optimus làm những công việc không mong muốn, từ rửa bát ngày Tết cho tới xông pha vào những chốn nguy hiểm để cứu người.

Một trăm tỷ con robot trong khắp Hệ Mặt Trời, miễn là …

Đầu năm 2024, David Holz – nhà sáng lập cơ quan nghiên cứu AI Midjourney – đăng một bài viết trên X với nội dung (đã được chỉnh sửa cho rõ nghĩa):

“Chúng ta hãy trông đợi sự xuất hiện của một tỷ robot hình người trên Trái Đất vào năm 2040, và khoảng một trăm tỷ robot (phần lớn là có hình dạng không giống người) trong suốt Hệ Mặt Trời vào năm 2060”

Elon Musk đồng ý với quan điểm của David Holz, và đồng thời bình luận:

“Cũng na ná thế đấy, miễn là nền tảng của nền văn minh hiện tại phải ổn định”

Elon Musk không phải là nhân vật duy nhất có tiếng tăm trong lĩnh vực công nghệ đồng tình với sự ra đời của robot hình người.

Đã từ lâu, doanh nghiệp Boston Dynamics đã đang phát triển robot hình người có tên Atlas, dạy được nó thực hiện những thao tác cực kỳ phức tạp. Đầu năm nay, Boston Dynamics công bố một phiên bản mới của Atlas, thực hiện được những động tác vốn bất khả thi với con người.

Còn tại Hội nghị Công nghệ GPU (GTC) do NVIDIA tổ chức hồi đầu năm nay, NVIDIA giới thiệu dự án Project GR00T, một mô hình nền tảng đa phương tiện nhằm trang bị công nghệ trí tuệ nhân tạo tiên tiến cho các robot hình người.

Trả lời phỏng vấn đài CNBC, CEO Jensen Huang nói NVIDIA sản xuất robot hình người bởi vì dữ liệu dùng trong huấn luyện nó đang rất sẵn, lấy từ chính hoạt động của cơ thể con người. Theo ông, thế giới này vốn được thiết kế dành cho con người, vì thế một tập thể những robot hình người sẽ sớm có thể “thích nghi”.

Nhìn vào xu hướng phát triển của những công ty công nghệ hàng đầu, chúng ta có thể thấy Trái Đất tương lai sẽ là cái nôi nuôi dưỡng hai công nghệ của tương lai: ấy là trí tuệ nhân tạo với trí thông minh siêu phàm, và các hệ thống tự hành có thể tự mình đối phó với sóng gió cuộc đời – bất kể đó là xe hơi hay robot.

Và khi có trong tay hai hệ thống siêu việt kể trên, chúng ta có thể dùng tên lửa để “ban phát nền văn minh” tới những hành tinh khác. Nếu muốn tồn tại lâu dài, con người tương lai sẽ phải di cư, tìm tới một hành tinh khác, một hệ sao mới, thậm chí tiến hóa để trở thành một giống loài khác.

Thật tình cờ, Elon Musk đang sở hữu những công nghệ đáp ứng tất cả những ước mơ này.